24/06/2018, 00:46

Bài 24. Cuộc kháng chiến từ năm 1858 đến năm 1873 – Lịch sử 8

Lịch sử Việt Nam từ năm 1858- 1873 đã diễn ra rất nhiều sự kiện tiêu biểu, đó là các cuộc xâm lược của đế quốc thực dân cũng như phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam. Trong bài học này chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu về những sự kiện này. A. Lý thuyết I. Thực dân Pháp xâm ...

Lịch sử Việt Nam từ năm 1858- 1873 đã diễn ra rất nhiều sự kiện tiêu biểu, đó là các cuộc xâm lược của đế quốc thực dân cũng như  phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam. Trong bài học này chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu về những sự kiện này.

A. Lý thuyết

I. Thực dân Pháp xâm lược Việt Nam

1.Chiến sự ở Đà Nẵng (1858- 1859)

* Nguyên nhân thực dân Pháp xâm lược Việt Nam

– Nguyên nhân sâu xa:

+ Chủ nghĩa Tư Bản  phát triển, cuối Thế Kỉ XIX các nước phương tây đẩy mạnh xâm lược thuộc địa, trong bối cảnh đó thực dân Pháp xâm lược Việt Nam

– Nguyên nhân trực tiếp:

+ Lấy cớ bảo vệ Đạo Gia tô.

+ Triều đình nhà Nguyễn bạc nhược, yếu hèn.

* Chiến sự ở Đà Nẵng

– Sáng 1.9.1858: Thực dân Pháp nổ phát súng đầu tiên xâm lược Việt Nam

– Sau 5 tháng chúng chỉ chiếm được bán đảo Sơn Trà.

2. Chiến sự ở Gia Định năm 1859

– 17.2.1859: Thực dân Pháp tấn công Gia Định. Quân ta thất bại.

– Nhân dân nhiều nơi nổi dậy kháng Pháp.

– Pháp gặp khó khăn ở chiến trường châu Âu và Trung Quốc.

 – Triều đình không kiên quyết chống giặc chỉ thủ hiểm ở Đại đồn Chí Hoà.

 – Sáng 24.2.1861: Pháp đánh Đại đồn Chí Hoà. Đại đồn Chí Hoà thất thủ.

– Pháp lần lượt chiếm Định Tường, Biên Hoà, Vĩnh Long.

* Ngày 5.6.1862: Triều đình Huế ký với Pháp Hiệp ước Nhâm Tuất.

 => Hiệp ước Nhâm Tuất đã vi phạm chủ quyền dân tộc: cắt đất dâng cho giặc.

→ Nhà Nguyễn phải chịu trách nhiệm trước lịch sử về việc để mất một phần lãnh thổ vào tay giặc.

II. Cuộc kháng chiến chống Pháp từ 1858- 1873

1. Kháng chiến ở Đà Nẵng và ba tỉnh miền đông Nam Kỳ

– Nhân dân tích cực phối hợp với Triều đình chống

Pháp.

– Năm 1859: Pháp đánh Gia Định, nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đốt cháy tàu Ét- pê- răng của Pháp trên sông Vàm Cỏ Đông (10.12.1861)

– Cuộc khởi nghĩa do Trương Định lãnh đạo đã làm cho địch thất điên bát đảo.

– Trương Quyền tiếp tục kháng chiến.

 2. Kháng chiến lan rộng ra ba tỉnh miền Tây Nam kỳ:

– Triều đình tập trung đàn áp khởi nghĩa của nhân dân ở Trung kỳ và Bắc kỳ..

– Ra sức ngăn cản phong trào kháng chiến của nhân dân Nam kỳ.

– Cử người sang Pháp thương lượng nhưng thất bại.

– Từ ngày 20- 24.6.1867: Pháp chiếm các tỉnh miền Tây (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên).

