Phương pháp xác định giới tính gia cầm non 01 ngày tuổi

Hiện nay có 5 phương pháp phổ biến xác định giới tính gia cầm non 01 ngày tuổi

Phương pháp dựa vào đặc điểm di truyền

Đặc điểm di truyền xác định được giới tính của gà 01 ngày tuổi

Phương pháp quan sát sự phát triển của lông cánh chỉ có thể áp dụng ở gà dòng thuần (các dòng có lông cánh phát triển nhanh hoặc chậm) cho ra đời con F1 có đầy đủ các đặc tính của bố hoặc của mẹ.

Một số thí dụ: về phương pháp phân biệt giới tính qua quan sát màu lông:

Gà TS3 (HV83) + MS5 (HV85) = (mái S35 + trống S53) có lông cánh phát triển chậm.

Theo Castelo phương pháp này áp dụng lúc mới nở không thể quan sát chính xác hoàn toàn mà phải sau vài tuần nên hiệu quả kinh tế không cao.

Phân biệt giới tính qua màu sắc lông có thể thực hiện khi con non được đưa ra khỏi nhà ấp trước khi bắt đầu những công đoạn xử lý khác.

Thí dụ: Giới tính được xác định trên cơ sở giảm màu. Con trống thường màu trắng tuyền mặc dù đôi khi chúng có thể có một vài vùng đỏ trên đầu và cổ.

Con mái có màu đỏ da bò. Trong số 1% con non, có thể xảy ra nhầm lẫn trong đó con mái sẽ có màu trắng trên đầu. Mặc dù vậy, đa số trong chúng có màu đỏ da bò trên lưng, vì vậy vẫn có thể phân biệt được với con trống.

Đôi khi con trống có vùng đỏ trên đầu nhưng nó chỉ là một điểm tròn. Con mái cũng có vùng đỏ trên đầu tập trung xung quanh gốc mỏ và quanh mắt.

Gà con giống Island và New Hampshire có thể phân biệt trống mái theo màu sắc lông trên cơ sở con mái phần lớn có đốm đen trên gáy và phần lưng có màu đỏ đồng nhất, còn con trống có lông đỏ pha lẫn lông trắng, đầu có thể trắng và đỏ. Gà mái 1 ngày tuổi

Giới tính của gà Plymouth vẫn có thể phân biệt được nhờ các lông đốm trắng ở đầu: con mái đốm này không đều, chân hơi thạm càng về phía ngón càng nhạt dần. Con trống đốm này hình tròn không có viền đen.

Khi lai giữa gà Rhode Island hay gà New Hampshire với gà Plymouth Rock (vằn) sẽ được gà con trống 01 ngày tuổi có màu lông đen với những đốm trắng ở đầu và chân màu vàng. Gà con mái có lông đen trên đầu không có đốm trắng, chân đen hay thẫm màu (một số trường họp 1/3 đoạn chân dưới có màu vàng)

Có trường hợp ở gà 01 ngày tuổi, con mái thường mọc lông nhanh hơn con trống, vì vậy ngay sau khi nở có thể phân biệt được. Phương pháp chọn này độ chính xác thường thấp.

Đặc điểm di truyền xác định được giới tính của vịt 01 ngày tuổi

Xác định giới tính ở vịt dựa vào sự quan sát ở phần dưới của hầu, vịt đực có hầu phát triển dọc theo khung ngực; phần này có dạng tròn đường kính 3 – 4mm hơi nhô về phía trái (vịt mái không có đặc điểm này)

Phương pháp chọn bằng những dòng Auto-sex

Có những dòng khi gà con nở ra đã mang những đặc điểm giới tính khác nhau rất rõ như màu lông, sự phát triển của lông cánh cho phép ta xác định được giới tính một cách dễ dàng.

Thí dụ: Con non thương phẩm giống Hy-Line trắng có thể phân biệt được giới tính bằng lông cánh. Con mái thương phẩm cho tốc độ mọc lông nhanh (lông cánh đầu dài hơn lông phủ) và con trống có tốc độ mọc lông chậm (lông cánh đầu và lông phủ dài như nhau). Chỉ có một số rất nhỏ con non có lỏng cánh phủ dài hơn lông cánh đầu (tốc độ mọc lông rất chậm). Những con này là con trống. Gà Hy-Line trắng có thể phân biệt được giới tính bằng lông cánh

Năm 1932 Punnet và Pease là những người đầu tiên tìm ra phương pháp này thông qua các nghiên cứu thí nghiệm về gà lai giữa Caplis X Plymouth.Họ cúng đã tìm ra công thức giữa gà có màu lông vằn và đen thì gen màu vằn được giữ vững và là gen trội hơn màu lông đen….

Tất cả các phương pháp xác định giới tính ở trên đều dựa vào các kết quả thí nghiệm và những kết quả này đã được áp dụng b một số nước. Nhưng trên thực tế chưa có phương pháp nào hiệu quả hơn phương pháp chọn xác định giới tính bằng phương pháp quan sát nốt sinh dục.

Phương pháp chọn bằng máy

Nguyên lý cơ bản của phương pháp này là bằng luồng ánh sáng quang học có độ cản quang với ánh sáng tự nhiên tăng lên gấp nhiều lần cho phép ta nhìn thấy rõ các bộ phận sinh dục của gia cầm con, từ đó phân biệt được chính xác gia cầm trống và gia cầm mái.

