Kỹ thuật trồng đu đủ

Cùng tham khảo kỹ thuật trồng , tìm hiểu mùa vụ, cách chọn giống cây đu đủ sao cho năng suất trồng và thu hoạch quả đạt được cao nhất.

Mùa vụ

Đu đủ trổ bông và đậu trái quanh năm, tuy có mùa thưa trái hoặc có khi không trái (nông dân gọi là bỏ cổ); Nếu căn cứ vào hiệu quả của mục đích thu hoạch, năng suất cao, trái tốt, hạn chế sâu bệnh gây hại thì có thể bố trí trồng đu đủ chỉ thu hoạch một cổ ( khoảng 1 năm), tùy theo điều kiện đất đai cho phép có thể bố trí trồng vào các mùa vụ sau:

Vùng đất kém chủ động nước: Trồng sau khi nước lũ rút từ tháng 10 – 11 dl.

Vùng đất chủ động tưới tiêu: trồng đu đủ ngay từ đầu mùa mưa (6-8 dl), vì ở giai đoạn cây con rễ chưa phát triển nhiều nên ít bị ứng, đồng thời đỡ tốn công tưới giai đoạn đầu do có mưa.

Nếu trồng đu đủ chỉ thu hoạch một cổ thì cần chú ý tạo đủ thòi gian để có một cổ trái ăn chắc khoảng 3-4 tháng. Nếu sinh trưởng tốt, trung bình một cây đu dủ trổ khoảng 10 phát hoa/một tháng, mỗi phát hoa có thể dậu từ 1 – 3 trái. Thời điểm trong năm đu đủ thường bỏ cổ là tháng 2 – 4dl (do nhiệt độ không khí cao) và 7 – 9 dl (do mưa nhiều, độ ẩm cao), cây khó trổ bông và khó đậu trái tốt.

Trung bình, cây đu đủ trồng đến trổ bông cần 4,0 – 4,5 tháng và từ trổ bông đến thu trái là 4 – 5 tháng.

Chuẩn bị đất

Các vùng đất thấp phải lên líp cao trước khi trồng. Nên lên líp kiểu “kê líp” (lớp đất mặt để ở trên) dể tránh tình trạng đất bị “xì phèn”. Sau khi lên líp, lấy đất mặt khô đắp thành mô (theo mật độ trồng), rộng 50 – 60 cm, cao 20 – 30 cm, để đặt cây con tránh nước đọng gốc làm chết cây. Mô nên đắp sớm ít nhất 20 – 30 ngày trước khi trồng cây. Tránh dùng dất ướt, đậy rơm cỏ khô quá dày để đắp tủ mô sẽ gây nghẹt rễ, đu đủ có thể bị vàng lá và chết.

Chọn và nhân giống

Giống

Hiện khó xác định độ thuần giống, vì cây đu đủ thụ phấn chéo nhiều, do đó đã tạo ra nhiều giống tạp. Ở Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 10 giống được trồng trong sản xuất: Đài Loan tím, da bông, Hồng Kông da sần, Hồng Kông da láng, Mã lai, Đà Lạt, đu đủ rẫy, ngoài ra hiện nay còn có các giống lai F1 cũng cho năng suất khá cao.

Các giống cho trái ruột đỏ, ít mủ, thịt chắc khi chín, độ lớn trái vừa phải (khoảng 1 kg/trái) thường được ưa chuộng trên thị trường. Giống Đàì Loan tím hiện trồng khá phổ biến ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong hướng tới cần có công tác chọn thuần giống để việc sản xuất đu đủ đạt ổn định về năng suất và phẩm chất.

Chọn hột giống

Việc chọn hột giống trồng có ảnh hưởng lớn đến năng suất và thu nhập kinh tế sau này. Nên chọn các trái từ cây lưỡng tính (dạng trái dài), phát triển tốt để lấy hạt gieo.

Nếu có điều kiện, nên chuẩn bị trước từ cây mẹ bằng cách lấy hoa lưỡng tính cho tự thụ, dùng bao giấy hoặc bao các hoa chưa nở. Hột từ các trái này làm giống thường sẽ cho cây mang trái, trong đó có 50 – 60% cây lưỡng tính (cho trái dài).

Trái chọn lấy hột để gieo phải để đủ độ già trên cây. Có thể hái khi da trái thẳng hơi bóng hoặc bấm trái có nhựa trong chảy ra. Khi trái vừa chín thì mổ lấy hạt, đãi bỏ hột lửng, lép nổi lên mặt nước, các hột chín đầy đủ sẽ chìm trong nước và chọn hột này để gieo. Dùng lưng bàn tay hoặc rổ dày dể chà nhẹ cho tróc lớp vỏ lụa mỏng bao bên ngoài hột để giúp hột hút nước dễ và mọc mầm nhanh khi gieo. Không nên để trái quá chín cây hoặc hái dú quá chín, hột dễ bị nảy mầm trong trái.

