Lưu ý về đất trồng bon sai

Khi không gian sống bị giới hạn trong một chậu, cây không thể tự tìm kiếm nước hoặc dưỡng chất. Chúng không thể tăng trưởng nhanh hơn để chống lại sự thâm nhiễm các loài côn trùng gây hại hoặc vươn đến nguồn sáng của ánh mặt trời. Rễ và lá mỏng manh củaa cây sẽ bị khô kiệt nhanh chóng hoặc dần dần bị nghẹt trong đất bị úng nước. Cuộc sống của hoàn toàn lệ thuộc vào sự chăm sóc của bạn.

Đất trồng bon sai

Trớ trêu thay, kẻ thù tồi tệ nhất của cây không phải là sự khô kiệt nước mà là tình trạng thối rễ do tưới quá nhiều nước hoặc thoát nước không tốt. Vì lý do này, bon sai phải được trồng trong loại đất thoát nước thật tốt. Khi được tưới, nước không được nằm lại trên mặt đất mà phải thấm qua đất và trong khoảng nửa phút phải bắt đầu chảy qua các lỗ thoát. Loại đất này sẽ không bị úng nước cho dù là sau những trận mưa kéo dài.

Sự giữ nước

Đất chẳng những phải thoát nước tốt mà còn phải có khả năng giữ lại một lượng nước thỏa đáng để thỏa mãn nhu cầu của cây cho đến khi cây được tưới nước vào lần sau. Loại đất có hạt mịn, như phần lớn đất vườn, có khả năng giữ nước nhưng sẽ nhanh chóng bị nén chặt và gây trở ngại cho sự thoát nước. Vì vậy, bạn phải sử dụng loại đất được hình thành từ những hạt lớn hữu cơ hoặc vô cơ có khả năng giữ nước.

Những khoảng trống không khí

Rễ cây cũng cần “thở’’ để thực hiện chức năng của chúng một cách có hiệu quả, và các vi sinh vật giúp rễ hấp thu dưỡng chất cũng cần đến khí ôxy. Đất nén chặt hoặc được hình thành từ những hạt ép sát vào nhau sẽ không có đủ các khoảng trống không khí để giữ cho rễ khỏe mạnh.

Trong tình trạng này, các loài vi khuẩn có ích sẽ chết, và các loài vi khuẩn kỵ khí có hại sẽ phát triển mạnh, gây ra sự thối rễ.

Nên sử dụng loại đất nào?

Những người trồng bon sai ở Nhật Bản luôn dùng một loại đất thương mại có tên gọi là Akadama. Đây là một loại đất cứng, thô, giống đất sét, với cấu trúc hạt tự nhiên có đường kính từ 1 đến 5 mm. Loại đất này giữ nước nhưng cũng thoát nước hiệu quả và chứa rất nhiều khoảng trống không khí.

Mặc dầu loại đất này được bán với giá khá đắt ớ phương Tây, nhưng những người say mê bon sai nhiều kinh nghiệm ngày càng quay sang sử dụng Akadama vì những đặc tính độc đáo của chúng. Họ sử dụng Akadama nguyên chất hoặc pha trộn với sạn hoặc cát để trồng các loại thông và những loài cây chịu đựng được khô hạn.

Các loại phân trộn độc quyền dùng để trồng cây trong chậu đã được sản xuất để dùng cho việc trồng các loại trong nhà trong những chậu sâu. Những loại cây này không cần được tưới nước thường xuyên và cũng không sống lâu như là bon sai. Hơn nữa, các loại trong nhà đều là cây lưu niên hoặc phần lớn hầu như là cây bụi, là những loài cây không cần đến sự chăm sóc đặc biệt như là các loài cây thân mộc. Những loại phân này sẽ nhanh chóng bị nén chặt và úng nước trong những chậu nông. Vì vậy bạn không nên dùng chúng trừ phi chúng đã được chuẩn bị phù hợp.

Có nhiều vườn ươm tung ra thị trường cóc loại đất trồng bon sai của chính họ với nhiều mức chất lượng khác nhau, họ sử dụng các thành phần pha trộn sẵn dễ được những người nghiệp dư chấp nhận, và những loại đất này hiếm khi được chuẩn bị kỹ lưỡng giống như khi bạn chuẩn bị đất trồng cho cây bon sai của chính bạn. Việc làm của họ không phải cẩu thả, nhưng phải tốn thời gian để sàng lọc loại bỏ những hạt mịn và phế phẩm là việc làm không đem lại hiệu quả kinh tế cho họ. Đế tối ưu hóa điều kiện tăng trưởng của bon sai, bạn hãy sử dụng Akadama hoặc hãy tự pha trộn đất cho mình.

