Dân số và sự gia tăng dân số

BÀI 25. GIẢI BÀI TẬP DÂN SỐ VÀ SỰ GIA TĂNG DÂN SỐ (Bài 30 - Ban nâng cao) I. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI Giải bài tập 1 trang 86 SGK địa lý 10: Giả sử tỉ suất gia tăng của Ấn Độ là 2% và không thay đổi trong thời kì 1995 — 2000. Hãy trình bày cách tính và điền kết quả vào bảng số liệu dân số của Ấn Độ theo mẫu. Năm 1995 1997 1998 1999 2000 ...

BÀI 25. GIẢI BÀI TẬP DÂN SỐ VÀ SỰ GIA TĂNG DÂN SỐ

(Bài 30 - Ban nâng cao)

I. HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI

Giải bài tập 1 trang 86 SGK địa lý 10: Giả sử tỉ suất gia tăng của Ấn Độ là 2% và không thay đổi trong thời kì 1995 — 2000. Hãy trình bày cách tính và điền kết quả vào bảng số liệu dân số của Ấn Độ theo mẫu.

Trả lời

- Cách tính:

+ Ta có công thức:

D₁ = D_O + D_O.Tg = D_O.(1 + Tg)

Trong đó: D₁ là dân số năm liền sau D₀, D₀ là dân số năm liền trước D₁, Tg là tỉ suất tăng tự nhiên.

+ Như vậy: D₂ = D₁.(1 + Tg) = D₀.( 1 + Tg)²

Trong đó: D₂ là năm liền sau D₁.

+ Khái quát ta có: D_n = D₀.(1 + Tg)ⁿ

Trong đó: D_n là dân số năm sau, Do là dân số năm trước đó, n là khoảng cách năm.

- Gọi dân số các năm trong bàng tương ứng là: D₅, D₇, D₈, D₉ và D₀

- Áp dụng công thức ta có:

D₅ = D₈/(1 + Tg)³ = 975/(1 + 0,2)³ = 918,8 triệu người.

D₇ = D₈/(1+ Tg) = 975/1,02 = 955,9 triệu người.

D₉ = D₈ (1+ Tg) = 975 X 1,02 = 994,5 triệu người.

D₀ = D₈ (1+ Tg)² = 975 X (1+ 0,02)² = 1014,4 triệu người.

Giải bài tập 2 trang 86 SGK địa lý 10: Phân biệt gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học và gia tăng dân số.

Trả lời

- Gia tãng tự nhiên là sự biến động dân số do tác động cùa hai nhân tố là mức sinh và mức tử.

- Gia tăng cơ học là sự biến động dân số do tác động cùa hai nhân tố là xuất cư và nhập cư.

- Gia tăng dân số là tổng số giữa gia tăng tự nhiên và gia tăng cơ học.

Giải bài tập 3 trang 86 SGK địa lý 10: Dân số trung bình thế giói năm 2005 là 6477 triệu ngưòi, tỉ suất sinh thô trong năm là 21%o, hãy tính số trẻ em đưọc sinh ra trong năm. Nếu tỉ suất tử thô là 9%0 thì tí suất gia tăng tự nhiên là bao nhiêu? Trong nãm 2005, Trái Đất có thêm bao nhiêu người?

Trả lời

- Ta có công thức: S= s.1000/D_TB

Trong đó: s là số trẻ em sinh ra trong năm, còn D_TB là dân số trung bình năm đó. Như vậy nếu s = 21%o thì sổ trè em sinh ra năm 2005 là: s = 64477 X 21 %o ≈ 136 (triệu người)

- Nếu tỉ suất tử thô là 9%o thì Tg = 21 %o - 9%o = 12%o = 1,2%

- Trong năm 2005 Trái Đất có thêm: DS.Tg = 6477 X 1,2% = 77,7 triệu người

Giải bài tập 4 trang 86 SGK địa lý 10: Dựa vào bảng số liệu dưới đây, vẽ đường biểu diễn thể hiện tỉ suất gia tăng tự nhiên (%) của toàn thế giới, các nước phát triển và đang phát triển trong thời kì 1960 - 2005. Nêu nhận xét và giải thích.

Xem bảng bảng số liệu trong SGK

Trả lời

* Vẽ biểu đồ:

Biểu đồ thể hiện tỉ suất gia tăng tự nhiên của toàn thế giới, các nước phát triển và đang phát tricn trong thời kì 1960 - 2005 

* Nhận xét và giải thích:

Thời kì 1960 - 2005 tỉ suất gia tăng tự nhiên của toàn thế giới, các nước phát triển và đang phát triển liên tục giảm nhưng vẫn có sự khác biệt giữa hai nhỏm nước:

- Trên toàn thế giới có xu hướng chung là giảm (từ 1,9% xuống 1,2%).

- Các nước phát triển có Tg thấp và giảm khá nhanh (giảm 0,8%) và hiện chỉ đạt 0,1%). Do mức tử cao do cơ cấu dân số già, mức sinh thấp và giảm nhanh.

- Các nước đang phát triển Tg giảm khá (0,8%) nhưng vẫn đạt mức cao (1,5% thời kỉ 2004- 2005), gấp 1,25 lần mức tmng bình thế giới và gấp 15 lần các nước phát triển. Do mức tử giảm và đạt mức thấp hơn các nước phát triển do cơ cấu dân số trẻ, trong khi mức sinh còn cao và giảm chậm.

II. Kiến thức khoa học

1.

2.