Làm chuồng trại cho lợn

Mục tiêu bài viết là giúp bạn đọc tự thiết kế, xây dựng chuồng trại cho lợn hợp lý và khoa học, vẽ được sơ đồ về cấu tạo chuồng trại cho lợn, lựa chọn được kiểu chuồng nuôi phù hợp với từng loại lợn.

TẠI SAO PHẢI NUÔI LỢN TRONG CHUỒNG

– Nuôi lợn trong chuồng đảm bảo vệ sinh cho người. Lợn thả rông đi lại ỉa bừa bãi, phân và nước tiểu vung vãi là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, lây lan bệnh tật cho người và cho những con lợn khác.

– Lợn nuôi nhốt cho ăn đầy đủ nhu cầu về dinh dưỡng thì sẽ nhanh lớn vì năng lượng chỉ tập trung cho việc lên cân chóng lớn.

– Lợn nuôi nhốt trong chuồng còn tận thu được phân và nước tiểu, làm tăng thu nhập cho người chăn nuôi và cung cấp phân bón tại chỗ, tốt và rẻ cho ngành trồng trọt.

ĐỊA ĐIỂM XÂY DỰNG CHUỒNG TRẠI

– Phải chọn nơi khô ráo, thoáng mát, tránh bị nước ngập khi mưa lũ, tránh nơi ẩm thấp gây bệnh cho lợn dễ bị mắc bệnh

– Chuồng được xây ở cuối hướng gió chính so với khu dân cư để tránh đưa hơi phân và mầm bệnh vào khu vực dân cư. Cách xa nơi đông người như chợ, trường học, đường giao thông chính, lò vôi, lò gạch, khoảng cách tối thiểu là 200 m nhưng phải thuận tiện giao thông.

– Gần nguồn nước để trồng và sản xuất rau xanh, cung cấp thức ăn xanh tại chỗ.

– Đất làm chuồng trại phải chắc chăn, khô dáo, dễ thấm nước, mạch nước ngầm sâu và trước đây không có mầm bệnh.

– Có nguồn nước sạch cho lợn uống và làm vệ sinh. Vì vậy phải thăm dò trước khi xây chuồng trại.

– Có khả năng mở rộng qui mô khi cần thiết.

HƯỚNG CHUỒNG

Sau nhiều năm chăn nuôi công nghiệp, người ta đã rút ra kết luận:

– Nếu chăn nuôi quảng canh, sử dụng hệ thống thông thoáng tự nhiên thì tốt nhất là xây chuồng theo hướng Đông Nam để hứng được nhiều gió mát trong mùa hè nóng bức, giảm chi phí làm mát.

– Nếu nuôi trong chuồng kín, điều hoà tiểu khí hậu bằng hệ thống quạt gió và dàn lạnh, tấm làm mát thì tốt nhất là làm nhà có trục song song với hướng gió chính (gió Đông Nam) để khi dùng quạt đẩy khí từ chuồng ra, xuôi với chiều gió thổi, làm giảm chi phí quạt đẩy và không cản bụi.

Tránh xây dựng chuồng theo hướng Đông Bắc hoặc Tây Nam.

SẮP XẾP VÀ QUY HOẠCH MẶT BẰNG TRONG TRẠI LỢN

Bố trí mặt bằng

– Chuồng lợn nái nên sắp xếp bố trí ở một khu vực riêng bao gồm: Chuồng lợn nái đẻ, nái chửa, nái thường và nái hậu bị.

– Chuồng lợn đực: đặt ở đầu hướng gió trước chuồng lợn nái, tránh cho lợn đực chịu ảnh hưởng mùi của lợn nái mà bị kích thích, lâu dài sẽ làm giảm tính hăng của lợn đực giống.

– Khu chuồng lợn thịt: tách riêng. Khu chuồng lợn thịt thì bố trí như sau: Lợn cai sữa -> lợn choai -> lợn vỗ béo.

Bố trí các khu vệ sinh, phòng bệnh và thuận tiện cho việc quản lý chăm sóc:

– Cổng chính làm ở phía Đông hoặc Đông Nam khu trại có hố tiêu độc, có mái che. Ngoài ra còn có cổng phụ để chuyển phân và nước tiểu.

– Bố trí khu chuồng nọ cách khu chuồng kia từ 6-8 m tính từ hai chân tường của 2 chuồng sát nhau.

– Nhà chứa phân: bố trí ở phía cuối hướng gió chính. Hiện nay nhà chứa phân được thay thế bằng hầm Biogas nhằm xử lý ô nhiễm môi trường và sử dụng khí đốt, phát điện từ hầm Biogas.

– Tất cả các chuồng phải có hệ thống rãnh thoát nước tiểu và nước rửa chuồng.

