Bài 27. Chế độ phong kiến nhà Nguyễn – Lịch sử 7

Sau khi lật đổ chính quyền, Nguyễn Ánh lên ngôi, tuy nhiên triều đình nhà Nguyễn lại thi hành những chính sách bóc lột, bóp nghẹt về kinh tế trong nước cũng như đóng cửa về ngoại giao. Chính điều này làm cho đời sống nhân dân khổ cực, các cuộc khởi nghĩa bắt đầu diễn ra. Bài học ngày hôm nay, chúng tôi sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về nội dung này.

A. Lý thuyết

I. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ – KINH TẾ  – KINH TẾ

1. Nhà Nguyễn lập lại chế độ phong kiến  tập quyền 

-Năm 1802 Nguyễn Ánh đánh bại Tây Sơn , chọn Phú Xuân làm kinh đô, niên hiệu là Gia Long , lập ra nhà Nguyễn .

-1806 Ông lên ngôi Hòang Đế  ,củng cố chế độ quân chủ tập quyền.

-Vua nắm mọi quyền hành , giúp vua có 6 bộ .

-Cả nước chia làm 30 tỉnh và 1 phủ trực thuộc (Thừa Thiên ),đứng đầu có tổng đốc hay tuần phủ .

-Năm 1815  ban hành Luật Gia Long .

-Quân đội gồm nhiều binh chủng, xây dựng thành trì vững chắc ở kinh đô và các trấn . Lập hệ thống trạm ngựa để chuyển tin  nhanh.

-Thuần phục nhà Thanh ; “đóng cửa” không quan hệ với phương Tây .

Nhận xét ; về đối nội xiết chặt ách thống trị đối với nhân dân, đối ngọai thì đóng  cửa  bảo thủ  .

Binh lính người Việt thời Nguyễn

2. Kinh tế – xã hội dưới thời Nguyễn 

*Nông nghiệp:

-Khai hoang , di dân , lập ấp nên diện tích canh tác tăng.

-Chế độ quân điền không còn tác dụng .

-Không chú trọng sửa đắp đê.

-Tài chính thiếu hụt , nạn tham nhũng .

-Diện tích canh tác tăng nhưng không mang lại kết  quả thiết thực  do hậu quả chiếm  đoạt  ruộng đất của  địa  chủ .

 * Thủ công  nghiệp :

-Có điều kiện phát triển,nhà Nguyễn lập xưởng  đúc tiền , đúc súng , đóng tàu ; thợ giỏi  sản xuất trong các xưởng của nhà nước ,khai mỏ mở rộng .

-Nghề thủ công ở thành thị và nông thôn phát triển, nhưng còn phân tán ; thợ  thủ công phải đóng thuế sản phẩm rất nặng.

* Thương nghiệp:

-Buôn bán thuận lợi ; thành  thị như Hà Nội, Phú Xuân, Gia Định, Hội An, Mỹ Tho, Sa Đéc …….

-Thuyền buôn nước ngoài mua bán hàng hóa nhưng bị hạn chế , từ chối buôn bán với phương Tây

 Thương cảng hội An – tranh vẽ cuối thế kỷ XVIII

Lược đồ phong trào khởi nghĩa nông dân dưới thời Nguyễn

II . CÁC CUỘC NỔI DẬY CỦA NHÂN DÂN 

1. Đời sống  nhân dân dưới triều Nguyễn

Tô thuế, phu dịch nặng nề , thiên tai, dịch bệnh, nạn đói, bị cường hào ở nông thôn bóc lột , nên đời sống nhân dân khổ cực ..

2. Các cuộc nổi dậy chống nhà Nguyễn :

_Khắp nơi gồm nông dân,nho sĩ, dân tộc ít người .

a. Khởi nghĩa nông dân Phan Bá Vành (1821-1827) tại Minh Giám- Thái Bình , Nam Định, Hải Dương, Quảng Ninh ; lập căn cứ ở Trà Lũ  -Nam Định .

b. Khởi nghĩa dân tộc thiểu số Nông văn Vân (1833-1835)  tại vùng Việt Bắc .

c. Khởi nghĩa của nho sĩ Cao Bá Quát (1854- 1856)  căm ghét chính sách cai trị của nhà Nguyễn đã cùng bạn bè tập hợp  nông dân nổi dậy ở Hà Nội, Bắc Ninh , Sơn Tây .

d. Khởi nghĩa Lê Văn Khôi  (1833-1835): chiếm thành Phiên An ,tự xưng là Bình Nam  Đại Nguyên Soái , giết tên quan Bạch Xuân Nguyên , được nhân  dân tham gia. 1835 bị đàn áp.

