Chuyên đề 9: Cách mạng tháng mười Nga năm 1917 và công cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng – Lịch sử 11

*Kiến thức nâng cao:

1.Nguyên nhân làm cho đầu năm 1917 ở nước Nga đã diễn ra hai cuộc cách mạng. Nhiệm vụ của Cách mạng tháng Hai năm 1917

– Nguyên nhân:

+Cuộc cách mạng lần thứ nhất bùng nổ vào tháng Hai 1917 đã lật đổ chếđộ Nga hoàng và dẫn tới tình trạng hai chính quyền song song tồn tại. Đó là cuộc cách mạng dân chủ tư sản.

+Cuộc cách mạng thứ hai do Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích lãnh đạo, lật đổ chính phủ lâm thời tư sản, thiết lập chính quyền thống nhất trong toàn quốc của Xô viết. Đó là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thếgiới.

Sở dĩ nước Nga năm 1917 có hai cuộc cách mạng như vậy vì: ở Nga năm 1917 có hai chính quyền còn tồn tại, đó là chính phủ Nga hoàng và chính phủ lâm thời của tư sản. Cách mạng tháng Hai nhằm lật đổ chế độ Nga hoàng, xóa bỏ chế độ phong kiến tồn tại lâu đời trên đất nước Nga; tiếp theo đó Cách mạng tháng Mười nhằm lật đổ chính phủ lâm thời tư sản, đưa nước Nga bước vào thời kì cách mạng xã hội chủ nghĩa.

-Nhiệm vụ của Cách mạng tháng Hai:

Lật đổ chế độ Nga hoàng tồn tại lâu đời trên đất nước Nga, chấm dứt thời kì thống trị của chếđộ quân chủ chuyên chế ở Nga.

Sau cách mạng tháng Hai năm 1917 ở Nga hình thành cục diện hai chính quyền song song tồn tại: Chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản và các xô viết của giai cấp vô sản.

Hai chính quyền này đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại và xung đột giữa chúng là không thể tránh khỏi. Trong bối cảnh đó, Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã chuẩn bị kế hoạch tiếp tục làm cách mạng lật đổ Chính phủ tư sản lâm thời.

2. Cách mạng tháng Mười Nga 1917 là một sự kiện lịch sử vĩ đại nhất trong lịch sử nước Nga và lịch sử nhân loại ở thế kỉ XX

Cách mạng tháng Mười đưa đến việc thành lập Nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới, có ý nghĩa to lớn đối với nước Nga và thế giới.

• Đối với nước Nga:

+ Mở ra một kỉ nguyên mới cho nước Nga, làm thay đổi vận mệnh đất nước và sốphận hàng triệu con người ở Nga.

+ Lần đầu tiên trong lịch sử, giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc được giải phóng, thoát khỏi mọi xiềng xích nô lệ, làm chủ vận mệnh đất nước.

+ Sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa đã đưa nhân dân lên nắm chính quyền ở một nước chiếm 1/6 diện tích thế giới.

• Đối với thế giới:

+ Có ảnh hưởng đến phong trào cách mạng thế giới, đặc biệt là phong trào đấu tranh giành độc lập của các nước thuộc địa và phụ thuộc.

+ Cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng của giai cấp công nhân Quốc tế, chỉ ra cho họ con đường đi đến thắng lợi trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản.

3. Thành quả của chính quyền Xô viết ở Nga

– Chính quyền Xô viết ở Nga chính quyền Xô viết đã thông qua sắc lệnh hòa bình và sắc lệnh ruộng đất.

-Thực hiện các biện pháp nhằm thủ tiêu tàn tích của chế độ phong kiến, xóa bỏ sự phân biệt đẳng cấp, những đặc quyền của Giáo hội; thực hiện nam nữ bình quyền.

-Thành lập các cơ quan trung ương và các xô viết ở các địa phương; chính quyền tư sản, địa chủ các cấp đều bị bãi bỏ. Hồng quân công nông được thành lập để bảo vệ chính quyền mới.

-Công bố Tuyên ngôn về quyền các dân tộc ở Nga, khẳng định những nguyên tắc cơ bản về quyền dân tộc tự quyết, bình đẳng và chủ quyền của tất cả các dân tộc ở Nga.

-Quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp của giai cấp tư sản.

=> Tất cả các việc làm của Chính quyền Xô viết đem lại lợi ích cho toàn thể nhân dân lao động và các dân tộc ở Nga, đáp ứng được yêu cầu và nguyện vọng của nhân dân Nga.

4. Nội dung và ý nghĩa của Chính sách Cộng sản thời chiến ở Nga

• Nội dung:

Trong hoàn cảnh đất nước bị bao vây, từ năm 1919, Chính quyền Xô viết thực hiện chính sách cộng sản thời chiến. Nội dung:

+ Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.

+ Trưng thu lương thực thừa của nông dân.

+ Thi hành chế độ lao động cưỡng bức đối với toàn dân (từ 16 đến 50 tuổi) nhằm huy động tôi đa mọi nguồn của cải, nhân lực của đất nước phục vụ cho cuộc chiến đấu chống thù trong giặc ngoài.

• Ý nghĩa:

+ Đưa đất nước thoát khỏi tình trạng hiểm nghèo, ổn định đời sống xã hội cho nhân dân.

+ Chuẩn bị những điều kiện cần thiết để giành thắng lợi trong công cuộc khôi phục đất nước, chống lại sự can thiệp của các đế quốc bên ngoài và lực lượng bạo loạn trong nước.

+ Sự ra đời của nhà nước xã hội chủ nghĩa đã đưa nhân dân lên nắm chính quyền ở một nước chiếm 1/6 diện tích thế giới.

• Đối với thế giới:

+ Có ảnh hưởng đến phong trào cách mạng thế giới, đặc biệt là phong trào đấu tranh giành độc lập của các nước thuộc địa và phụ thuộc.

+ Cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng của giai cấp công nhân quốc tế, chi ra cho họ con đường đi đến thắng lợi trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản.

5. Nội dung và ý nghĩa của Chính sách Cộng sản thời chiến ở Nga

• Nội dung:

Trong hoàn cảnh đất nước bị bao vây, từ năm 1919, Chính quyền Xô viết thực hiện chính sách cộng sản thời chiến. Nội dung:

+ Nhà nước kiểm soát toàn bộ nền công nghiệp.

+ Trưng thu lương thực thừa của nông dân.

+ Thi hành chế độ lao động cưỡng bức đối với toàn dân (từ 16 đến 50 tuổi) nhằm huy động tối đa mọi nguồn của cải, nhân lực của đất nước phục vụ cho cuộc chiến đấu chống thù trong giặc ngoài.

-Ý nghĩa:

+ Đưa đất nước thoát khỏi tình trạng hiểm nghèo, ổn định đời sống xã hội cho nhân dân.

+ Chuẩn bị những điều kiện cần thiết để giành thắng lợi trong công cuộc khôi phục đất nước, chống lại sự can thiệp của các đế quốc bên ngoài và lực lượng bạo loạn trong nước.

6. Vai trò của Lê-nin đối với thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga 1917 Lê-nin đóng vai trò quan trọng lãnh đạo trực tiếp, quyết định thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga:

-Lê-nin cùng Đảng Bôn-sê-vích đã chuẩn bị kế hoạch tiếp tục làm cách mạng lật đổ Chính phủ lâm thời tư sản

-Lê-nin soạn thảo Luận cương tháng Tư, chỉ ra mục tiêu và đường 101 chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.

-Lê-nin vạch kế hoạch, trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Pê-tơ-rơ-grat, tuyên bố thành lập Chính phủ Xô viết.

Một số chuyên mục hay của Lịch sử lớp 11: 

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 11
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 11
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 11
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 11