Chuyên đề 25: Sơ Kết lịch sử Việt Nam (1858-1918) – Lịch sử 11
*Kiến thức nâng cao: 1. Lập niên biểu những sự kiện chủ yếu trong phong trào cần vương Tên cuộc khởi nghĩa Thời gian Người lãnh đạo Địa bàn hoạt động Hình thức, nội dung hoạt động 1. Khởi nghĩa Ba Đình 1886 -1887 Phạm Bành, Đinh Công Tráng Nga Sơn – Thanh Hóa – ...
*Kiến thức nâng cao:
1. Lập niên biểu những sự kiện chủ yếu trong phong trào cần vương
| Tên cuộc khởi nghĩa | Thời gian | Người lãnh đạo | Địa bàn hoạt động | Hình thức, nội dung hoạt động |
| 1. Khởi nghĩa Ba Đình | 1886 -1887 | Phạm
Bành, Đinh Công Tráng |
Nga Sơn – Thanh Hóa | – Xây dựng chiến tuyến, phòng thủ kiên cố. Chặn các cuộc hành quân của địch để tiêu diệt. |
| 2. Khởi nghĩa Bãi Sậy | 1883 – 1892 | Nguyễn
Thiện Thuật |
Vùng lau sậy ở Khoái Châu Hưng Yên | Xây dựng căn cứ, áp dụng chiến thuật du kích, đánh đồn bốt, phá đường giao thông. |
| 3. Khởi nghĩa Hương Khê | 1885 -1895 | Phan
Đình Phùng, Cao Thắng |
Hương
Sơn, Hương Khê – Hà Tĩnh |
Dựa vào núi rừng hiểm trở để chiến đấu. |
2. Nguyên nhân thực dân Pháp âm mưu xâm chiếm nước ta. Thái độ của nhân dân ta và triều đình Huế trước cuộc xâm lược của thực dân Pháp
Nguyên nhân:
-Xã hội phong kiến Việt Nam thế kỉ XVIII – XIX bước vào giai đoạn khủng hoảng trầm trọng. Mâu thuẫn xã hội nảy sinh. Hàng loạt cuộc khởi nghĩa và chiến tranh nông dân bùng nổ.
-Yêu cầu lịch sử đặt ra là phải thống nhất đất nước, tạo điều kiện cho nền kinh tế hàng hoá và thị trường dân tộc phát triển. Giải phóng sức sản xuất và cải thiện đời sống nhân dân.Sự cai trị đất nước của triều Nguyễn:
+ Tư tưởng bảo thủ, cố chấp, nên không theo kịp xu thế thời đại.
+ Thi hành hàng loạt chính sách hẹp hòi, đi ngược lại quyền lợi dân tộc.
+ Đẩy đất nước vào tình trạng suy yếu, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, quốc phòng yếu kém, tài chính kiệt quệ.
+ợi dụng cơ hội này, các nước tư bản phương Tây, nhất là Pháp dòm ngó rồi xâm lược Việt Nam.
-Thái độ của nhân dân ta và triều đình Huế:
+Ngày 1 – 9 – 1858, Liên quân Pháp – Tây Ban Nha nổ súng đánh vào cửa biển Đà Nẵng, mở màn cuộc chiến tranh xâm lược nước ta.
+Thái độ của triều Nguyễn: đi từ thỏa hiệp này đến thỏa hiệp khác và cu ôi cùng phải kí Hiệp ước Pa-tơ-nốt (6 – 6 – 1884) chấp nhận sự thống trị của thực dân Pháp trên đất nước ta.
+Thái độ của nhân dân ta: chiến đấu ngoan cường vì nền độc lập, tự do của Tổ Quốc, vì cuộc sống bình yên của quê hương. Cuộc chiến tranh nhân dân bền bỉ, dẻo dai, đều khắp với tinh thần dũng cảm vô song.
+Từ giữa năm 1885, sau khi triều Nguyễn đầu hàng hoàn toàn, một phong trào yêu nước mới dưới khẩu hiệu “Cần vương” đã được phát động. Phong trào đã thể hiện tinh thần quật khởi, bất khuất của nhân dân ta.
+Mặc dầu cuối cùng bị thất bại, những phong trào yêu nước cuối thế kỉ XIX đã đánh một dấu son trong trang sử chống ngoại xâm oai hùng của dân tộc ta và để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá.
3. Phong trào yêu nước, cách mạng của nhân dân Việt Nam đầu thế kỉ XX
-Cuối thế kỉ XIX, ngọn cờ phong kiến đã không thể giương cao được nữa.
– Một trào lưu tư tưởng cách mạng mới bắt đầu dội vào Việt Nam.
– Các sĩ phu yêu nước Việt Nam đã đón nhận những ảnh hưởng của trào lưu tư tưởng dân chủ tư sản, nhất là của Nhật Bản, Trung Quốc và Pháp. Họ đã thực hiện cuộc vận động cứu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản.
-Tuy nhiên, do tầm nhìn hạn chế và những trở lực không thể vượt qua, cuối cùng cuộc vận động yêu nước của họ bị thất bại.
-Bên cạnh cuộc vận động yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản còn có cuộc đấu tranh của nông dân, điển hình là khởi nghĩa Yên Thế
-Trong những năm Chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào cách mạng Việt Nam rơi vào tình trạng khủng hoảng sâu sắc về đường 101 và giai cấp lãnh đạo. Trong bối cảnh đó, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc ra đi tìm đường cứu nước. Từ chủ nghĩa yêu nước, Người đến với chủ nghĩa Lê-nin và tìm ra con đường cứu nước đúng đắn.
4. Quá trình xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp và cuộc đấu tranh chống xâm lược của nhân dân ta
| Thời gian | Quá trình xâm lược của thực dân Pháp | Cuộc đấu tranh của nhân dân ta |
| 1) Ngày 1 – 9 -1858 | Pháp đánh bán đảo Sơn Trà. Mở màn cuộc xâm lược Việt Nam. | Quân dân ta đánh trả quyết liệt |
| 2) Tháng 2-1859 | Pháp kéo vào Gia Định | Quân ta chặn địch ở đây. |
| 3) Tháng 2 – 1862 | Định Tường, Biên Hoà, Vĩnh Long | |
| 4) Tháng 6 -1862 | Hiệp ước Nhâm Tuất, Pháp chiếm 3 tỉnh miền Đông Nam Kì | Nhân dân độc lập kháng chiến |
| 5) Tháng 6 -1867 | Pháp chiếm 3 tỉnh miền Tây | Nhân dân 6 tỉnh khởi nghĩa |
| 6) Ngày 20 – 11 – 1873 | Pháp đánh thành Hà Nội | Nhân dân tiếp tục chống Pháp |
| 7) Ngày 18 – 8 -1883 | Pháp đánh Huế
Điều ước Hác-măng, Pa-tơ-nốt công nhận sự bảo hộ của Pháp |
Triều đình đầu hàng nhưng phong trào kháng chiến của nhân dân ta không chấm dứt. |
Một số chuyên mục hay của Lịch sử lớp 11:
- Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 11
- Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 11
- Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 11
- Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 11
