Bài 9: Vương quốc Cam-pu-chia và Vương quốc Lào – Lịch sử 10

Cam- pu-chia và Lào là hai quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á. Sự hình thành và phát triển của hai vương quốc này có gì đặc biệt, để hiểu rõ hơn chúng ta cùng nhau tìm hiểu về bài học ngày hôm nay: Vương quốc Cam- pu-chia và vương quốc Lào.

A. Lý thuyết

1. Vương quốc Cam pu chia

–       Là một trong những nước có lịch sử lâu đời và phát triển  nhất ở Đông nam Á.

–      Tộc người Khơ me (thuộc nhóm Môn c ),sống ở phía bắc Cam- pu -chia, giỏi săn bắn, đào ao, đắp hồ trữ nước,  biết khắc chữ Phạn  ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ.

–       VI  đến  VIII   lập nước Chân Lạp.

–       Thế kỷ IX  đến  XV  là thời kỳ phát triển của  vương quốc Cam pu chia (Ăng co huy hoàng):

+         Nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp, thủ công nghiệp  phát triển.

+      Mở rộng lãnh thổ về phía đông: tiến đánh Cham pa, trung và  hạ lưu  sông Mê nam (Thái Lan), trung lưu sông Mê Công (Lào), tiến đến bắc bán đảo Mã Lai

+         Kinh đô Ăng co với đền tháp đồ xộ như Angcovát, AngcoThom.

–       Cuối thế kỷ XIII  suy yếu, sau 5 lần bị người Thái xâm, năm 1432 người Khơ me bỏ kinh đô Ang co, lui về phía  cư trú nam Biển Hồ (Phnôm Pênh).

–       Năm 1863  bị Pháp xâm lược.

Lược đồ   vương quốc Cam pu chia thế kỷ XII

* Văn hóa: rất độc đáo

–       Có chữ viết riêng  từ chữ Phạn.

–       Văn học dân gian  và văn học viết phản ảnh tình cảm của con người  đối với thiên nhiên, con người.

–       Kiến trúc Hin đu giáo và kiến trúc Phật giáo:quần thể Ang co Vát và Ang co Thom.

Chữ Khơ me

Đền Ang -co –vát

Người Lào Thơng

Người Lào Lùm

4. Vương quốc Lào

–       Người Lào Thơng tạo ra chum đá (cánh đồng Chum  ở Xiêng Khoảng).

–       Thế kỷ XIII người Thái di cư đến gọi là  người Lào Lùm

–       Năm 1353 Pha Ngừm  lập nước Lan Xang  – Triệu Voi  

–       Vua -Lan Xang  (XV – XVII): chia đất nước thành các mường ; xây dựng quân đội ; quan hệ hòa hiếu với các nước láng  giềng.Cương quyết chống xâm lược Miến Điện.

–       Thế kỷ XVIII Lang Xang suy yếu  bị Xiêm chiếm (khởi nghĩa của Chậu A Nụ  chống Xiêm năm 1827).

–       Thế kỷ XIX là thuộc địa của Pháp.

–       Người Lào thích ca hát

–       Thế kỷ XIII, đạo phật truyền vào  theo một dòng mới.

–       Kiến trúc có Thát Luổng.

Cánh đồng Chum

Thát  Luổng

B. Bài tập

Câu 1: Sự phát triển của Cam-pu-chia thời Ăng-co được biểu hiện như thế nào ?

Trả lời:

Dưới thời Giay-a-vác-man VII (1181 – 1201), quân Cam-pu-chia đã tiến đánh Cham-pa (1190) và biến vương quốc này thành một tỉnh của Ăng-co, sau đó lại tiến hành thu phục vùng trung và hạ lưu Mê Nam, tiến đến tận Say Phong (gần Viêng Chăn). Ở thượng lưu sông Mê Nam, vua Giay-a-vác-man VII đã tiến đánh và thu phục địa bàn của Vương quốc Môn Ha-ri-pun-giay-a, tiến tới sát biên giới Mi-an-ma. Về phía nam, lãnh thổ Cam-pu-chia được mở rộng tới miền Bắc bán đảo Mã Lai.