* Nhận xét :

-Các cuộc khởi nghĩa trên tuy rầm rộ,rộng khắp,nhưng rời rạc nên dễ bị nhà Nguyễn  đàn áp .

-Thể hiện truyền thống chống áp bức, phong kiến của nhân dân ta và làm suy yếu triều Nguyễn .

B. Bài tập

Câu 1: Nhà Nguyễn đã làm gì để lập lại chế độ phong kiến tập quyền

Trả lời:

Nhà Nguyễn đã làm gì để lập lại chế độ phong kiến tập quyền. Để trả lời câu hỏi này, cần hiểu được chế độ phong kiến tập quyền là chế độ mọi quyền lực đều tập trung vào tay một cá nhân — ông vua (vua làm chủ, có toàn quyền quyết định mọi việc). Sau khi đánh đổ vương triều Tây Sơn. Nguyễn Ánh đã làm những gì trong việc tổ chức bộ máy chính quyền và bộ máy chính quyền đó có phải là tổ chức chính quyền của chế độ phong kiến tập quyền không. Nếu đúng thì đó là những việc làm để lập chế độ phong kiến tập quyền của nhà Nguyễn.

Câu 2: Công cuộc khai hoang ở thời Nguyễn có tác dụng như thế nào ?

Trả lời:

Công cuộc khai hoang ờ thời Nguyễn có tác dụng như thế nào. Hãy dựa vào kết quả của công cuộc khai hoang thời Nguyễn ghi ở SGK để nêu lên được tác dụng trong việc mở mang thêm diện tích ruộng đất để sản xuất nông nghiệp và giải quyết việc làm cho dân nghèo, không có ruộng đất sản xuất.

Câu 3: Tại sao diện tích canh tác được tăng thêm mà vẫn còn tình trạng nông dân lưu vong?

Trả lời:

Để trả lời cho câu hỏi tại sao diện tích canh tác được tăng thêm mà vẫn còn tình trạng nông dân lưu vong, cần thấy được ở nửa đầu thế kỉ XIX, ruộng đất bị bỏ hoang hoá rất nhiều do nông dân bị địa chủ cường hào cướp mất ruộng đất, nạn đói xảy ra… nhiều năm nên nông dân phải bỏ làng, lưu vong.

Câu 4: Tại sao việc đắp đê ở thời Nguyễn gặp khó khăn

Trả lời:

Để trả lời câu hỏi tại sao việc đắp đê ở thời Nguyễn gặp khó khăn, cần hiểu được các vua quan thời Nguyễn phần lớn không am hiểu tình hình khí hậu, điều kiện tự nhiên ở Đàng Ngoài, không nhận thức được tầm quan trọng của vấn để đê điều, trị thuỷ và thuỷ lợi nên không được quan tâm chú trọng dẫn đến hậu quả lũ lụt, hạn hán, vỡ đê thường xuyên xảy ra mà vua, quan bất lực.

Câu 5: Chính sách ngoại thương của nhà Nguyễn đối với các nước phương Tây như thế nào?

Trả lời:

Chính sách ngoại thương của nhà Nguyễn đối với các nước phương Tây : Để trả lời câu hỏi này, cần hiểu biết được chủ trương chung của nhà Nguyễn là khước từ mọi tiếp xúc với các nước phương Tây, xuất phát từ chủ trương đó, trong chính sách ngoại thương của nhà Nguyễn đối với các nước phương Tây là chỉ được ra vào buôn bán ở một số cảng đã quy định, không được mở cửa hàng.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 7:

Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 7

Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 7

Đáp án môn Lịch sử lớp 7

Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 7

Bài học trên đây chúng tôi đã giúp các bạn khái quát những nội dung về tình hình kinh tế, xã hội cũng như những chính sách ngoại giao dưới triều nhà Nguyễn. Chúc các bạn ôn thi vui vẻ!