Các bệnh thường gặp ở chim cảnh

+ Viêm tuyến nhờn

Phần đuôi chim có một tuyến nhờn – đó là nơi tiết ra chất dịch giúp chim làm mượt lông vũ. Tuyến này của chim bị thương, bị nhiễm trùng hay chim bị cảm nắng, cảm lạnh v.v… đều là những nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm tuyến nhờn ở chim. Những con chim bị mắc bệnh này thường tỏ ra mệt mỏi, lông vũ tả tơi, biếng ăn, tuyến nhờn đỏ tấy, mưng mủ.

Khi phát hiện ra chim có bệnh, ta có thể chữa bằng cách sau:

Dùng cồn iôt khử trùng tuyến nhờn.

Dùng kim đã khử trùng đâm thủng tuyến bóp cho mủ ra hết.

Bôi cồn iôt một lần nữa vào chỗ đau của chim.

Sau khi làm các động tác trên, ta nên cho chim vào nơi yên tĩnh, tránh nơi quá nóng hoặc quá lạnh, cho chim ăn thức ăn có chất bổ, sau một thời gian, chim sẽ khỏi bệnh.

+ Các bệnh về chân

Chim nuôi trong lồng, chân thường dễ bị vật nhọn cứa vào hoặc bị côn trùng cắn rồi nhiễm trùng, mưng mủ, sưng tấy, nếu ughiêm trọng có thể dẫn đến hoại thư xương. Để ngăn chặn và phòng chông những bệnh này cho chim, ta nên thường xuyên khử trùng lồng, đồng thời kiểm tra loại bỏ các vật cứng nhọn.

Nếu chẳng may chim bị mắc bệnh, chúng ta phải dùng dao nhọn lấy mủ ra tiếp đó dùng nước muôi sinh lý hoặc dùng dung dịch thuốc tím 0, 1% rửa sạch vết thương, sau cùng bôi cồn iốt và thuốc chông nhiễm trùng lên là được.

+ Ký sinh trùng

Ký sinh trùng làm hại chim thường rất nhỏ, chúng bám vào lông và da chim, ăn dần lông, da, thậm chí hút cả máu chim. Để phòng ngừa ký sinh trùng cho chim, việc quan trọng nhất là ta phải thường xuyên giữ cho lồng chim được sạch sẽ, khô ráo, đồng thời phát hiện sớm nếu chim bị ký sinh trùng xâm hại hoặc có rận.

Khi làm vệ sinh lồng chim ta có thể nhúng lồng chim qua nước sôi già. Đốỉ với những chim bị ký sinh trùng, ta dùng nước pha với vài giọt dầu hỏa rắc vào lông chim, đồng thời dùng bột băng phiến 20% rắc vào lông chim (phải xoa nhẹ để bột thấm sâu vào phía trong). Làm như vậy ta có thể tiêu diệt ký sinh làm hại chim.

+ Béo phì ở chim

Chim nhốt trong lồng thời gian dài, ít vận động, lại ăn nhiều thức ăn có mỡ, nhiều chất đạm nên rất dễ dẫn đến chứng béo phì. Mắc chứng béo phì, chim trở nên chậm chạp, không hay nhảy nhót, ca múa, hô hấp khó khăn, có con trong khi nhảy nhót, đột ngột chết do lâu ngày không vận động. Để tránh tình trạng trên, ta nên cho chim ăn một cách khoa học. Đồng thời thường xuyên giúp chim vận động và cố kéo dài thời gian hoạt động cho chim.

+ Bệnh dạ dày

Chim ăn phải thức ăn để lâu ngày, hay uống phải nước bẩn đều dẫn đến bị viêm dạ dày. Khi bị bệnh, lông chim tả tơi, thân hình gầy gò, thường tỏ ra ủ rũ, phân dính đặc, có màu vàng trắng, mùi hôi. Nếu không chữa trị kịp thời chim sẽ chết. Bởi vậy để phòng cho chim khỏi bị bệnh viêm dạ dày, chúng ta phải thường xuyên chú ý giữ đồ ăn, thức uống của chim sạch sẽ.

Với những con chim bị bệnh, cần nhốt chúng vào những nơi ấm áp, ít gió, mỗi ngày cho uống 0,2 đến 1mg thuốc kiết lị hòa với nước đường. Cho chim uống liền trong 3 ngày. Ngoài ra người ta còn cho vào trong thức ăn của chim một lượng bột than gỗ để bột than gỗ hút bớt chất độc trong dạ dày chim.