Nhưng từ cuối thế kỉ XIII, Cam-pu-chia bắt đầu suy yếu. Thêm vào đó, Vương quốc Thái thành lập vào thế kỉ XIV đã nhiều lần gây chiến với Cam-pu-chia, tàn phá kinh thành Ăng-co. Sau 5 lần bị người Thái xâm chiếm, năm 1432 người Khơ-me phải bỏ kinh đô Ăng-co, lui về phía nam Biển Hồ, tức là khu vực Phnôm Pênh ngày nay. Từ đó, chính quyền phong kiến Cam-pu-chia luôn phải đối phó với những cuộc tấn công từ bên ngoài và lao vào những vụ mưu sát, tranh giành địa vị lẫn nhau. Tình hình diễn biến rất phức tạp, khiến đất nước Cam-pu-chia hầu như suy kiệt khi thực dân Pháp đến xâm lược (1863).

Câu 2: Nêu những chính sách đối nội và đối ngoại của vua Lan Xang

Trả lời:

Vương quốc Lan Xang bước vào giai đoạn thịnh vượng ở các thế kỉ XV – XVII. Các vua Lan Xang chia đất nước thành các mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội do nhà vua chỉ huy. Nhiều người châu Âu đến buôn bán thời kì này đã miêu tả cuộc sống thanh bình, trù phú của người Lào và cho biết đất nước có nhiều sản vật quý như thổ cẩm, cánh kiến, ngà voi… Trong quan hệ đối ngoại, Lan Xang luôn chú ý giữ quan hệ hoà hiếu với các nước láng giềng, đồng thời cũng cương quyết chiến đấu chống quân xâm lược Mi-an-ma vào nửa sau thế kì XVI để bảo vệ lãnh thổ và nền độc lập của mình.

Dưới thời Xu-li-nha Vông-xa, đất nước được chia thành 7 tỉnh. Dưới vua có một phó vương và 7 quan đại thần kiêm tổng đốc 7 tỉnh. Quân đội được chia làm hai loại : quân thường trực của nhà vua và quân địa phương. Nhà vua còn mua thêm một số vũ khí của thương nhân châu Âu để trang bị cho quân đội.

Đến thế kỉ XVIII, Lan Xang suy yếu dần vì những cuộc tranh chấp ngôi báu trong hoàng tộc. Sau khi Xu-li-nha Vông-xa chết, nước Lan Xang bị phân liệt thành 3 tiểu quốc đối địch nhau : Luông Pha-bang, Viêng Chãn và Chăm-pa-xấc.

Câu 3: Hãy nêu những nét tiêu biểu của văn hoá Cam-pu-chia và văn hoá Lào

Trả lời:

Những nét tiêu biểu của văn hoá Cam-pu-chia và văn hoá Lào :

–    Văn hoá Cam-pu-chia :

+ Sáng tạo ra những chữ viết của riêng mình trên cơ sở chữ Phạn của Ấn Độ. Văn học dân gian và văn học viết với những câu chuyện có giá trị nghệ thuật.

+ Kiến trúc nổi tiếng nhất là quần thế kiến trúc Ăng-co.

–    Văn hoá Lào :

+ Người Lào sáng tạo ra chữ viết riêng của mình trên cơ sở chữ viết của Cam-pu-chia và Mi-an-ma.

+ Đời sống văn hoá của người Lào rất phong phú, hồn nhiên. Người Lào có rất nhiều lễ hội.

+ Kiến trúc : xây dựng một số công trình kiến trúc Phật giáo điển hình là tháp Thạt Luổng ở Viêng Chăn.

—> Nén văn hoá truyền thống Cam-pu-chia vào Lào đều chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ trẽn các lĩnh vực chữ viết, tôn giáo, văn học, kiến trúc. Mỗi nước đều lồng vào đó nội dung của mình, xây dựng nền văn hoá đậm đà bán sắc dân tộc.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 10:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 10
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 10
• Đáp án môn Lịch sử lớp 10
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 10

Bài học trên đây chúng tôi đã trình bày khái quát về hai vương quốc Lào và Cam-pu-chia về sự hình thành cũng như sự phát triển văn hóa của hai vương quốc ấy. Chúc các bạn ôn thi vui vẻ!