Vai trò và vị trí của chăn nuôi heo

Heo rất quen thuộc với con người, bởi vì nó đáp ứng một số nhu cầu khác nhau của con người. Phạm vi phân bố của heo rộng khắp nơi, điều này là do sự gắn bó gần gũi của nó đối với đời sống con người. Con người khám phá và đi đến các phần khác nhau của thế giới thông qua các phương tiện như thuyền, đi bộ, trong quá trình đó họ thường mang theo heo cùng với các được thuần hoá khác cũng như các loại giống . Khi họ định canh trên một vùng đất mới nào đó, họ tiến hành trồng trọt và chăn nuôi các loại gia súc, gia cầm và trồng các loại cây mà họ mang theo, đồng thời họ tiến hành các thử nghiệm các giống cây trồng và vật nuôi mới. Giống nào có hiệu quả thi được giữ lại và phát triển, còn các giống khác thì bị loại thải. Heo là một vật nuôi được duy trì hàng ngàn đời nay. Điều này chứng tỏ rằng nó có quan hệ chặt chẽ với con người và hệ thống nông nghiệp.

Vai trò

Heo có vai trò rất quan trọng trong sản xuất và đời sống của loài người. Tổ tiên xa xưa cùa heo là heo hoang dã được con người săn bắn để cung cấp thực phẩm cho cuộc sống. Dần dần họ nhận ra rằng thay vì săn bắn, nuôi heo có thể được tiến hành một cách dễ dàng hơn và thuận lợi hơn trong việc cung cấp thực phẩm cho con người. Xuất phát từ đó họ tiến hành giữ lại một số heo săn bắn được hoặc mua từ nơi khác để nuôi.

Chúng đã quá quen thuộc đen nỗi chúng ta ít khi xem xét đến tầm quan trọng của nó, các câu hỏi cơ bản cần đặt ra là: Nó là gì? Nó đến từ đâu? Tại sao con người nông dân nuôi heo? Đó là các câu hỏi đặt ra và sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các đặc tính độc đáo, cũng như vai trò của nó trong sản xuất và trong cuộc sống. Hầu hết mọi người đều có thể nhận biết được con heo. Giả sử rằng chúng ta đã được thăm một trang trại chăn nuôi và được yêu cầu chỉ ra một con heo trong số các vật nuôi ở trang trại đó, phàn lớn chúng ta sẽ không do dự chỉ ra đúng con vật nào là con heo. Điều này thật dễ, bởi vì có một sự kết hợp hiển nhiên về hình dáng, kích thước, ngoại hình, động thái di chuyến, mùi vị và âm thanh của con heo, tất cả các đặc điểm đó cho chúng ta biết một cách chắc chắn rằng chúng ta đang nhìn vào một con heo và chỉ đúng con heo chứ không phải là con khác. Con heo mà chúng ta đã nhìn thấy tại trang trại đã được hình thành từ ngàn đời và thậm chí hàng vạn năm thông qua quá trình thuần hóa và chọn lọc lâu đời. Đầu tiên, con người thuần hóa heo hoang dã và sau đó dần dần thông qua quá trình chọn lọc và lai tạo để tạo nên một số lượng lớn các giống heo có màu sắc, hình dáng và kích thước khác nhau. Heo được chọn lọc để đáp ứng một số mục tiêu khác nhau của con người và thích hợp với các điều kiện môi trường địa lý khác nhau. Con heo “hiện đại” mà chúng ta đang nuôi ngày nay ở các trang trại chăn nuôi heo là kết quà của hàng loạt quá trình chọn lọc chính thức và không chính thức của con người và tự nhiên. Heo “hiện đại” ngày nay không tồn tại trong điều kiện hoang dã nhưng rõ ràng nó mang các gen của tổ tiên xa xưa .

Không chỉ có heo mà nhiều động vật hoang dã khác cũng đang dần được bắt giữ và thuần hoá. Mỗi loài như vậy đều hữu ích đối với con người. Phần lớn các giống động vật đều quen thuộc với chúng ta:

+ Bò và trâu cung cấp sữa, thịt, da, sức kéo

+ Voi cung cấp sức kéo, vận chuyển, đánh nhau

+ Lạc đà giúp con người vận chuyển, sức kéo, cung cấp sữa và lông

+ Ngựa cũng cung cấp vận chuyển, sức kéo, sữa và lông

+ Cừu và dê cung cấp sữa, thịt, lông

+ Gà và vịt cung cấp trứng, thịt và lông

+ Chó giúp các hoạt động săn bắn, bảo vệ và là người bạn thân thiết của con người.