+ Cảm lạnh và viêm phổi

Khí hậu thay đổi đột ngột hoặc sau khi tắm xong gặp phải gió mạnh, chim nuôi trong lồng rất dễ bị cảm, lông vũ tả tơi, thở khò khè, ăn yếu dần, nước mũi chảy ra, có lúc toàn thân run lẩy bẩy. Số lượng chết do bị cảm và viêm phổi ở chim thường rất cao. Ta có thể chữa cho chim theo cách sau:

Kịp thời đưa chim vào nơi kín gió, ấm áp, nhưng thoáng đãng để tĩnh dưỡng. Cho chim ăn thức ăn có nhiều dinh dưỡng. Dùng bông thấm với dầu thầu dầu lau nước mũi cho chim. Hòa nước đường (đường trắng) cho chim uống, đồng thời mỗi ngày cho chim uống 2 lần 3g thuốc tetraxilin.

+ Bệnh nhiễm khuẩn

Các loại khuẩn này thường kết hợp với nước, cát, sạn, hạt, thức ăn cũ, những nơi ẩm ướt, những vết bẩn và những chiếc lồng không khô ráo. Bệnh nhiễm khuẩn cũng xuất hiện ở chim có sức đề kháng kém hoặc có hệ thống miễn dịch bị tổn thương.

Phân của chim nhiễm khuẩn thường chuyển sang màu xanh lá cây hoặc trở nên lỏng hơn, bởi khuẩn tiêu hóa có thể làm sưng tấy ruột và gây tổn thương vùng thận và gan. Khi vi khuẩn được hít vào cùng với bụi, nó có thể gây ra hắt hơi, nuốt nước miếng nhiều, ngứa mắt, ngáp, hoặc ho.

Hầu hết các bệnh liên quan đến nhiễm khuẩn đều có thể lây từ con chim này sang con chim khác qua phân do chim bệnh thải ra và qua đường nước, nhưng xác suất để bệnh lây lan từ chim sang người là rất nhỏ. Khuẩn campylobacter là khuẩn có thể gây lây nhiễm từ chim sang người.

Cả khuẩn lây qua đường hô hấp và đường tiêu hóa đều có nguy cơ gây tử vong cao khi không được ta quan tâm chú ý. Xét nghiệm khuẩn sẽ cho đáp án chính xác về loại vi khuẩn chim mắc phải để từ đó xác định được nguồn gôc lây lan, làm thế nào để điều trị bệnh hiệu quả nhất và làm thế nào để ngăn bệnh xuất hiện trở lại.

Cách kháng khuẩn tốt nhất được đưa ra sau khi có kết quả xét nghiệm khuẩn. Có thể sử dụng cách tiêm hoặc cho uống kháng sinh trực tiếp qua mỏ cho các loại chim không uống nhiều nước hoặc đã ôm quá nặng. Đốỉ với những loại khác ta có thể chữa trị thông qua nước uông, tuy nhiên, một điều rất quan trọng là bạn phải theo dõi để xem xét chim của bạn có thực sự uống thuốc không.

Tốt nhất là nên loại bỏ hết hạt, sạn và trái cây khỏi lồng chim và làm sạch lồng chim cũng như các dụng cụ chứa thức ăn cho chim bằng nước tẩy uế. Bạn cũng nên bắt đầu cho chim ăn các loại hạt đã tiệt trùng trong giai đoạn này. Không nên để chim ngoài lồng mà không chú ý giám sát. Chim phải luôn ở dưới sự giám sát của bạn, ở trên hoặc ở trong lồng và không được phép đi khắp nhà cho tới khi đã hoàn toàn bình phục.

Để đẩy nhanh quá trình điều trị nên dùng thuốc tăng lực, trợ lực và thức ăn tổng hợp trộn với hạt đã được tiệt trùng đôi với tất cả các loại chim đã bị nhiễm khuẩn hàng ngày trong ba tuần đầu và sau đó là dùng 3 lần một tuần tiếp theo giai đoạn đó. Thực hiện theo phương pháp điều trị kháng khuẩn này, bạn cũng nên dùng thêm dufoplus (dạng vitamin tổng hợp) và ioford (thuốc kích thích) pha lẫn với nước cho chim uống 2 lần một tuần.

