Đề thi bồi dưỡng học sinh giỏi – Đề số 16 – Lịch sử 12

ĐỀ SỐ 16

(Đề thi HSG lớp 12, Hải Dương, năm 2013 -2014)

Trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp, nền kinh tế Việt Nam đã có chuyển biến lớn nào? Điều đó đưa đến chuyển biến gì trong xã hội Việt Nam?

Câu 2 (1,5 điểm)

Trình bày những đặc điểm của phong trào yêu nước và giải phóng dân tộc Việt Nam từ cuối thế kỉ XIX đến hết Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Câu 3 (2,5 điểm)

Hoạt động đấu tranh, mục đích cách mạng của khuynh hướng yêu nước dân chủ tư sản trước và sau Chiến tranh thế giới thứ nhất? Đánh giá hạn chế chung của khuynh hướng này trong hai giai đoạn trên.

Câu 4 (2,0 điểm)

Hiệp ước Ba-li cửa tó chức ASEAN kí tháng 2/1976 đã xác định những nguyên tác cơ bản nào? Tại sao Hiệp ước này được coi là cơ sở tạo ra bước ngoặt mới trong sự phát triển của/ASEAN?

Câu 5 (2,0 điểm)

Từ nửa sau những năm 70 của thế kỉ XX, Nhật Bản bắt đầu đưa ra chính sách đối ngoại mới (Sách giáo khoa Lịch sử – Lớp 12, trang 56).

a)   Sự khác bịệt cơ bản trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản trước và sau năm 1977 là gì?

b)     Những nguyên nhân nào đã khiến Nhật Bản điều chỉnh chính sách đối ngoại vào thời gìan đó?

HƯỚNG DẪN

Câu 1 – Từ năm 1897 thực dân Pháp tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất ở Đông Dương…, đưa đến nhiều chuyển biến ở Việt Nam…

—              Chuyển biến lớn nhất về kinh tế: Phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa từng bước được du nhập vào Việt Nam.

—              Chuvển biến về kinh tế đã đưa đến sự xuất hiện những lực lượng xã hội mới:

+ Giai cấp công nhân ra đời…

+ Những lớp người đầu tiên của tư sản xuất hiện…

—              Tầng lớp tiểu tư sản xuất hiện.

Kết luận: Sự chuyển biến này đã tạo cơ sở nền tảng cho phong trào giải phóng dân tộc bước phát triển theo xu hướng mới.

Câu 2. — Năm 1884, thực dân Pháp đã cơ bản hoàn thành quá trình xâm lược Việt Nam. Phong trào yêu nước và giải phóng dân tộc ở nước ta ngày càng phát triển mạnh mẽ…

—     Những đặc điểm của của phong trào yêu nước và giải  phóng dân  tộc:

+ Cuối thế kỉ XIX, ngọn cờ phong kiến đã lỗi thời, các phong trào đấu tranh đều đã thất bại…

+ Trong bối cảnh đó, tư tưởng dân chủ tư sản dần ảnh hưởng vào Việt Nam, đưa đến sự phát triển của khuynh hướng dân chủ tư sản đầu thế kỉ XX… nhưng do những hạn chế nên cuộc vận động yêu nước của các sĩ phu đã  thất bại…

+ Bên cạnh khuynh hướng dân chủ tư sản, đầu thế kỉ XX các phong trào đấu tranh chống Pháp của nông dân, binh lính… vẫn phát triển mạnh mẽ nhưng cũng nhanh chóng thất bại…

+ Cùng với những chuyển biến về kinh tế, xã hội, phong trào đấu tranh chống Pháp của giai cấp công nhân cũng phát triển… nhưng vẫn mang tính tự phát…

+ Các phong trào yêu nước chống Pháp cuối thế ký XIX, đầu thế ký XX đều thất bại. Cách mạng Việt Nam rơi vào tinh trạng bịê tắc, khủng hoảng về đường lối và giai cấp lãnh đạo. Trong bội cảnh đó, Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm con đường cứu nước mới…

Câu 3. * Trước Chiến tranh thế giới thứ nhất:

