Tổng hợp những câu đố dân gian độc đáo và hài hước

Da cóc mà bọc bột lọc

Bột lọc mà bọc hòn than

(Quả nhãn)

 

Có răng mà chẳng có mồm

Nhai cỏ nhồm nhồm cơm chẳng chịu ăn

(Cái liềm gặt lúa)

• Văn hóa trầu cau trong ca dao dân ca xưa

Đêm đêm làm bạn với đèn

Giúp người quân tử khỏi hèn chí cao

(Quyển sách)

 

 

 

Thân em ở bụi ở bờ

Chồng con không có mà nhờ tiếng kêu.

(Rau má)

 

Khi nhỏ, em mặc áo xanh,

Khi lớn bằng anh, em thay áo đỏ

(Quả ớt)

 

Quả gì ăn chẳng được nhiều,

Nhưng mà nhìn thấy, bao nhiêu người thèm?

(Quả chanh)

 

Cây to lá nhỏ chiền chiền,

Non ăn, già bán lấy tiền mà tiêu

(Cây tre)

 

Tối ngày lo việc nước

Giúp sự sống con người

Một thân đơn chiếc quanh đời

Vui thời ai biết , buồn thời ai hay

(Cái gầu múc nước)

 

Năm thằng cầm hai cái sào

Đuổi đàn trâu trắng chui vào trong hang.

(Ăn cơm)

 

Cây gì có quả không hoa

Vì chưng không lá chê già, chê non.

(Cây cân)

 

Thân ta không mẹ không cha

Vốn không họ hàng, ở nhà người dưng.

(Cây chùm gửi)

 

Chặt đầu nối nghiệp tổ tiên

Ép mỡ lấy dầu, xương thịt bỏ đi.

(Cây mía)

 

Lá xanh, cành đỏ, hoa vàng,

Hạt đen, rễ trắng; đố chàng cây chi?

(rau sam)

 

Vừa bằng thằng bé lên ba,

Thắt lưng con cón chạy ra ngoài đồng

(bó mạ)

 

Có cây mà chẳng có cành,

Có hai ông cụ dập dềnh hai bên

(cây ngô)

 

Hiên ngang mà đứng giữa đồng

Cầm cờ tập trận, rộn ràng tiến quân.

(Người chăn vịt)

 

Thoạt đẻ thì mọc hai sừng

Đến khi lưng chừng thì ễnh bụng ra.

(Trăng đầu và giữa tháng)

 

Xanh xanh, đỏ đỏ, vàng vàng

Bắc cầu hoa lý, nằm ngang giữa trời.

(Cầu vồng)

 

Cha mẹ có tóc, để con trọc đầu

Cha mẹ sống lâu, để con chết chém.

(Cây dừa)

 

Dĩnh dịch tròn tròn, khô dòn ướt dẻo

Dù còn tí tẹo, cũng cho rằng nhiều

(Bánh đa)

 

Ông lục ổng lội ngang sông

Cái đầu ổng ướt, cái mình ổng khô.

(Lục bình)

 

Hai tay ôm lấy cột nhà

Ruột gan không có, cái da bầy nhầy

(Cái võng)

 

Mắt gì cách gối hai gang,

Đem ra trình làng, chẳng biết chuyện chi

Sinh ra cái giống dị kì,

Lưng nằm đằng trước, bụng thì phía sau?

(cẳng và mắt cá chân)

 

Đầu đuôi vuông vắn như nhau

Thân chia nhiều đốt rất mau rất đều

Tính tình chân thức đáng yêu

Muốn biết dài ngắn mọi điều có em?

(Cái thước kẻ)

 

Hạt gieo tới tấp.

Rãi đều khắp ruộng đồng.

Nhưng hạt gieo chẳng nãy mầm.

Để bao hạt khác mừng thầm mọc xanh.

(Hạt mưa)

 

Hè về áo đỏ như son

Hè đi thay lá xanh non mượt mà

Bao nhiêu tay toả rộng ra

Như vẫy như đón bạn ta đến trường?

(Cây phượng)

 

Đầu tròn trùng trục như cục kỳ lân

Đi xa về gần, nắm đuôi mà kéo.

(Gáo dừa)

• Những câu ca dao kháng chiến hào hùng của dân tộc

Đầu tròn mình nhỏ thon thon

Nắm đầu vặn cổ hai hàng lệ rơi

(Vòi nước)

 

 

 

Đầu rồng đuôi phụng xum le te

Mùa Đông ấp trứng mà hè nuôi con

(Cây cau)

 

Sông tròn vành vạnh, núi lạnh như tiền

Con gái nhà tiên, đâm đầu mà lặn

(Bánh trôi nước)

 

Ai vui tôi cũng vui cùng

Ai buồn tôi cũng buồn cùng với ai.

