Bài 19. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418 – 1427) – Lịch sử 7
Quân Minh kéo sang xâm lược, đặt ách đô hộ ở nước ta khiến cho đời sống của nhân dân vô cùng cực khổ, các cuộc khởi nghĩa diễn ra đều thất bại. Phải đến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo mới có thể đẩy lùi vó ngựa của quân Minh. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ...
Quân Minh kéo sang xâm lược, đặt ách đô hộ ở nước ta khiến cho đời sống của nhân dân vô cùng cực khổ, các cuộc khởi nghĩa diễn ra đều thất bại. Phải đến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo mới có thể đẩy lùi vó ngựa của quân Minh. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn
A. Lí thuyết
I. Thời kỳ ở miền Tây Thanh Hóa 1418 –14231. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa-Đầu năm 1416 bộ chỉ huy cuộc khởi nghĩa được thành lập gồm 19 người do Lê Lợi đứng đầu làm lễ thề ở Lũng Nhai nguyện cùng sống chết có nhau, quyết đánh giặc cứu nước . -Ngày 7-2-1418 Lê lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn .Lam Sơn nằm tả ngạn sông Chu, nối liền giữa đồng bằng và miền núi ,có địa thế hiểm trở . 2. Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân ở miền Tây Thanh Hóa-Năm 1418 ngày đầu lực lượng nghĩa quân còn yếu,gặp nhiều khó khăn nguy nan , ba lần phải rút lên núi Chí Linh . -Giữa 1418 quân Minh vây quét Chí Linh , Lê Lai cải trang là lê Lợi và bị giết chết .”Lê Lai liều mình cứu chúa” “- 21 Lê Lai; 22 Lê Lợi” -Cuối 1421 quân Minh huy động 10 vạn lính vây quét Lam Sơn , Lê Lợi rút lên núi Chí Linh, thiếu lương thực trầm trọng . -Mùa hè năm 1423, , Lê Lợi tạm hõan , quân Minh chấp thuận để dụ hòa Lê Lợi và làm mất ý chí chiến đấu của nghĩa quân . Còn nghĩa quân có thời gian củng cố lực lượng và tránh cuộc bao vây của địch sau đó lại trở về Lam Sơn . -Cuối 1424 giặc mua chuộc Lê Lợi thất bại nên chuẩn bị tấn công Lam Sơn , cuộc khởi nghĩa chuyển sang giai đoạn mới . * Nhận xét : tinh thần chiến đấu dũng cảm , bất khuất, hy sinh, vượt gian khổ của nghĩa quân và đường lối đúng đắn của bộ tham mưu , đứng đầu là Lê Lợi . II. Giải phóng Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa và tiến quân ra Bắc ( 1424- 1426)1. Giải phóng Nghệ An ( 1424)-Theo kế hoạch của Nguyễn Chích :”chuyển quân vào Nghệ An là nơi hiểm yếu, đất rộng , người đông , rồi dựa vào đấy mà quay ra đánh lấy Đông Đô” -Nghĩa quân thắng trận Đa căng, Trà Lân , Khả Lưu, Bồ Ải, giải phóng Nghệ An, Diễn Châu, Thanh Hóa -Rút vào Nghệ An để thoát thế bị bao vây, mở rộng địa bàn hoạt động và kiểm soát của nghĩa quân trên phạm vi rộng lớn là Nghệ An, Tân Bình ,Thuận Hóa . Ý nghĩa : giải phóng Nghệ An, Tân Bình , Thuận Hóa , lực lượng nghĩa quân đã trưởng thành , khu giải phóng dài từ Thanh Hóa đến Hải Vân , làm đà tiến công ra Bắc .