—              Hoạt động đấu tranh của Phan Bội Châu là: Thành lập Hội Duy tân (1904); Tổ chức phong trào Đông Du (1905 I 1908); Thành lập Việt Nam Quang Phục hội (1912)* Tổ chức đấu tranh vũ trang chống Pháp…

–  Mục đích cách mạng: Giành độc lập dân tộc; Đòi dân chủ…

* Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất:

–  Hình thức đấu tranh của giai cấp tư sản:

+ Trên lĩnh vực kinh tế, tư sản dân tộc đã tố chức các hoạt đọng địau tranh: Tay chay tư sản Hoa Kìều; Vận động phong trào chấn hưng nội hóa  bại trư ngoại hóa; Chống sự độc quyền của Pháp…

+ Trên lĩnh vực chính trị, tư sản dân tộc đã thành lập Đang Lập hiến (1923) nhằm tập hợp quần chúng đấu tranh đòi tự do, dân chủ…

–  Mục đích: Đòi tự do, dân chủ, thực chất là đòi quyền lợi cho giai cấp…

* Đánh gìá hạn chế chung:

Hạn chế chung của khuynh hướng yêu nước dân chủ tư sản trước và sau Chiến tranh thế giới thứ nhất là mạng tính cải lương, nửa vời.

–  Đánh giá: Tính cải lương, nửa vời của Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh là do thiếu cơ sở lý luận, còn tính cải lương, nửa vời của giai cấp tư sản sau Chiến tranh thế giới thứ nhất là do lực lượng này luôn đặt quyền lợi của giai cấp lên trên hết, nên sẵn sàng thỏa hiệp với Pháp… Hạn chế trên chính là nguyên nhân thất bại của khuynh hướng dân chủ tư sản ờ Việt Nam.

Câu 4. * Tháng 2/1976, tại Hội nghị cấp cao lần thứ nhất họp tại Ba-li, các nước ASEAN đã kí Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á, xác định những nguyên tắc cơ bản:

–  Tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau.

–  Không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa bằng vũ lực với nhau; giải quyết mọi tranh chấp bàng hoà bình.

–  Hợp tác phát triển có hiệu quả trongngày các linh vực kinh tế, văn hóa và xã hội.

* Hiệp ước Ba-li được coi là cơ sở tạo ra bước ngoặt mới trong sự phát triển của ASEAN vì:

Hiệp ước đã xác định những nguyên tắc làm nền tảng cho sự phát triển của ASEAN trong hoà bình, ổn định và hợp tác. Do đó, sau Hiệp ước Ba-li quan hệ giữa ASEAN với các nước Đông Dương được cải thiện…

–  Từ những nguyên tắc đó, các nước ASEAN tập trung cho phát triển kinh tế. tạo nên bước chuyển biến mạnh mẽ trong khu vực

Câu 5: a) Sự khác biệt cơ bản trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản trước và sau năm 1977

– Trong những năm 1945-1973, chính sách đối ngoại của Nhật Bản là liên quan chặt chẽ với Mĩ

– Nửa sau những năm 70. Nhật Bản đưa ra chính sách đối ngoại mới. thể hiện trong học thuyết Phục (1977) và Kaiphu (1991) với nội động chủ yếu là tăng cường quan hộ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội với các nước Đông Nam Á…

–             Từ 1991 – 2000, Nhật Bản vẫn coi trọng quan hệ với Mĩ và Tây Âu, nhưng đặc bịệt chú trọng phát triển quan hệ với các nước Động Nam Á.

b) Những nguyên nhân khiến Nhật Bản điều chỉnh chính sách đối ngoại

–            Do sự phát triển thần kì về kinh tế (thập kỉ 60), đến đầu thập kỉ 70, Nhật Bản đã trở thành một trong 3 trung tâm kinh tế của thế giới. Cùng với tiềm lực kinh tế ngày càng lớn mạnh, sức mạnh về quân sự của Nhật Bản ngày càng được tăng cường…

–             Cùng với sự suy gìâm về địa vi kinh tế, từ sau năm 1975 Mỹ phải rút khởi Động Nam Á, tạo ra khoảng trồng quyền lực tại khu vực này…

–    Do xu thế khu vực hóa, toàn cầu hóa ngày càng phát triền…