Hột sau khi xử lý sạch có thể gieo ngay hoặc đem hong gió mát. Không nên phơi hột trực tiếp giữa nắng vì dễ làm hư hột. Hột hong khô có thể trữ trong keo, lọ đậy kín, để nơi mát và có thể trữ được trên 1 năm.

Ương cây con

Áp dụng một trong hai cách.

+ Gieo thẳng trên líp ương đã chuẩn bị sẵn : Đất líp được trộn với một ít tro trấu và phân rơm mục. Cây mọc được 1,5 – 2,0 tháng (cao 15 cm, có khoảng 6 cặp lá thật), bứng trồng. Nên chọn cây con mập mạnh, lóng thân nhặt rễ chùm nhiều và khỏe đem trồng.

+ Ương bầu cây con : Có thể làm bầu băng bao nylon hoặc vật liệu sẵn có như : lá dừa, lá chuối …. Kích thước bầu 6 X 10 cm. Đất làm bầu : 1/3 đất mặt xốp + 1/3 tro trấu + 1/3 phân trâu bò hoai khô hoặc phân rơm mục trộn đều và vô bầu.

Hột giống đu đủ cần được ngâm vài giờ trước khi gieo để hột hút no nước, sau đó ủ trong bao vải hoặc tro trấu 3 – 4 ngày cho nảy mầm và đem gieo. Cần tưới nước đến khi cây con được khoảng 6 cặp lá thật, có thể đem trồng.

Để hạn chế rễ cây con ăn sâu, có thể áp dụng một số kinh nghiệm trồng bằng cách :

Khi cây mọc được 2-4 cặp lá thì dời bầu (dời bầu cây con sang vị trí kế đó) 1 đến 2 lần để kích thích rễ mọc ngang nhiều hơn.

Khi cây có từ 4 cặp lá (cao khoảng 10 cm) thì cho ngã bầu (ngã bầu nằm dài trên mặt đất), ngọn cây sẽ mọc cong lên và rễ sẽ mọc ngang, 7 – 10 ngày sau đem trồng.

Kỹ thuật trồng

Trồng cây

Ngoài việc chọn hột giống trồng để được nhiều cây lưỡng tính, có thể trồng 2-3 cây/hốc, khi cây trổ bông sẽ tỉa bỏ chỉ chừa lại một cây lưỡng tính mong muốn.

Khi đặt cây con, nên đặt thân nằm nghiêng xuôi theo chiều gió mạnh để hạn chế bộ rễ ăn sâu. Phương pháp này còn giúp chống gió bão gây hại, tránh nước đọng quá nhiều ngay cổ rễ và giúp dễ thu hoạch (do cây thấp).

Mật độ trồng

Thường trồng theo dạng hình chữ nhật, cây cách cây 1,5 – 2,0 m và cách hàng 2,5 – 3,0 m. Nên trồng thưa giữa hai hàng để dễ chăm sóc và thu hoạch.

Bón phân

Trong vườn ươm :

Trộn 1/3 phân chuồng hoai với 2/3 đất mặt. Cứ 100 kg hỗn hợp này thêm 3 – 5 kg lân Đầu Trâu trộn thật đều và cho vào bầu. Khi cây có 2 cặp lá bắt đầu tưới phân. Hòa 20 – 30 gam NPK 20-20-15 trong 10 lít nước tưới định kỳ 7 – 10 ngày/lần. Khi cây có 3 cặp lá thì tiến hành đảo bầu và đặt bầu hơi nghiêng để kích thích rễ ngang, hạn chế rễ cọc.

Bón lót khi trồng : trước khi trồng cần bón cho mỗi cây 5 – 10 kg phân hữu cơ hoai mục và 1 – 2 kg lân. Trong trường hợp đất chua cần bón 0,1 – 0,2 kg vôi cho mỗi hố cùng với phân hữu cơ.

Bón thúc : năm thứ nhất dùng phân bón NPK 20-20-15 với lượng 1-1,5 kg/cây, chia làm 4 – 6 lần bón. Bón lần đầu sau trồng 15-20 ngày, sau đó định kỳ 2 – 3 tháng bón 1 lần. Khi đu đủ còn non có thể hòa phân ra nước để tưới, khi cây lớn bón phân bằng cách rải quanh gốc. Nếu được chăm sóc tốt thì sau trồng 1 năm, đu đủ đã cho thu hoạch.

Khi đu đủ có quả cần bón phân NPK 15-15- 15 hoặc NPK 15-10-15 với lượng bón 3-4 kg/cây/nãm tùy theo mức năng suất. Lượng phân này cần chia ra để bón định kỳ 1 – 2 tháng/lần.

Phân chuồng bón 10 – 15 kg/cây/năm vào đầu mùa mưa. Phun phân bón lá Bayfolan định kỳ 2 – 3 tuần/lần. Cần tránh phun vào hoa khi hoa đang nở.