Các bước tiến hành của phương pháp này

– Cầm gia cầm con

– Đẩy tháo phân gia cầm trước khi đưa bóng đèn vào trực tràng của gà con để xác định tinh hoàn hoặc buồng trứng.

– Việc xác định giới tính theo phương pháp này thông qua nhận biết tinh hoàn là hai hạt gạo màu trắng ngà ở hai bên xương sống và buồng trứng có màu ngà hình tam giác quay ngược xuống dưới.

Đặc điểm, ưu và nhược điểm của máy

– Đặc điểm của máy: Đây là loại máy chọn phân biệt trống mái cấu trúc dạng ống có ống kính khuếch đại. Một đầu của máy được đưa vào trong lỗ huyệt gà và khi đèn bật sáng lên nó sẽ khuếch đại bề mặt của cơ quan sinh dục lên 3 – 5 lần. Lúc này ta có thể dễ dàng phân biệt được cơ quan sinh dục của gà. Máy soi này đã trở thành một phương tiện dễ dàng sử dụng để xác định cơ quan sinh dục.

– Nhược điểm của phương pháp soi: Dụng cụ bằng điện quang học có nhược điểm dễ gẫy, vỡ và mặt khác rất đắt tiền và khó điều chỉnh. Khi thao tác nếu không cẩn thận sẽ làm tổn thương đến gà.

– Ưu điểm của phương pháp soi: Phương pháp này chính xác cao có thể đạt tới 100%, bình quân 1 công nhân có thể chọn được 800 – 1000 con/giờ. Do có tốc độ chọn cao nên có thể tăng lên 3 – 5% số gà mái bán ra trong giờ nên đạt được hiệu quả kinh tế cao (đối với thuỷ cầm con không cần thiết phải lựa chọn theo phương pháp này).

Phương pháp chọn thông qua cảm giác nhận biết từ ngón tay (xác định giới tính của thủy cầm thông qua cảm nhận gai giao cấu)

Phương pháp này đơn giản và dễ xác định. Người chọn chỉ cần tập trung tư tưởng, nhạy bén để cảm nhận được gai giao cấu của con trống cộm lên giữa 2 ngón tay cái và trỏ của bàn tay phải (phương pháp này không ứng dụng được khi chọn trống mái ở gà con 01 ngày tuổi)

Phương pháp chọn xác định giới tính thông qua quan sát nốt sinh dục

Phương pháp này dựa trên kết quả quan sát cấu tạo cơ quan sinh dục sơ khai của gia cầm khi mờ lỗ hậu môn. Trong trường hợp là con đực thì có 3 điểm hình hạt đậu và ở con cái không có phần lồi ở giữa. Phương pháp này đang được áp dụng rộng rãi vì nó có thề phân biệt được 700 – 800 con/giờ/người (đôi khi có người chọn được tới 1000 con/giờ). Độ chính xác đạt 97 – 98%.

Gia cầm càng nhỏ phân biệt giới tính bằng phương pháp này độ chính xác càng cao. Dụng cụ cần phải có là bóng đèn soi phù hợp, một hộp đựng gia cầm trống và một hộp đựng gia cầm mái. Đối với thuỷ cầm khi thực hiện phương pháp này có độ chính xác đạt tới 100% và tốc độ chọn nhanh hơn rất nhiều so vói việc phân biệt trống mái ở gà.

Thao tác khi chọn

Cầm gia cầm con bằng tay trái, tay phải mở lỗ huyệt ra, quan sát thấy ở gà: con trống có cơ quan sinh dục là mấu lồi nhỏ đó là gai giao cấu và không mất đi khi vành rộng lỗ huyệt (ở thuỷ cầm 01 ngày tuổi gai giao cấu bật ra khi nặn lỗ huyệt). Con mái mấu này rất nhỏ không có biên giới rõ rệt, khi vành rộng lỗ huyệt không còn nhìn thấy nữa.

Các bước thao tác của phương pháp chọn qua lỗ huyệt

– Cầm gia cầm con

– Đẩy tháo phân trước khi chọn

– Chuyển tư thế của gia cầm con dưói ánh đèn trước khi chọn.

– Mở lỗ hậu môn (còn gọi là lỗ huyệt).

– Quan sát nốt sinh dục (gai giao cấu).

– Tách riêng gia cầm trống và mái. Cho vào hộp riêng có đánh dấu để tránh nhầm lẫn khi chuyển đi nuôi.

Những thao tác trên đi kèm với các điều kiện phù hợp, nếu không qua đủ các thao tác khó có thể thực hiện tốt công tác chọn trống mái. Bởi vì, nhiệm vụ cơ bản của người chọn là phân biệt được gai giao cấu từ đó phân biệt được gia cầm trống và mái (phải khẳng định rằng gia cầm nở ra đều có gai giao cấu mà chỉ có người chọn mới phân biệt được). Việc chọn trống mái đối với thuỷ cầm (vịt, ngan, ngỗng mới nở) đơn giản hơn rất nhiều nên số người có thể chọn được nhiều hơn so với chọn ở gà.