2. Giải phóng Tân Bình, Thuận Hóa cuối năm 1425– Tháng 8-1425 Trần Nguyên Hãn ,Lê Ngân chỉ huy quân từ Nghệ An tiến vào giải phóng Tân Bình (Quảng Bình),Thuận Hóa ; giặc tan rã . – Từ 10-1424- 8- 1425 một vùng rộng lớn được giải phóng . từ Thanh Hóa đến Hải Vân , với khí thế áp đảo , chuẩn bị tiến ra Bắc . – Địch phải rút vào các thành lũy để cố thủ . Ý nghĩa : giải phóng Nghệ An, Tân Bình , Thuận Hóa , lực lượng nghĩa quân đã trưởng thành , khu giải phóng dài từ Thanh Hóa đến Hải Vân , làm đà tiến công ra Bắc
3. Tiến quân ra Bắc , mở rộng phạm vi hoạt động cuối năm 1426Tháng 9-1426 nghĩa quân tiến ra Bắc bằng 3 đạo quân: * Đạo thứ nhất tiến ra giải phóng Tây Bắc chặn viện binh địch từ Vân Nam sang . * Đạo thứ hai giải phóng hạ lưu sông Hồng , và chặn đường rút quân từ Nghệ An về Đông Quan , và chặn viện binh từ Quảng Tây sang . * Đạo thứ ba tiến thẳng ra Đông Quan . -Nhiệm vụ giải phóng đất đai, thành lập chính quyền mới ,chặn viện binh địch ; đã tiêu diệt hàng ngàn tên địch, quân Minh phải rút vào thành Đông Quan để cố thủ . -Cuối 1426 tương quan lực lượng ta và địch có sự thay đổi :nghĩa quân hùng mạnh giành thế chủ động và phản công ;quân Minh phải phòng ngự , cố thủ ở Đông Quan , xin viện binh . III. Khởi nghĩa Lam Sơn tòan thắng cuối năm 1426-cuối 1427
Diễn biến trận Tốt Động – Chúc Động 1. Trận Tốt Đông- Chúc Động cuối 1426-Tháng 10- 1426 Vương Thông đem 5 vạn viện binh kéo vào Đông Quan và mở cuộc phản công , đánh vào chủ lực ta ở Cao Bộ để giành thế chủ động . – Quân ta phục binh sẵn ở Tốt Động và Chúc Động , quân địch lọt vào trận địa bị dồn xuống cánh đồng lầy lội , ta tiêu diệt 5 vạn quân giặc , bắt sống 1 vạn tên, Vương Thông chạy về Đông Quan .Ta giành thế chủ động vây Đông Quan , và giải phóng nhiều châu huyện ; quân Minh bị động , một mặt xin giả hòa , một mặt xin thêm viện binh . Ý nghĩa: Ninh Kiều máu chảy thành sông , tanh hôi vạn dặm . Tốt Động thây chất đầy nội , nhơ để ngàn năm
Chi Lăng – Xương Giang năm 1427 2. Trận Chi Lăng – Xương Giang 10- 1427-Tháng 10-1427 , 15 vạn viện binh gồm đạo chủ lực do Liễu Thăng từ Quảng Tây tiến vào Lạng Sơn , đạo quân thứ hai do Mộc Thạch chỉ huy từ Vân Nam tiến vào Lê Hoa . -Bộ chỉ huy nghĩa quân quyết định “vây thành diệt viện” , tập trung diệt viện binh Liễu Thăng trước . Ngày 8-10-1427 ta phục kích ở Chi Lăng – Liễu thăng bị chém . -Vương Thông nghe tin bại trận ,vô cùng khiếp đảm xin hòa và nhận mở hội thề ở Đông Quan 10-12-1427, sau đó rút quân về nước .(Nối tiếp truyền thống của dân tộc , bảo đảm hòa hiếu ,quân Minh không xâm lược nước ta nữa.) -Chiến tranh kết thúc , khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng.
Chi Lăng – Xương Giang năm 14273. Nguyên nhân thắng lợi-Nhân dân ủng hộ , lòng yêu nước của toàn quân dân . -Khối đòan kết nhất trí của quân dân . -Tài chỉ huy của Lê Lợi, Nguyễn Trãi , với đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn 4. Ý nghĩa lịch sử-Đất nước hoàn toàn giải phóng . -Giành độc lập tự chủ . – Mở ra thời kỳ phát triển mới thời Lê sơ.
