Bài 8. Sự phát triển của kĩ thuật, khoa học, văn học và nghệ thuật thế kỉ XVIII- XIX – Lịch sử 8

Cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, kĩ thuật, cùng với đó là những thành tựu nổi bật về văn học, nghệ thuật. Để hiểu rõ hơn vấn đề này, chúng ta sẽ bắt đầu bài học ngày hôm nay.

A. Lí thuyết

I/ Những thành tựu chủ yếu về kĩ thuật

– Thế kỉ XVIII, nhân loại đã đạt được những thành tựu vượt bậc về khoa học, kĩ thuật:
+ Công nghiệp: kĩ thuật luyện kim, sản xuất gang, sắt thép… đặc biệt là sự ra đời của động cơ hơi nước.

+ Giao thông vận tải tiến bộ nhanh chóng.

+ Nông nghiệp: sử dụng phân hoá học, máy kéo, máy gặt, máy đập.
+ Quân sự: nhiều vũ khí mới được sản xuất.
Thành tựu về kĩ thuật đạt được ở các thế kỉ XVIII- XIX đã tạo nên sự chuyển biến mạnh mẽ trong sản xuất chuyển từ nền sản xuất công trường thủ công sang nền sản xuất công nghiệp cơ khí.

* Thế kỷ XIX được xem là thế kỷ của sắt , máy móc và động cơ hơi nước ,vì sao?

– Máy móc đầu tiên xuất hiện ở Anh , sau đó là Âu ,Mỹ tạo nên cách mạng công nghiệp, máy móc được sử dụng trong sản xuất .
– Lao động bằng máy móc đã thay thế lao động bằng cơ bắp của con người.
– Đại đa số những tiến bộ về kỹ thuật đều gắn liền với sắt ,máy móc và hơi nước .
– Sắt là nguyên liệu chủ yếu để sản xuất máy móc nên thế kỷ XIX được gọi là thế kỷ của sắt, máy móc và động cơ hơi nước. Dầu mỏ và than đá được sử dụng.

II. NHỮNG TIẾN BỘ VỀ KHOA HỌC TỰ NHIÊN VÀ KHOA HỌC XÃ HỘI

1. Khoa học tự nhiên :

Những nhà bác học và những phát minh vĩ đại trong thế kỷ XIX về toán học, hóa học, vật lý , Sinh vật

– Niu tơn với định luật vạn vật hấp dẫn.
– Lô mô nô –xốp với định luật bảo toàn vật chất và năng lượng.
– Puốc kin giơ với khám phá sự phát triển của thực vật và mô động vật
– Đác uyn với thuyết tiến hóa và di truyền.

2. Khoa học xã hội

Có các phát minh sau:
– Phoi ơ bách, Hê ghen : chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng/
– Ximit, Ri các đô với tác phẩm chính trị kinh tế học tư sản.
– Xanh xi mông , Phu-ri e, ô oen chủ nghĩa xã hội không tưởng.
– Mác, Ăng ghen : chủ nghĩa xã hội khoa học.
ð Phát minh có ý nghĩa quan trọng là chủ nghĩa xã hội khoa học của Mác và Ang ghen , là cuộc cách mạng trong lịch sử tư tưởng loài người .

Những phát minh lớn về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Các phát minh đó đặt cơ sở cho những nghiên cứu ứng dụng sau này để thúc đẩy sản xuất và kỹ thuật phát triển .

3. Sự phát triển của văn học nghệ thuật

Văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII- XIX đạt những thành tựu to lớn phục vụ cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến, giải phóng nhân dân bị áp bức. Với các tên tuổi tiêu biểu như
– Văn học có: Vôn te, Rút xô, lép tôn xtoi….
– Nghệ thuật âm nhạc có Mô da ( Áo), Bét tô ven ( Đức)….; hôi họa có Đa vít, Cuốc bê, Gôi a…

B. Bài tập

Câu 1: Tại sao nói thế kỉ XIX là thế kỉ của sắt, máy móc có đông cơ hơi nước ?

Trả lời:

Kỹ thuật luyện kim được cải tiến, nhiên liệu mới nhưu than đá, dầu mỏ được sử dụng. Sắt trở thành nguyên liệu chủ yếu để chế tạo máy móc, nhiều máy chế tạo công cụ ra đời. Máy hơi nước được sử dụng rộng rãi.

Câu 2: Nêu những tiến bộ về kĩ thuật trong các lĩnh vực công nghiệp, giao thông vận tải, công nghiệp và quân sự?

Trả lời:

Trong nông nghiệp, cũng có nhiều tiến bộ về kĩ thuật và phương pháp canh tác. Sang thế kỉ XIX. phân hóa học được sử dụng. Máy kéo chạy bằng hơi nước, máy cày nhiều lưỡi, máy gặt đập được sử dụng rộng rãi.
Trong lĩnh vực quân sự. nhiều vũ khí mới được sản xuất : đại bác, súng trường bán nhanh và xa : chiến hạm vỏ thép chạy bằng chân vịt có trọng tải lớn ; ngư lôi bắt đầu được sử dụng : khí cầu dùng để trinh sát trận địa đối phương…

Trong giao thông vận tải có động cơ hơi nước…

Trong công nghiệp nổi bật là kĩ thuật luyện kim làm tăng nhanh sản xuất thép, sản xuất nhôm, nhiều loại máy móc như máy phay, máy tiện, máy điện tử

Câu 3: Nêu những phát minh lớn về khoa học tự nhiên trong các thế kỉ XVIII- XIX?

Trả lời:

– Đầu thế kl XVIII, Niu-tơn (người Anil) đã tìm ra thuyết vạn vật hấp dẫn.
– Giữa thế kỉ XVIII, Lô-mô-nô-xốp (người Nga) tìm ra định luật bảo toàn vật chất và năng lượng, cùng nhiều phát minh lớn về vật lí, hóa học.
– Năm 1837. Puốc-kin-giơ (người Séc) khám phá ra bí mật về sự phát triển của thực vật và đời sống của các mô động vật. Ông trở thành người đầu tiên chứng minh rằng đời sống của mô sinh vật là sự phát triển của tế bào và sự phân bào.
– Năm 1859, Đác-uyn (người Anh) nêu lên thuyết tiến hóa và di truyền, đập tan quan niệm về nguồn gốc thần thánh của sinh vật..

Câu 4: Vai trò của khoa học xã hội đối với đời sống xã hội loài người trong các thế kỉ XVIII – XIX?

Trả lời:

Vai trò của khoa học xã hội đối với đời sống xã hội loài người đã phá ý thức hệ phong kiến, tấn công vào nhà thờ, giải thích rõ quy luật vận động của thế giới và thúc đẩy xã hội phát triển.

Câu 5: Vai trò của văn học, nghệ thuật trong các cuộc đấu tranh vì quyền sống và hạnh phúc của nhân dân?

Trả lời:

Vai trò của văn học – nghệ thuật trong cuộc đấu tranh  quyền sống và hạnh phúc của nhân dân : đã vạch trần và lên án những tệ nạn xã hội đương thời, phản ánh khát khao về một cuộc sống tự do. hạnh phúc của nhân dân lao động.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 8:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 8
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 8
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 8
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 8

Bài học trên đây chúng tôi đã khái quát lại những thành tựu về khoa học, công nghệ, văn học- nghệ thuật tiêu biểu của thế giới giai đoạn cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX. Chúc các bạn ôn thi vui vẻ!