Nhiễm khuẩn thường liên quan tới môi trường chim được nuôi nhốt hoặc do mỏ chim tiếp xúc với những thứ dơ bẩn. Bị nhiễm khuẩn không có nghĩa là bạn đã không chăm sóc chim đúng cách, mà có nghĩa rằng bạn cần chăm sóc chim nhiều hơn nữa để ngăn bệnh xuất hiện trở lại.

Một số bệnh do thiếu vitamin A

Thiếu vitamin A làm cho chim yếu đi, dễ bị nhiễm vi khuẩn, virus, hoặc các bệnh nhiễm trùng nấm hơn. Chứng bệnh này nếu không được điều trị kịp thời chim có thể sẽ chết.

Vitamin A là một trong những vitamin hòa tan trong chất béo. Đó là chất chông oxy hóa, giúp phát triển và phục hồi mô và quan trọng đôi với việc thực hiện chức năng riêng của mắt, thính giác, da, xương, và màng nhầy. Nó được tìm thấy trong nhiều loại rau quả, nhưng không được tìm thấy trong nhiều loại hạt. Chứng thiếu vitamin A ở chim cảnh dễ dàng khắc phục được bằng cách cho chim ăn rau và quả có hàm lượng vitamin A cao.

Vitamin A có tác động mạnh nhất lên các mô xếp thành hàng trên ông hô hấp, tiêu hóa, và sinh dục. Khi chế độ ăn chứa hàm lượng thấp hoặc thiếu vitamin A, những tế bào này chịu sự thay đổi làm ngăn chặn quá trình bài tiết chất nhầy, do đó phá hủy hàng rào bảo vệ thiết yếu để chông vi khuẩn xâm nhập. Khi đó các vi sinh vật có thể xâm nhập vào cơ thể, và bắt đầu sinh sôi nảy nở. Hậu quả cuối cùng phụ thuộc vào hệ nào trong cơ thể bị ảnh hưởng nhiều nhất. Thông thường, đó là hệ hô hấp.

Nhìn bề ngoài, người ta sẽ thường thấy những đốm hoặc “mảng”’ nhỏ màu trắng trong miệng và trên lưỡi. Các mảng này bắt đầu sưng lên và xuất hiện áp xe, cuối cùng trỏ nên rất đau làm chim không ăn được. Các mảng bị áp xe này có thể làm tắc nghẽn khoang hình phễu lỗ mũi sau. Quá trình này dẫn đến việc thỏ khó hoặc thở há miệng.

Tiếp sau đó sẽ là chứng chảy mủ nhiều ở mũi và sưng thật to quanh mắt, cũng là hậu quả của việc tắc nghẽn khoang hình phễu lỗ mũi sau. Chỗ sưng tấy sẽ đạt đến điểm mà chim sẽ không thể nuốt thức ăn được nữa, ngăn không cho bất kỳ dinh dưỡng nào vào đến cơ thể. Từ đây, các vi sinh vật di chuyển khắp cơ thể và gây hậu quả mang tính tàn phá.

Triệu chứng thay đổi theo thứ tự từ rõ ràng đến không rõ ràng và bao gồm bất kỳ triệu chứng nào trong các triệu chứng sau đây: hắt hơi, chảy mủ ở mũi, thở khò khè, bị mảng bám hoặc nghẹt mũi, ngủ lịm, suy nhược, tiêu chảy, trứng dính lại với nhau và sinh khó, lắc đuôi, không muốn ăn, gầy mòn (mất trọng lượng rất nhiều), màu lông kém sắc, mắt sưng to, chảy mủ ở mắt, thở há miệng, hơi thở có mùi hôi, các đôm trắng hoặc “nhót” xuất hiện ở miệng.

Hầu hết các triệu chứng này gợi ý rằng chim của bạn đang ôm và cần được chăm sóc ngay lập tức. Các dấu hiệu này không phát triển đột ngột, nhưng xảy ra qua tiến trình nhiều tuần đến nhiều tháng.

Để điều trị cần bổ sung vitamin A ngay lập tức. Các phương pháp điều trị khác tùy theo hệ nào bị ảnh hưởng. Vì vấn đề chủ yếu và chứng bệnh đe dọa nhiều nhất thường là nhiễm trùng không quan trọng bằng thiếu vitamin A, nên bệnh nhiễm trùng cũng phải được điều trị ngây và điều trị một cách triệt để. Nếu được chẩn đoán và điều trị sớm, bệnh của chim thường có thể được chữa khỏi mà không cần tác động lâu dài.