Tự pha trộn đất trồng bon sai

Một loại đất trồng bon sai tốt và đáng tin cậy chỉ cần có hai thành phần, đó là chất hữu cơ và sạn.

Các chất hữu cơ như là than bùn, đất hình thành từ lá mục, vỏ cây bị phân hủy v.v… có vai trò giữ nước. Không thể sử dụng những chất này khi chúng bị mục rữa quá mức vì chúng sẽ rã ra thành bụi khi khô. Tốt nhất là chất hữu cơ khi ẩm có thể dùng tay nén chặt và nở ra khi bạn buông tay. Phân dùng để bón vườn và phân chuồng quá nhiều dưỡng chất đối với các rễ rất yếu ớt vì mới bị xén, những loại phân này thường chứa các loại vi khuẩn và nấm gây bệnh. Đối với bất cứ loại chất hữu cơ nào chăng nữa, bạn cũng phái có ít nhất là 60 phần trăm trong quá trình sàng lọc.

Tất cả những mẩu lớn hơn 5 mm đều phải được nghiền vỡ ra hoặc loại bỏ. Phần còn lại phải được sàng để loại bỏ các hạt nhỏ hơn 2mm. Phải sàng lúc chất hữu cơ hơi ẩm.

Việc trộn thêm sạn hoặc cát thô vào đất sẽ tạo ra một kết cấu thoáng, dễ thoát nước, và thông khí tốt cho đất. Hỗn hợp này phải được sàng lại để chỉ giữ lại các hạt có đường kính từ 2 đến 5 ly (hoặc 2 đến 3 ly cho những chậu nhỏ). Chi sử dụng sạn hoặc cát được dùng đế bón vườn, và trong bất cứ trường hợp nào cũng không được sử dụng cát mới dùng để xây nhà, vì loại cát này thường chứa các tạp chất rất có hại cho cây.

Cát lấy ở sông rất tốt vì hạt của chúng đã được làm tròn cạnh, cho dù là cát đã lắng hoàn toàn, chúng cũng không ép chặt vào nhau. Việc này giúp cho đất có nhiều khoảng không để thoát nước và để chứa không khí. Đá granit hoặc đá lứa nghiền vụn dễ kiếm hơn và có thẻ thực hiện tốt vai trò thoát nước và thông khí, nhưng các hạt của chúng lại có những mặt phẳng làm cho chúng ép chặt vào nhau. Đế bổ khuyết điều này, hạn hãy sử dụng chất hữu cơ bền hơn như là vỏ cây bị phân hủy hơn là than bùn hoặc phân được hình thành từ lá mục. Không được sử dụng cát biển vì chúng chứa muối, dầu và nhiều tạp chất nguy hiểm khác rất khó loại bỏ.

Sau cùng, bày trộn hai thành phần này với nhau với số lượng gần như tương đương, tốt nhất là nên trộn khi chất hữu cơ hơi ẩm. Hãy cất giữ đất chưa dùng đến trong túi nylon được hàn kín.

Đối với các loài bon sai cần đến loại đất thoát nước tốt hơn nữa, như các loài sống ở các vùng núi hoặc những vùng khô ráo, bạn có thể trộn thêm sạn vào đất. Để tăng tính giữ nước cho đất, đừng tăng thêm chất hữu cơ, mà hãy giảm kích thước hạt của sạn xuống còn từ 2 đến 3 mm. Thay vì cách làm này, bạn có thể sử dụng các chất điều hòa dạng hạt dùng để pha trộn đất có bán sẵn trên thị trường.

Các chất điều hòa đất

Những năm gần đây, nhiều chất điều hòa đất đã được chế tạo để cung cấp cho những người chuyên nghề chăm sóc cây và làm vườn. Những chất này gồm đá bọt nghiền, đất sét nung hoặc được nướng đến mức rã thành tro, và nhiều hỗn hợp chất khoáng khác nhau. Chúng được làm sẵn với những kích cỡ hạt khác nhau và có một ưu điểm, là các hạt của chúng đồng đều nhau. Có thể dùng chúng để trộn vào hỗn hợp cơ bản nhằm làm tăng tính giữ nước mà không cản trở sự thoát nước. Nhiều người trồng cây đã thành công khi thay thế toàn bộ các chất hữu cơ bằng đá bọt nghiền hoặc đất sét nung thành tro, và điều chỉnh mức độ giữ nước bằng cách điều chỉnh tỉ lệ của sạn đối với đất.

Khi tự điều chế hỗn hợp cơ ban bạn phải điều chính chúng theo những nhu cầu cá biệt của từng loài.