Những chất thải này cần cho chạy vào bể lọc 3 ngăn để lắng lọc trứng giun sán và được xử lý tiêu độc bằng thuốc khi tưới rau.

– Hệ thống cống rãnh thoát nước trong trại bảo đảm có độ dốc 3-4%.

– Nhà cách ly: bố trí phía Tây hoặc Tây Nam khu trại xa chuồng nuôi từ 20-30 m và ở cuối hướng gió.

– Các công trình phụ: nhà kho, nhà làm việc, nhà chế biến thức ăn đặt ở ngoài hàng rào khu chuồng, bố trí ở gần cổng chính.

Ghi chú:

1.Nhà trực và kỹ thuật; 2. Cổng và hố vôi tiêu độc; 3,4,5,6, Nhà kho, giếng, sân phơi, nhà tắm; 7.

Chuồng lợn đực; 8. Sân chơi chuồng lợn đực; 9. Chuồng lợn nái nuôi con; 10. Chuồng lợn nái chửa và hậu bị; 11. Chuồng lợn thịt 4-6 tháng; 12. Chuồng lợn thịt 7-10 tháng tuổi; 13. Nhà cách ly; 14.Bể lắng lọc trứng giun sán; 15. Hàng rào bảo vệ; 16. nhà chưa phân.

TIÊU CHUẨN CỦA MỘT CHUỒNG LỢN TỐT

Quan trọng nhất của một chuồng lợn tốt là tạo ra tiểu khí hậu tốt cho lợn như: nhiệt độ, ẩm độ, ánh sang, không khí …Yêu cầu tiêu chuẩn cụ thể như sau:

– Diện tích ô chuồng phù hợp với yêu cầu của từng loại lợn như lợn thịt 2-6 tháng tuổi, lợn lớn hơn 6 tháng tuổi, lợn nái ….

– Chuồng lợn phải bảo đảm thông thoáng tốt để không khí trong chuồng lợn nuôi luôn luôn thay đổi và sạch, không bị ngộ độc bởi các khí độc thải ra như: CO2,NH3, H2S … Đồng thời phải bảo đảm ấm áp về mùa đông, tránh gió lùa trực tiếp vào đàn lợn.

– Độ ẩm chuồng nuôi là tương đối 60-70%. Muốn vậy phải thoáng, sử dụng vật liệu hút ẩm tốt, bảo đảm độ dốc nền để thoát nước tốt.

– Bố trí máng ăn, máng uống hợp lý để tăng diện tích sử dụng không gây bẩn và ướt chuồng.

Chuồng lợn nái nuôi con cần bố trí ô chuồng úm cho lợn con và ô tập ăn cho lợn con để có thể cai sữa sớm cho lợn con, tăng số lứa đẻ.

– Bố trí cửa ra vào hợp lý để giảm bớt công nuôi dưỡng và chăm sóc.

CẤU TẠO CHUỒNG VÀ KIỂU CHUỒNG

Cấu tạo chuồng

Nền chuồng

– Phải chắc chắn, không bị nứt, không trơn, trượt, không quá nhám khiến lợn dễ bị đau móng, viêm chân và bảo đảm nền chuồng luôn luôn khô ráo.

– Vật liệu làm nền: Xi măng + Cát, gạch ….nền xi măng có kẻ ô để chống trượt. Ở chuồng nuôi lợn con thường có ô úm cho lợn con hoặc lò sưởi trong những ngày lạnh.

– Độ dốc nền chuồng bảo đảm 2-3%.

– Sân chơi có độ dốc 5% về phía mương thoát nước tiểu rửa chuồng.

Máng ăn, máng uống

* Máng ăn:

– Máng di động: thường dùng máng gỗ, máng tôn.

– Máng cố định: xây ở trong chuồng và được bố trí ở sát lối đi trong chuồng đối với kiểu chuồng 2 dãy và sát lối đi phía trước cửa sao cho tiện việc đổ cám vào máng ăn cho lợn mà không phải đi vào chuồng để đổ cám.

– Phần cuối của máng nên xây theo kiểu lòng thuyền để dễ quét rửa và dọn máng.

– Kích thước máng ăn: tuỳ theo từng loại lợn.

+ Lợn nái chửa : 0,25 x 0,25 m

+ Lợn nái nuôi con: dài: 0,6 m x rộng: 0,3 m

+ Lợn đực giống: dài: 0,6 m x rộng: 0,25 m

+ Lợn thịt: 2 – 6 tháng tuổi: dài 0,2 m x rộng 0,25 m/con

* Máng uống:

Thường bố trí ở ngoài sân lát sát chân tường phía lối đi dọn phân và dễ thoát nước để đảm bảo chuồng luôn khô ráo. Máng uống nên xây có lỗ thoát nước.

