Phương pháp thu hoạch tổ chim yến

Trước hết cần nói rõ, mặc dù giá thương mại của tổ yến không có sự sai khác bao nhiêu nhưng tùy điều kiện sống chất lượng tổ yến có những khác nhau nhất định: tổ yến được làm ngoài đảo có phẩm chất tốt vì sống trong điều kiện nhiên nhiên; tổ yến được làm ở những nơi có nhiều côn trùng thì tốt hơn những nơi côn trùng khan hiếm vì phải tiêu hao nhiều năng lượng để đi xa tìm kiếm mồi; ngoài ra, chất lượng tổ yến thu hoạch vào mùa mưa và mùa khô cũng có khác biệt.

Nếu thu hoạch thực hiện theo phương pháp thu hoạch cưỡng đoạt mà không lập kế hoạch và ghi lại các ý định chính xác thì có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, làm giảm giá trị sản phẩm và cuộc sống tiếp tục của chim tại đây. Vì vậy, chủ hãng nuôi chim cần phải thực hiện một phương pháp thu hoạch chính xác, vạch ra một chương trình lý tưởng. Chương trình lý tưởng này phải phù hợp, ví dụ, mùa vụ thu hoạch cần có quan hệ với việc cho chim tự ấp nở, điều kiện của ngôi nhà, điều kiện sống và v.v… Phương pháp và chương trình thu hoạch lý tưởng đó phải tính đến một số điều dưới đây:

1/ Tổng lợi nhuận của mùa vụ tính trong cả một năm. Không gây hại hoặc làm kém đi mùa thu hoạch tới, có thể đủ cho các vụ thu hoạch tiếp theo của cả năm và cố gắng không đụng chạm nhiều để ảnh hưởng trực tiếp đến chim.

+ Tạo các cơ hội và điều kiện đầy đủ nhất để chim yến phát triển, và quần đàn không giảm sút. Làm sao tăng các thế hệ và cho chim tự ấp nở nhiều hơn khi thấy quần đàn chim yến bị giảm.

+ Tính toán đến mối quan hệ giữa mùa khô ráo và mùa mưa vì chim con được nở ra phải vào lúc thức ăn thiên nhiên phong phú, có sẵn. Điều này hết sức quan trọng để chim yến hàng sinh sống.

Trên cơ sở đánh giá một cách tổng hợp về các phương pháp thu hoạch, mùa vụ tự nhiên, điều kiện môi trường, chất lượng tổ yến… có thể gợi ý một phương pháp thu hoạch lý tưởng như dưới đây:

1/Thu hoạch lần đầu thực hiện với cách cưỡng đoạt. Thu hoạch tổ yến thích hợp khi chim đã làm gần xong tổ, nhưng chưa đẻ trứng. Tốt nhất là thực hiện vào khoảng 10 ngày trước khi đánh giá được là chim yến sẽ đẻ trứng, như vậy sẽ đủ cơ hội để chim làm tổ lại một cách nhanh chóng. Nếu thời gian lấy trứng sát vào ngày chim đẻ trứng thì chim sẽ cảm thấy lo lắng. Nhìn chung với phương pháp này hình dáng tổ kém hoàn chỉnh và mỏng.

2/Thu hoạch lần 2 với phương pháp loại bỏ trứng. Nghĩa là chờ cho chim đẻ xong 2 quả trứng nhưng chưa ấp, khoảng 2-3 tháng sau khi tổ chim bất đầu làm. Không nên thực hiện phương pháp loại bỏ trứng khi trong tổ mới có 1 quả trứng, điều này có thể làm chim yến kinh hãi và có thể sẽ bỏ đi chỗ khác. Với phương pháp này, trứng loại ra có thể sử dụng để tăng quần đàn chim, bằng cách ký gửi trứng của nó vào tổ chim yến sriti để chim này ấp hộ, hoặc bán cho những người yêu cầu hoặc ấp nở nhân tạo.

Để việc thu hoạch trứng một cách có hiệu quả , ta cần sử dụng dụng cụ kiểm tra (gương soi có cần dài). Với dụng cụ này không cần chạm vào trứng vẫn đếm được số lượng trứng có trong mỗi tổ. Chất lượng của mùa thu hoạch này khá tốt, hình dáng tổ hoàn chỉnh và dầy.

3/Thu hoạch lần 3 với phương pháp loại bỏ trứng

4/Thu hoạch lần 4 với phương pháp cho chim tự ấp nở trứng, sẽ xẩy ra sau khí chim con có thể tự bay đi kiếm mồi, vào lúc chim con được khoảng 45 ngày tuổi. Với cách thu hoạch muộn này chất lượng tổ yến kém, hình dạng đã bắt đầu hư hỏng, nhiều chất bẩn, lông, vỏ trứng và các thứ khác. Phương pháp thu hoạch này thích hợp vào đầu mùa mưa, bởi vì đó là mùa có nhiều và sẵn thức ăn thiên nhiên, cung cấp đầy đủ cho chim con lớn lên bình thường. Điều này có lợi cho phát triển quần đàn yến. Người nuôi chim yến cần bố trí cho mình một kế hoạch khai thác thu hoạch tổ yến phù hợp với đặc trưng về khí hậu và sinh học chim của từng vùng thì mới có thể vừa nhận được sản lượng cao chất lượng tốt mà qũần đàn yến lại phát triển. Phải tính đến đặc điểm của chim yến hàng Việt Nam là sinh sản theo mùa, còn của Indonesia là sinh sản quanh năm.

Khi vào thu hoạch tổ chim yến cần chú ý các điểm sau:

a/ Thời gian chính xác nhất để thu hoạch tổ chim là 9h00- 16h00, đó là lúc chim đi kiếm mồi. Nếu thu hoạch thực hiện xong vào lúc chim sẽ đi vào ngăn chuồng hoặc ở chỗ nghỉ phía ngoài thì chim sẽ tản ra rồi dời đến chỗ khác, nơi cảm thấy an toàn hơn. Nghiêm cấm tiến hành thu hoạch hoặc đến gần chim vào ban đêm, điều này có thể làm xáo trộn cuộc sống của chim.

b/ Thời gian lấy tổ và sự phân bố của các tổ lấy đi đều cần phải chú ý, làm sao để chim không bối rối và có thể giúp nó làm tổ trở lại chỗ ban đầu.

c/ Thời điểm thu hoạch cũng là lúc kiểm tra và loại bỏ các yếu tố địch hại đối với chim, làm sao để sản phẩm không bị thất thoát.

d/ Để cho tổ chim yến không bị gãy, tổn thương thì trước khi lấy tổ đi phải phun nước trước, xung quanh chỗ tổ gắn vào xà gỗ. Tiếp đến dùng dao mỏng để gạt hớt nó. Khi làm không cẩn thận tổ yến sẽ bị gãy vụn và kém giá trị.