+ Mèo giúp khống chế côn trùng và là bạn thân thiết của con người

+ Chim hót hay và là người bạn thân thiết của con người, trang trí

+ Cá và tôm cung cấp thực phẩm cho con người và nguyên liệu cho công nghiệp chế biến thực phẩm…

Chăn nuôi heo có vai trò quan trọng trong hệ thống sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi heo và trồng lúa nước là hai hợp phần quan trọng và xuất hiện sớm nhất trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam. Nói chung heo có một số vai trò nổi bật như sau:

a/ Chăn nuôi heo cung cấp thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao cho con người. Theo GS. Harris và Cộng tác (1956), 1g thịt heo nạc = 367Kcal, 22% protein.

b/ Chăn nuôi heo cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến. Hiện nay thịt heo là nguyên liệu chính cho các công nghiệp chế biến thịt xông khói (bacon) thịt hộp, thịt heo xay, các món ăn truyền thống của người Việt Nam như giò nạc, giò mỡ cũng làm từ thịt heo…

c/ Chăn nuôi heo cung cấp phân bón cho cây trồng, phân heo là một trong những nguồn phân hữu cơ tốt, có thể cải tạo và nâng cao độ phì của đất, đặc biệt là đất nông nghiệp. Một con heo thịt trong một ngày đêm có thể thải 2,5 – 4kg phân, ngoài ra còn nước tiêu có chứa hàm lượng Nitơ và Phôt pho cao.

d/ Chăn nuôi heo góp phần giữ vững cân bằng sinh thái giữa cây trồng, vật nuôi và con người. Trong các nghiên cứu về môi trường nông nghiệp, heo là vật nuôi quan trọng và là một thành phần không thể thiếu được của hệ sinh thái nông nghiệp. Chăn nuôi heo có thể tạo ra các loại giống heo nuôi ở các vườn hay các giống heo nuôi cả trong nhà góp phần làm tăng thêm đa dạng sinh thái tự nhiên.

e/ Chăn nuôi heo có thể tạo ra nguồn nguyên liệu cho y học trong công nghệ sinh học y học, heo đã được nhân bản gen (cloning) để phục vụ cho mục đích nâng cao sức khỏe cho con người.

f/ Chăn nuôi heo làm tăng tính an ninh cho các hộ gia đình nông dân trong các hoạt động xã hội và chi tiêu trong gia đỉnh. Đồng thời thông qua chăn nuôi heo, người nông dân có thể an tâm đầu tư cho con cái học hành và hoạt động văn hóa khác như cúng giỗ, cưới hỏi, ma chay, đình đám.

g/ Heo là vật nuôi có thể coi như biểu tượng may mắn cho người Á Đông trong các hoạt động tín ngưỡng như “cầm tinh tuổi hợi” hay ở Trung Quốc có quan niệm heo là biểu tượng của sự may mắn đẩu năm mới Âm lịch…

Vị trí

Chăn nuôi heo có vị trí hàng đầu trong ngành chăn nuôi nước ta. Sự hình thành sớm nghề nuôi heo cùng với trồng lúa nước đã cho chúng ta khẳng định nghề nuôi heo có vị trí hàng đầu. Không những thế, việc tiêu thụ thịt heo trong các bữa ăn hàng ngày của con người rất phổ biến. Ngoài ra thịt heo được coi là một loại thực phẩm có mùi vị dễ thích hợp với tất cả các đối tượng (người già, trẻ, nam hoặc nữ). Nói cách khác, thịt heo nhẹ mùi và không gây ra hiện tượng dị ứng do thực phẩm là ưu điểm nổi bật của thịt heo. Phải chăng, thịt heo là món ăn ưa thích và hợp khẩu vị với mọi người. Tuy nhiên, để thịt heo trở thành món ăn có thể nâng cao sức khỏe cho con người, điều quan trọng là quá trình chọn giống và nuôi dưỡng chăm sóc, đàn heo phải luôn luôn khỏe mạnh, sức đề kháng cao và thành phần các chất dinh dưỡng tích lũy vào thịt có chất lượng tốt và có giá trị sinh học.

Yêu cầu của chăn nuôi heo

Chăn nuôi heo phải có hiệu quả kinh tế và chất lượng sản phẩm tốt, được người tiêu dùng tin cậy. Do vậy, việc chăm sóc, nuôi dưỡng và quản lý đàn heo phải đảm bảo cho chúng sinh trưởng phát dục bình thường, có tốc độ tăng trọng nhanh, có khả năng sinh sản tốt và sản xuất con giống có chất lượng cao, có sức đề kháng tốt. Muốn vậy, người chăn nuôi heo nắm chắc kỹ thuật chăn nuôi heo, phòng trừ dịch bệnh và tiếp cận tốt với thị trường.