Vách và cửa chuồng

– Vách tường:

+ Phía Bắc chỉ chừa cửa thông ra sân lát với kích thước 70 x150 cm. Phía trên cao sát mái có thể để các lỗ gạch thông gió cho thoáng khí.

+ Tường phía Nam xây cao 1,2 m, phía trên làm cửa chống hoặc cửa sổ rộng 70cm để thoáng về ban ngày và ban đêm có thể đóng lại.

+ Tường ngăn giữa các ô chuồng cao từ 0,8-1,2 m. Vật liệu xây tường có thể dùng gạch, cát, xi măng.

– Cửa chuồng: có kích thước 70 x 80cm – 90cm. Đối với chuồng lợn nái cần có ô cửa để lợn con chui ra vào dễ dàng.

Mái chuồng, ngăn chuồng

* Mái chuồng:

– Cao nóc: 3,8 – 4 m, cao mái tranh từ 1,7-1,8 m.

– Mái chuồng tuỳ theo kiểu chuồng:

+ Kiểu 2 dãy thì nên bố trí 2 mái bằng nhau.

+ Kiểu 1 dãy thì nên bố trí 1 mái dài, một mái ngắn

– Vật liệu lợp mái: cỏ tranh, tôn, Fibroximăng…

* Ngăn chuồng:

– Ngăn chuồng lợn đực: có diện tích 5 m2/ô, có cửa thông ra lối đi cho ăn, thông với sân lát và thông giữa 2 ô sân lát với nhau.

Có thể xây ô chuồng kích thước: 1,8-2,7 m

Máng ăn bố trí phía trước sát lối đi cho ăn. Máng uống bố trí ngoài sân chơi.

Độ dốc nền 2%. Nên làm ximăng, kẻ ô tránh trơn trượt ngã.

– Ngăn chuồng lợn nái:

+ Chuồng lợn nái thường có diện tích 4 m2. Đối với nái nuôi con nhốt mỗi con nhốt 1 ô. Đối với nái chửa và nái chờ phối nhốt 4 con/1 ô.

+ Cách bố trí máng ăn, máng uống như lợn đực.

+ Độ dốc nền 2%, nên làm bằng nền ximăng và kẻ ô để tránh trơn.

+ Đối với chuồng lợn nái còn có thể bố trí ô úm con và ô tập ăn cho lợn con.

* Theo phương pháp nuôi lợn nái tiên tiến thì dùng kiểu chuồng cũi cho lợn nái nuôi con; lợn chửa được làm bằng sắt có kích thước: 60 cm x 230 cm x 100 cm. Có bốtrí máng ăn và vòi nước tự động.

Ưu điểm:

+ Tiết kiệm diện tích chuồng

+ Do có máng ăn riêng nên có thể khống chế được mức ăn theo tiêu chuẩn đối với lợn nái ở các thời kỳ khác nhau.

+ Tiện cho việc chăm sóc nhất là đối với lợn nái đẻ và nuôi con.

+ Tránh cho lợn nái đè phải con, tăng tỷ lệ nuôi sống cao.

Nhược điểm: chi phí xây dựng chuồng trại cao, lợn ít vận động.

Hành lang

Sân chơi

– Đối với lợn nái và lợn đực giống phải có sân chơi.

+ Lợn đực: diện tích sân chơi từ 5-9m2

+ Lợn nái: diện tích sân chơi từ 4-5 m2/con.

Sân nên lát bằng gạch hoặc láng ximăng có độ dốc 3% từ cửa thông ô chuồng ra phía rãnh thoát nước tiểu và nước rửa chuồng.

Kiểu chuồng

Kiểu chuồng truyền thống

– Chủ yếu chuồng một dãy

– Phần chứa phân được tách riêng

– Được vệ sinh hàng ngày Kiểu chuồng một mái Sơ đồ mặt bằng kiểu chuồng một mái Kiểu chuồng 2 mái

Kiểu chuồng lợn công nghiệp

* Hệ thống chuồng kín:

– Chuồng thường xây thấp, chiều cao mái từ 1,8-2 m.

– Cửa sổ có kích thước 1,5 x 1,5 m

– Chuồng có hệ thống hút gió và màn phun sương

Ưu điểm:

– Có thể điều chỉnh được nhiệt độ, ẩm độ và tốc độ gió

– Hạn chế sự lây lan của mầm bệnh

Nhược điểm: Đầu tư cao

*Hệ thống chuồng hở:

– Thông gió tự nhiên

– Có hệ thống bạt che xung quanh

Ưu điểm:

+ Đầu tư thấp

+ Thông gió và có ánh sáng tự nhiên

Nhược điểm:

+ Khó kiểm soát được nhiệt độ, ẩm độ

+ Dễ lây lan bệnh từ chuồng này sang chuồng khác