– Nhân dân nổi dậy khắp nơi, nhiều trung tâm kháng chiến được thành lập: Đồng Tháp Mười, Tây Ninh, Bến Tre, Trà Vinh, Hà Tiên, …

+ Với các lãnh tụ: Trương Quyền, Phan Tôn, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Hữu Huân, …

+ Các nhà nho sĩ dùng ngòi bút chiến đấu như: Nguyễn Trung Trực, Phan Văn Trị, ….

=> Số lượng người tham gia đông đảo, nhiều tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nông dân. Quy mô: Rộng khắp 6 tỉnh Nam Kỳ → thất bại.

B. Bài tập

Câu 1: Thừa nhận quân Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam Kì và đảo Côn Lôn

Trả lời:

Nội dung cơ bản của Hiệp ước Nhâm Tuất (5-6-1862) :
– Thừa nhận quân Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam Kì và đảo Côn Lôn.
– Mở ba cửa biển : Đà Nẵng, Ba Lạt, Quảng Yên cho Pháp vào buôn bán.
– Bãi bỏ lệnh cấm đạo, cho Pháp tự do truyền đạo.
– Bồi thường chiến phí cho Pháp tương đương 280 vạn lạng bạc.
– Pháp trả lại thành Vĩnh Long cho triều đình nếu dân chúng thôi chống Pháp.
– Lí do triều đình Huế kí hiệp ước :
+ Bảo vệ quyền lợi của giai cấp và dòng họ.
+ Rảnh tay ở phía nam để đối phó với phong trào nông dân ở phía bắc.

Câu 2: Tại sao thực dân Pháp xâm lược nước ta?

Trả lời:

– Muốn chiếm nước ta, biến nước ta thành thuộc địa của chúng để vơ vét tài nguyên, bóc lột sức lao động…
– Lấy cớ bảo vệ đạo Gia Tô.

Câu 3: Tinh thần kháng chiến chống Pháp xâm lược của nhân dân ta được thể hiện như thế nào ?

Trả lời:

Tinh thần kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta :
– Ngay từ đầu nhân dân ta đã anh dũng đứng lên chống Pháp :
+ Nghĩa quân Nguyễn Trung Trực đã đốt cháy tàu Ét-pê-răng của Pháp đậu trên sông Vàm cỏ (12 – 1864).
+ Khởi nghĩa của Trương Định ờ Gò Công kéo dài đến năm 1864 đã làm cho địch thất điên bát đảo.
– Sau khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam Kì, mặc dù triều đình ra sức ngăn cản nhưng phong trào kháng Pháp của nhân dân vẫn diễn ra sôi nổi. liên tục, dưới nhiều hình thức khác nhau :
+ Nhiều trung tâm kháng chiến ra đời : Đồng Tháp Mười, Tây Ninh với những tấm gương tiêu biểu như : Trương Quyền, Nguyễn Trang Trực, Nguyễn Hữu Huân,…
+ Một hộ phận dùng văn thơ lên án thực dân Pháp và tay sai, cổ vũ lòng yêu nước : Phan Văn Trị, Nguyễn Đình Chiểu. Nguyễn Thông…,

Câu 4: Sự thất bại bước đầu của Pháp khi xâm chiếm nước ta như thế nào

Trả lời:

Sự thất bại bước đầu của Pháp
– Ngày 1 – 9 – 1858. quân Pháp nổ súng đánh Đà Nẵng.
– Quân dân ta dưới sự chỉ huy của Nguyễn Tri Phương đã lập phòng tuyến và anh dũng chống trả.
-Sau 5 tháng xâm lược, Pháp chỉ chiếm được bán đảo Sơn Trà. Kế hoạch đánh nhanh, thắng nhanh của Pháp bước đầu thất bại.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 8:

  • Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 8
  • Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 8
  • Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 8
  • Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 8

Trên đây chúng tôi đã trình bày về tình hình chính trị, xã hội Việt Nam cuối thế kỉ XIX, nửa đầu thế kỉ XX với cuộc xâm lược của thực dân Pháp và cuộc đấu tranh bảo vệ độc lập của dân tộc Việt Nam. Chúc các bạn học tập vui vẻ!

0