NHỮNG SỰ KIỆN CHÍNH TRONG KHỞI NGHĨA LAM SƠN 1418- 1427 : * Thời kỳ ở miền Tây Thanh Hóa 1418-1423. * Giải phóng Nghệ An- Tân Bình- Thuận Hóa và tiến quân ra Bắc 1424- 1426 * Khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng cuối năm 1426- 14 27 . -Đầu năm 1416 : hội thề Lũng Nhai gồm 19 người trong bộ chỉ huy cuộc khởi nghĩa . -Ngày 7-2-1418: Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn ( Thanh Hóa) và tự xưng là Bình Định Vương . -Giữa năm 1418 : Giặc vây Chí Linh ,Lê Lai cải trang thành Lê Lợi và bị giết chết . -Mùa hè năm 1423 : Lê Lợi tạm hõan để tránh cuộc bao vây của địch và có thời gian củng cố lực lượng. -Cuối năm 1424 : quân Minh trở mặt tấn công Lam Sơn . -Năm 1425 giải phóng Tân Bình – Thuận Hóa . -Tháng 9- 1426 tiến công ra Bắc . -Cuối năm 1426 chiến thắng Tốt Động và Chúc Động . -Tháng 10-1427 chiến thắng Chi Lăng – Xương Giang . -Ngày 10-12-1427 : hội thề Đông Quan , Vương Thông rút quân . B. Bài tậpCâu 1: Vì sao hào kiệt khắp nơi tìm về Lam Sơn theo Lê Lợi khởi nghĩa?Đáp án: Vì sao hào kiệt khắp nơi tìm vé Lam Sơn theo Lê Lợi khởi nghĩa : Trả lời câu hỏi này, cần nắm được nội dung mục 1 bài 19. SGK để thấy được uy tín, sự hi sinh to lớn của Lê Lợi đã củng cố lòng tin của các tầng lớp nhân dân đối với ông. Câu 2: Em hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong giai đoạn 1418 – 1423Đáp án: Giữa năm 1418, quân Minh huy động một lực lượng bao vây chặt căn cứ Chí Linh, quyết bắt giết Lê Lợi. Trước tình hình nguy cấp đó, Lê Lai đã cải trang làm Lê Lợi, chỉ huy một toán quân liều chết phá vòng vây quân giặc. Lê Lai cùng toán quân cảm tử đã hi sinh. Quân Minh tưởng rằng đã giết được Lê Lợi nên rút quân. Câu 3 : Nhận xét về tinh thần chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm 1418 – 1423Đáp án: Nhận xét về tinh thần chiến đấu của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm 1418 – 1423 : Từ diễn biến cuộc khởi nghĩa ở miền Tây Thanh Hoá ở mục 1 bài 19, SGK để rút ra nhận xét về tinh thần chiến đấu dũng cảm, bất khuất, hi sinh vượt gian khổ của nghĩa quân. Câu 4: Lí do quân Minh phải chấp nhận đề nghị giảng hoà của Lê LợiĐáp án: Lí do quân Minh phải chấp nhận đề nghị giảng hoà của Lê Lợi : Cần chú ý đến tinh thần chiến đấu của nghĩa quân, tài năng, uy tín của Lê Lợi và để thực hiện âm mưu dụ hoà, làm mất ý chí chiến đấu của Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn. Câu 5: Hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn từ cuối năm 1424 đến cuối năm 1426Đáp án: * Giải phóng Nghệ An (năm 1424) Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 7:
Qua bài học này, chúng tôi đã khái quát lại những nội dung chính cơ bản nhất của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, từ quá trình hình thành đến sự bùng nổ của nghĩa quân. Chúc các bạn học tập hiệu quả! |
Lược đồ đường tiến quân ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn
