Cây đu đủ

Cây có thân hình trụ, mềm xốp, rất ít khi phân nhánh trừ trường hợp bị tổn thương ở ngọn. Toàn cây có ống tiết nhựa màu trắng.

Lá to, xòe ngang và tập trung ở đỉnh, có phiến chia 8 – 9 thùy, mỗi thuỳ lại xẻ lông chim, cuống lá dài, rỗng ruột. Cụm hoa dạng chùm mọc ở nách các lá già, mang những hoa màu vàng nhạt. Hoa có nhiều dạng: Hoa tạp tính: trên cùng cây có cả hoa đực, hoa cái và hoa lưỡng tính; hoa đực cùng gốc: trên cùng cây có hoa đực và hoa lưỡng tính; hoa cái cùng gốc: trên cùng cây có hoa cái và hoa lưỡng tính; hoa đơn tính khác gốc: trên cây có hoa cái và hoa lưỡng tính; hoa đơn tính khác gốc; trên cây chỉ có một loại hoa đực (cây đu đủ đực) hoặc một loại hoa cái (cây đu đủ cái) mà thôi. Cụm hoa đực phần nhiều nhánh, mang rất nhiều hoa nhỏ, thơm, các nhánh cuối cùng mang hoa lưỡng tính hay hoa cái. Cụm hoa cái chỉ mang 2 – 3 hoa cái. Quả mọng, to, đính ở thân, khi chín có màu vàng; thịt quả dày, có vị dịu ngọt, nhiều nước, được mọi người rất ưa thích, nhất là khi quả chín ở trên cây, có rất nhiều hạt nhỏ.

gốc ở vùng nhiệt đới châu Mỹ, ngày nay được trồng rộng rãi ở tất cả các vùng nhiệt đới trên thế giới.

Ở nước ta, đu đủ được trồng nhiều ở khắp các vùng đồng bằng, trung du và miền núi thấp. Cây thường được trồng quanh nhà, ra hoa kết quả gần như quanh năm.

Do đã được trồng từ lâu đời nên ở nước ta có rất nhiều giống đu đủ khác nhau, phân biệt ở chiều cao của cây, ở hình dạng của quả, ở phẩm chất của thịt quả.

Quả đu đủ chín có giá trị dinh dưỡng cao, dùng để ăn tươi hoặc đôi khi đóng hộp. Bà con cũng thường hái đu đủ xanh làm mứt, đem thái mỏng ngâm dấm làm dưa góp hoặc nạo nhỏ trộn nộm. Do trong thân lá và quả đu đủ xanh có chứa papain là một thứ men có tính chất giống enzim pepsin ở dạ dày và enzim tripsin ở tụy trạng, có tác dụng làm tan chất protein trong thịt, trong trứng nên bà con thường hầm các loại thịt bạc nhạc với quả đu đủ xanh để thịt chóng nhừ; bà con dùng lá đu đủ gói thịt trong vài giờ để làm mềm thịt. Lớp vỏ ngoài của thân đu đủ được thái mỏng phơi khô ăn thay măng khô. Thành phần hoá học của quả đu đủ tươi

Các bộ phận của cây đu đủ đều giàu protein và có thể sử dụng làm thức ăn cho động , ở nhiều địa phương, nhất là ở miền núi, bà con thường hái quả đu đủ xanh thay rau xanh nuôi lợn rất tốt. Quả đu đủ làm cho quá trình tiêu hoá nhanh hơn, chất protein trong thức ăn được sử dụng tốt hơn nên lợn chóng lớn, nhất là lợn nái ăn sẽ có nhiều sữa. Có nơi bà con thái mỏng quả đu đủ trộn với nước vo gạo (hoặc với muối theo tỷ lệ 5%) để 5 – 7 ngày thì chua như dưa, mỗi bữa múc vài bát trộn với rau bèo cho lợn ăn rất mạnh. Quả đu đủ còn là một nguồn thức ăn rất tốt, có thể thay thế các loại củ bột để nuôi bò nhất là bò sữa.

Lá đu đủ có thể sử dụng làm rau xanh nấu với cám và các loại của bột khác cho lợn ăn, có tác dụng nhuận tràng, lại tẩy trừ được giun đũa.

Bột cỏ Medicago saliva là một loại thức ăn bổ sung rất tốt cho gia cầm. Ngoài sự có mặt của các chất dinh dưỡng thông thường với hàm lượng cao, bột Medicago còn giàu chất caroten, có tác dụng làm cho lòng đỏ trứng có màu vàng đậm. Đáp ứng thị hiếu của người tiêu dùng; đối với khẩu phần con, Medicago cũng bảo đảm có tỷ lệ thích hợp tránh cho gà con vì thiếu chất này phải ăn cả chất độn chuồng, có thể gây tắc ruột hoặc gia cầm tự mổ nhau gây ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ. Nhưng Medicago khó trồng ở nước ta. Viện chăn nuôi (Hà Nội) đã thí nghiệm dùng bột lá đu đủ nuôi gà con và kết luận rằng bột lá đu đủ có thể thay thế hoàn toàn bột cỏ Medicago để nuôi gà con. Kết quả thí nghiệm xem bảng. Giá trị dinh dưỡng của bột lá đu đủ (%) Kết quả thí nghiệm nuôi gà bằng lá đu đủ

Hạt đu đủ đem cho gà ăn cũng rất tốt, trừ được giun mà lại dễ tiêu, nhuận tràng. Nhưng khi mới dùng, cần tập cho gà ăn dần bằng cách để cho gà đói mới vãi hạt đu đủ, dần dần gà sẽ quen.

có lá xanh quanh năm, quả cũng ra quanh năm, trong khi đó trong mùa đông ở các tỉnh phía Bắc, các loại thức ăn xanh khác đều thiếu vì vậy việc phát triển trồng nhiều đu đủ làm thức ăn cho động là cần thiết.

Vì trong lá đu đủ có một chất ancaloit độc gọi là cácpain, làm chậm nhịp đập của tim, cho nên phải cẩn thận trong khi dùng cho gia súc ăn, phải chế biến lá để khử độc.

còn là một cây thuốc chữa bệnh. Nhựa đu đủ dùng làm thuốc giun, nước sắc lá đu đủ để rửa các vết thương, rễ đu đủ sắc uống làm thuốc cầm máu, hoa đu đủ đực hấp với đường hoặc đường phèn để chữa bệnh ho.

Đu đủ là một cây rất dễ trồng, đặc biệt thích hợp với đất đai miền núi. Cách trồng như sau: Chọn những hạt mẩy, to, đen, nặng của các quả chín trên cây không bị bệnh, rửa hết màng mỏng bên ngoài, đem gieo từ tháng giêng đếng tháng sáu. Khi cây con cao 20 – 30cm thì chọn những cây có thân thẳng, mập, có rễ cái thẳng, đứng đem trồng ở nơi khác. Mỗi hố đặt 2 – 3 cây để lại một cái. Ngoài việc bón phân lót, mỗi năm cần bón thúc, bằng cách đào hố chung quanh cây, cho phân vào rồi lấp đất lại. Cần làm cỏ và lấy rác mùn phủ vào gốc để giữ màu và độ ẩm cho cây. Nên cắt ngọn cho cây thấp. Sau khi cắt ngọn, đu đủ sẽ mọc nhiều nhánh, cần cắt bớt đi chỉ để lại 2 – 3 nhánh khoẻ. Như thế quả sẽ nhiều hơn, to hơn.

Ở nơi đất tốt và được chăm sóc cẩn thận, đu đủ trồng được tám tháng có thể cho thu hoạch quả xanh. Thông thường khoảng 10 -11 tháng có thể thu được quả chín rồi sau đó được thu hoạch liên tiếp trong nhiều năm (khoảng tám năm là cây già cỗi). Một cây đu đủ tốt cho 150 kg quả trong một năm, như vậy trồng sáu cây là nuôi được một con lợn.