Do rễ đu đủ ăn nông nên cần bón rải phân ngay lớp đất mặt kết hợp xới nhẹ để vùi lấp phân và vun chống đổ. Đu đủ là cây dễ bị tuyến trùng đo đó cần tránh làm đứt rễ.

Ngoài phân đa lượng, đu đủ có nhu cầu khá cao về vi lượng, đặc biệt là bo. Khi thiếu bo, trái non rụng nhiều, trái trưởng thành sần sùi, biến dạng, năng suất và chất lượng kém.

Đối với phân hóa học:

Số lượng bón: Bón theo tỷ lệ 3-2-4 theo dạng phân nguyên chất CN-P2O5-K2O)

Tổng quát, mỗi năm có thể bón cho 1 cây đu đủ như sau:

+ Urê (46% N): 300 g/cây.

+ Super lân (20% P2O5): 500 g/cây.

+ Clorua kali (K2O) : 350 g/cây.

Cũng có thể sử dụng các dạng phân đơn hoặc phân hỗn hợp khác (lân Văn điển, DAP…) để bón cho đu đủ.

Lượng phân này được chia ra các lần bón như sau :

+ 2/3 tổng số lượng, bón trong 4 tháng đầu sau trồng. 1-2 tháng đầu có thể hòa nước tưới cách 5 – 7 ngày một lần, liều lượng 50 g/trong 10 lít nước. Tháng thứ 3-4 bón gốc, xới nhẹ (sâu 2-3 cm) xung quanh cách gốc 15 – 20 cm, 1/2 tháng một lần, chia đều số phân bón còn lại.

+ 1/3 tổng lượng phân còn lại, chia bón 3 kỳ tháng vào tháng thứ 5, 6, 7, xới cách gốc xa 30 – 40 cm và rộng hơn.

Mỗi lần bón phân nên đắp thêm một lớp mỏng đất mặt khô (2-5 cm), đồng thời đắp lấn rộng thêm mô trồng để tạo lớp đất mặt tốt và nhử rễ chỉ ăn lan rộng ra. Cần tránh đắp thêm đất quá cao sẽ gây thối gốc.

Ở các vùng đất kém dinh dưỡng có thể bón nhiều phân hơn cho đu đủ, nhưng chú ý cần tăng đều tỷ lệ các loại phân.

Phân hữu cơ

Có thể bón lót vào đất trước khi trồng 10 kg/cây; nếu số lượng ít có thể bón lót vào hốc lúc đặt cây con; nên sử đụng phân trâu bò hoai hay rơm mục..

Bón vôi

Ở những đất ít được bồi đắp phù sa, hàng năm có thể bón 100 – 200 g vôi/cây, bằng cách rải đều trong đất. Phân vôi cũng có khả năng giúp hạn chế bệnh vàng bạc trên đu đủ.

Tưới nước

Chỉ cần tưới nước vừa đủ cho đu đủ và nên tưới nhiều lần dể giúp cây sinh trưởng tốt. Việc không chế mực nước trong mương vườn cũng có tác dụng tích cực nâng cao tuổi thọ của vườn đu đủ.

Làm cỏ

Do tưới ẩm thường xuyên, cỏ dại có thể mọc nhiều và cạnh tranh hút dưỡng liệu với đu đủ. Cần làm cỏ thường xuyên để hạn chế nơi trú ẩn của sâu bệnh.

Đu đủ rất mẫn cảm với nhiều loại thuốc diệt cỏ (đặc biệt với thuốc 2,4-D), cần phòng tránh vì dễ làm chết cây.

Các biện pháp chăm sóc khác

Tỉa trái

Do tình hình sâu bệnh phát triển nhiều trên các vườn đu đủ trong những năm gần đây, giá trị và phẩm chất trái thường chỉ bảo đảm trong năm đầu thu hoạch, việc tỉa trái trên cây ít được chú ý.

Nên hái bỏ các trái non bị che khuất hay bị khuyết tật vào lúc nắng ráo để các trái còn lại phát triển đều và giá trị thương phẩm tốt hơn.

Thụ phấn bổ sung

Khi trong vườn trồng có số cây đu dủ cái nhiều, việc tạo điều kiện thụ phấn để các bông cái này có thể đậu trái và có thêm thu nhập cũng cần thiết. Việc cho thụ phấn bổ sung có thể thực hiện bằng cách:

Để thụ phấn chéo tự nhiên trong vườn: bằng cách chừa lại 2 – 5% số cây đực (so với tổng số cây cái) trong vườn.

Thụ phấn nhân tạo bẵng tay: Để tăng khả năng đậu trái. Cách thụ phấn đơn giản là dùng một kim nhọn đâm nhẹ vào thân, trái non dể dính nhựa, sau đó lăn lấy phấn trên nhị đực và xát nhẹ trên muốm vòi nhụy cái của hoa cái chưa hoặc mới nở. Thời điểm thụ phấn tốt nhất là từ 8 – 10 giờ sáng và trời không mưa.