Bài 7. Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX – Lịch sử 8

Khi chủ nghĩa tư bản đẩy mạnh xâm chiếm đất đai, mở rộng thị trường ở các nước thuộc địa đã kéo theo sự phát triển của giai cấp công nhân. Chống lại sự bóc lột tàn bạo của tư bản, giai cấp công nhân thế giới đã đứng lên đấu tranh cho quyền lợi của mình.

A. Lí thuyết

I Phong trào công nhân cuối thế kỉ XIX. Quốc tế 2

1. Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỷ XIX

* Sau thất bại của Công xã Pa ri, phong trào công nhân vẫn tiếp tục phát triển vì :
– Cùng với sự phát triển công nghiệp tư bản chủ nghĩa , giai cấp công nhân tăng nhanh về số lượng và chất lượng .
– Mác và Ang ghen với uy tín lớn lao vẫn tiếp tục lãnh đạo phong trào công nhân .
– Học thuyết Mác đã thâm nhập vào phong trào công nhân .
– Ý thức giác ngộ của công nhân lên cao
* Những sự kiện chứng tỏ phong trào công nhân thế giới vẫn tiếp tục phát triển trong những năm cuối thế kỷ XIX :
– Bãi công của công nhân khuân vác Luân Đôn buộc chủ tăng lương 1899.
– Công nhân Pháp thắng lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội 1893 .
– 1-5- 1886 hơn 350.000 công nhân đình công , đòi ngày làm 8 giờ ,đặc biệt là biểu tình của 40 vạn công nhân Si ca gô , tuy bị đàn áp, nhưng đã có 50.000 người được quyền làm việc 8 giờ ngày , từ năm 1889 ,ngày 1-5 là ngày Quốc tế lao động

*Nhận xét về phong trào công nhân so với trước Công xã pa ri :phát triển rộng , hoạt động trên phạm vi lớn hơn ở nhiều nước .

2. Quốc tế thứ hai 1889-1914 

a. Hoàn cảnh :

-Sự ra đời của những tổ chức công nhân và chính đảng của giai cấp công nhân ra đời (như 1875 :Đảng cã hội dân chủ Đức ; 1879 Đảng Công nhân Pháp ; 1883 nhóm Giải phóng lao động Nga hình thành .)
-Đòi hỏi phải thành lập một tổ chức quốc tế mới thay cho Quốc tế thứ nhất, nên ngày 14-7-1889 kỷ niệm 100 năm ngày phá ngục Ba xti , 400 đại biểu công nhân của 22 nước họp Đại hội ở Pa ri tuyên bố thành lập Quốc tế thứ hai

b. Hoạt động từ 1889-1914
-1889- 1895 : dưói sự lãnh đạo của Ang ghen , Quốc tế thứ hai đóng góp vào sự phát triển của công nhân thế giới .
– 1895- 1914 : sau khi Ang ghen mất 1895 đã xa rời đường lối đấu tranh cách mạng , thỏa hiệp với tư sản , không tích cực chống chiến tranh đế quốc , đẩy quần chúng vào những cuộc chiến tranh vì quyền lợi của bọn đế quốc nên Quốc tế thứ hai rã , trừ Đàng Công nhân xã hội dân chủ Nga với lãnh tụ là Lê nin .

II. PHONG TRÀO CÔNG NHÂN VÀ CUỘC CÁCH MẠNG NGA 1905-1907

1.Lê Nin và việc thành lập đảng vô sản liểu mới ở Nga

-Lê nin ( 1870-1924) tham gia tuyên truyền chủ nghĩa Mác
-1903 thành lập Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga
* Nội dung Cương lĩnh của Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga :
-Cương lĩnh khẳng định nhiệm vụ chủ yếu của Đảng là tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa .
-Đánh đổ chính quyền của giai cấp tư sản thành lập chuyên chính vô sản .
-Trước mắt là đánh đổ chế độ Nga Hòang thành lập nước Cộng hòa , thi hành nhữngcải cách dân chủ , giải quyếtvấn đề ruộng đất cho nông dân .

* Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga là Đảng kiểu mới vì:
-Vì Đảng triệt để đấu tranh cho quyền lợi của giai cấp công nhân , mang tính giai cấp, tính chiến đấu triệt để .
-Vì Đảng chống chủ nghĩa cơ hội và tuân theo những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác .
-Vì Đảng biết dựa vào nhân dân và lãnh đạo nhân dân đấu tranh cách mạng

2. Cách mạng Nga 1905-1907

+ Nguyên nhân dẫn đến cuộc cách mạng Nga 1905-1907 

-Đầu thế kỷ XX nước Nga khủng hỏang .
-Mâu thuẫn giai cấp gay gắt , nhân dân căm ghét chế độ Nga Hoàng thối nát.
-Thất bại của Nga trong chiến tranh Nga – Nhật làm cho kinh tế , chính trị xã hội khủng hoảng trầm trọng .

+ Diễn biến của Cách mạng Nga 1905-1907:
– Mở đầu bằng sự kiện ngày 9-1-1905 , 14 vạn công nhân pê-téc-bua biểu tình trước cung điện mùa Đông, đưa yêu sách lên Nga Hoàng.
– Cuộc đấu tranh lôi kéo mọi tầng lớp nhân dân tham gia ( Cả nông dân và binh lính…) tiến lên đấu tranh vũ trang .
– Đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Matsxocova tháng 12-1905
– Kéo dài đến năm 1907.

*Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Nga1905-1907 :

+ Đối với nước Nga :

-Giáng 1 đòn chí tử vào nền thống trị của địa chủ và tư sản .
– Làm suy yếu chế độ Nga Hòang .
-Là bước chuẩn bị cho cuộc CMXHCN sẽ diễn ra vào năm 1917

+ Đối với thế giới : ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở thuộc địa và phụ thuộc .

B. Bài tập

Câu 1: Những sự kiện lịch sử nào chứng tỏ phong trào công nhân thế giới vẫn tiếp tục phát triển trong những năm cuối thế kỉ XIX?

Trả lời:

Phong trào công nhân thế giới vẫn tiếp tục phát triển trong những năm cuối thế kỉ XIX bằng việc các tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ở mỗi nước được thành lập

–  Năm 1875. Đảng Xã hội dân chủ Đức ra đời.
– Năm 1379, Đảng Công nhân Pháp được thành lập.
– Năm 1883, Nhóm Giải phóng lao động Nga hình thành.

Câu 2: Tìm hiểu và trình bày những nét chính về cuộc đời và hoạt động cách mạng của Lê- nin?

Trả lời:

– Lê-nin sinh ngày 22 – 4 – 1870 trong một gia đình nhà giáo tiến bộ. Từ nhỏ, Lê-nin sớm có tinh thần cách mạng chống lại chế độ chuyên chế Nga hoàng. Năm 1893. Lê-nin trở thành người lãnh đạo của nhóm công nhân mác-xít ở Pê-téc-bua, rồi bị bắt và bị tù đày.
– Năm 1903. Lê-nin thành lập Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga, thông qua Cương lĩnh cách mạng lật đổ chính quyền tư sản, xây dựng xã hội chủ nghĩa.

Câu 3: Những điểm nào chứng tỏ Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga là đảng kiểu mới?

Trả lời:

Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga là Đảng kiểu mới vì đấu tranh kiên quyết cho quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động, tuân thủ theo những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác. dựa vào quần chúng nhân dân lao động đấu tranh vì sự tiến bộ của xã hội.

Câu 4: Trình bày nguyên nhân và diễn biến của Cách mạng Nga 1905-1907?

Trả lời:

– Nguyên nhân bùng nổ cách mạng :
+ Đầu thế kỉ XX, nước Nga lâm vào tình trạng khủng hoảng, đời sống nhân dân nói chung, nhất là công nhân rất cực khổ, họ phải lao động từ 12 đến 14 giờ/ngày nhưng tiền lương không đủ sống.
+ Từ năm 1905 đến năm 1907, Níia hoàna đây nhân dân vào cuộc chiến tranh với Nhật Bản để tranh giành thuộc địa, bị thất bại nặng nề, càng làm cho nhân dân chán ghét chế độ. Nhiều cuộc bãi công nổ ra với những khẩu hiệu ‘Đả đảo chế độ chuyên chế”. “Đả đảo chiến tranh”, “Ngày làm 8 giờ”,…
– Diễn biến :
+ Trong các phong trào đấu tranh chống Nga hoàng, lớn nhất là cuộc Cách mạng 1905 – 1907 có sự tham gia của công nhân, nông dán và binh lính
+ Mở đầu là ngày 9 – 1 – 1905, 14 vạn công nhân Pê-téc-bua và gia đình tay khổng vũ khí kéo đến trước Cung điện Mùa Đông đưa bản yêu sách đến Nga hoàng. Nga hoàng ra lệnh cho quân đội nổ súng vào đoàn người làm hơn 1000 người chết và bị thương, trở thành “Ngày chủ nhật đẫm máu”. Lập tức. công nhân nổi dậy cầm vũ khí khởi nghĩa.
+ Tiếp đó. tháng 5 – 1905, nông dân nhiều vùng nổi dậy phá dinh cơ của địa chủ phong kiến, lấy của người giàu chia cho người nghèo.
+ Tháng 6 — 1905, binh lính trên chiến hạm Pô-tem-kin cũng khởi,nghĩa.
+ Đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa vũ trang ờ Mát-xcơ-va (12 – 1905) của các chiến sĩ cách mạng kéo dài gần hai tuần lễ, khiến Chính phủ Nga hoàng lo sợ.
+ Sau cuộc khởi nghĩa vũ trang ở Mát-xcơ-va. phong trào cách mạng vẫn tiếp tục diễn ra ờ nhiều nơi, đến năm 1907 mới tạm dừng.

Câu 5: Nêu một số sự kiện chứng tỏ sự phát triển của phong trào công nhân cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX?

Trả lời:

– Ở Anh. có cuộc đấu tranh của công nhân khuân vác Luân Đôn. buộc giới chủ phải tăng lương (1899).
– Ở Pháp, công nhân giành thắng lợi trong bầu cử Quốc hội.
– Ở  Mĩ, ngày 1-5-1886 có hơn 350 000 công nhân đình công biểu tình đòi ngày làm 8 giờ. Đặc biệt là cuộc biểu tình của công nhân Si-ca-gô…
– Nhiều tổ chức chính trị độc lập của giai cấp công nhân ra đời như Đảng Xã hội dân chủ Đức năm 1875. Đáng Công nhân Pháp năm 1879. Nhóm giải phóng lao động Nga năm 1883.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 8:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 8
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 8
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 8
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 8

Bài học trên đây chúng tôi đã trình bày về các phong trào công nhân quốc tế chống lại chủ nghĩa tư bản mà nổi bật nhất có thể kể đến đó chính là cuộc cách mạng tháng 10 Nga. Chúc các bạn học tập hiệu quả!