(Cái gương soi)

 

Bằng cái nồi rang,

Cả làng phơi thóc

(Mặt trời)

 

Cày trên đồng ruộng trắng phau

Khát xuống uốbg nước giếng sâu đen ngòm?

(Cái bút mực)

 

Bằng cái hạt cây

Ba gian nhà đầy còn tràn ra sân?

(Đèn dầu)

 

Thân em xưa ở bụi tre.

Mùa đông xếp lại mùa hè mở ra.

( Cây quạt giấy)

 

Hòn gì bằng đất nặn ra,

Xếp vào lò lửa nung ba bốn ngày;

Khi ra má đỏ hây hây,

Mình vuông chăn chắn, đem xây cửa nhà?

(hòn gạch)

 

Cây lum tum, lá loe toe,

Mùa đông úp lại, mùa hè nở ra

(cây sen)

 

 

Con gì có thịt không xương

Đằm trong nắng dãi, mưa tuôn chẳng nề.

Hiên ngang dộ sức thủy tề

Giữ cho đồng ruộng bốn bề xanh tươi.

(Con đê)

 

Thân em thì nhỏ tí ti

Các bà , các chị , các dì đều thương

Em đi , em lại bốn phương

Dọc ngang lắm lối , lách luồn nhiều nơi

Tấm thân hiến trọn cho người

Sang hèn chẳng chê chuộng , giúp người chẳng quản công

(Cây kim)

 

Vừa bằng cái nong

Cả làng đong chả hết

(Cái giếng nước)

• Những câu ca dao đặc sắc về ẩm thực dân tộc

Da cóc mà bọc bột lọc

Bột lọc mà bọc trứng gà

Bổ ra thơm phức cả nhà muốn ăn

(Quả mít)

 

Hai người đứng bắt tay nhau,

Chạm trán chạm đầu mà chẳng chạm chân.

(Chữ A)

 

Thân dài thượt

Ruột thẳng băng

Khi thịt bị cắt khỏi chân

Thì ruột lòi dần vẫn thẳng như rươi?

(Cái bút chì)

 

 

 

Con ai trắng tựa như ngà

Đem ra mà tắm giữa sông giang hà

Tắm rồi phải cởi áo ra

Mình trắng như ngà, đầu đội nón xanh.

(Cây giá)

 

Đầu rồng đuôi phụng cánh tiên

Ngày năm bảy vợ, tối ngủ riêng một mình

( Con Gà Trống)

 

Bằng cái đĩa, xỉa xuống ao

Ba mai chín cuốc mà đào không lên

(Bóng mặt, trăng mặt trời)

 

Dong dỏng ba bốn thước dài

Đầu đeo cái mỏ , bụng gài then ngang

Bốn chân em đứng sẵn sàng

Nằm ra cho chắc để chàng đạp đuôi .

(Cái cối để xay gạo)

 

Mặc áo xanh, đội nón xanh

Đi quanh một vòng,

Mặc áo trắng, đội nón trắng!

(quả cau khi róc vỏ)

 

Cây gì không lá, không chân,

Mình vàng, không rễ, ở gần nhà ta?

(cây rơm)

 

Có chân mà chẳng biết đi,

Có mặt phẳng lì cho kẻ ngồi trên

(cái ghế)

 

Cây bên đông có bông không trái,

Cây giữa đường cái, có trái không hoa,

Cây ở trong nhà, có hoa không quả

(cây lau, cây đa, cây đèn)

 

Cái trống mà thủng hai đầu,

Bên ta thì có, bên Tàu thì không

(cái váy)

 

Hoa gì quả quyện với trầu,

Để cho câu chuyện mở đầu nên duyên?

(hoa cau)

 

Con gì có đuôi, có lông,

Trẻ già trai gái đều cùng mang theo

(con mắt)

 

Thân dài lưỡi cứng là ta,

Hữu thủ vô túc, đố là cái chi?

(cái cuốc)

Lời kết : Trong vắn hóa sinh hoạt của người xưa, câu đố vui vừa giúp mọi người thử tài nhau, vừa giúp họ thư giãn sau những giờ lao động mệt nhọc. Loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian này rất có giá trị và cần được lưu truyền đến nhiều thế hệ sau.