Cây ích mẫu và 6 tác dụng trị bệnh hiệu quả hiện nay

Trà ích mẫu giúp trị nám và tàn nhang

Không chỉ giúp điều trị một số bệnh thường gặp mà cây ích mẫu còn có rất nhiều tác dụng thú vị. Vậy cây ích mẫu là cây gì và có tác dụng như thế nào đối với sức khỏe của con người.

Cây ích mẫu là gì?

Mô tả cây ích mẫu

Cây ích mẫu hay còn được gọi là ích mẫu thảo, chói đèn, sung úy. Tên khoa học của cây ích mẫu là Leonurus heterophyllus Sw. Thuộc họ hoa môi.

Cây có chiều cao từ 0,6m đến 1m, thời gian sống từ 1 đến 2 năm. Thân cây hình vuông, ít phân nhánh, thân cây có lông trắng nhỏ. Lá cây ích mẫu mọc đối xứng, tùy thuộc vào vị trí mọc mà lá có hình dạng khác nhau. Ví dụ như lá cây ích mẫu ở gốc phiến lá hình tím, có cuống dài, mép có răng cưa sâu và thô. Còn lá mọc ở thân thì lại có phần cuống ngắn, chia thành 3 thùy. Đối với là trên cùng hầu như không có cuống và không chia thùy.

Hoa của cây ích mẫu có màu tím hồng hoặc màu hồng, thường mọc vòng ở kẽ lá. Qủa có 3 cạnh, nhỏ, vỏ màu xám nâu.

Hoa ích mẫu thường mọc xung qunah thân

Phân phối, thu hái và chế biến

Cây ích mẫu thường mọc hoang ở ven bờ hay các bãi đất bỏ hoang. Tuy nhiên, chính nhờ những lợi ích tuyệt vời mà ích mẫu mang lại mà hiện nay đã có rất nhiều nơi trồng cây ích mẫu để làm thuốc.Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách trồng cây ích mẫu để đạt được hiệu quả cao nhất.

Cây ích mẫu để đạt được hiệu quả cao thì nên trồng vào mùa hạ. Bởi cây ích mẫu trồng vào mùa hạ cho hiệu suất cao nhất. Gieo hạt thẳng thành luống, mỗi luống cách nhau 17cm, trên mỗi luống cây nọ cách cây kia 7cm cho sản lượng cao nhất. Mỗi hecta cần từ 8 đến 9 kg hạt giống. Khi trồng cần trộn hạt với tro bếp. Vào khoảng tháng 5-6, lúc một nửa số hoa của cây bắt đầu nở thì bắt đầu thu hái. Đem về phơi khô hay sấy khô là được.

Thành phần hóa học

Theo các nhà nghiên cứu Nhật Bản (Nhật Bản dược vật học tạp chí 1930, tr. 153-158) thì cây ích mẫu Leonurus sibiricus đã chiết được 0,05% ancaloit gọi là leonurin C₁₃H₁₉O₄N₄ có độ chảy 238^oC.

Ngoài ra, có một số nghiên cứu khác đã chiết từ ích mẫu Leonurus sibiricus 5 chất có tinh thể: 2 chất đầu là ancaloit và gọi là leonurin A: C₂₀H₃₂O₁₀N₆ có độ chảy 229-230^oC, leonurin B: C₁₄H₂₄O₇N₄ và ba chất sau không phải ancaloit và có độ chảy 77-78^oC, 86-87^oC và 141-142^oC.

Cây ích mẫu có thành phần hóa học rất phức tạp

Thang Đằng Hán (1940 J. Chem. Soc. vol. 7, N^o2) chiết từ phần tan trong nước một chất gọi là leonuridin công thức C₆H₁₂O₃N₂ có độ chảy 211,5-222^oC. Trong cây và quả ích mẫu, Hứa Thực Phương (J. Chem. Soc. vol 2, N^o3) còn báo cáo chiết được một ancaloit khác còn gọi là leonurinin có độ chảy 262-263^oC với công thức C₁₀H₁₄O₃N₂.

Trên đây chỉ là một số thành phần hóa học mà người ta chiết được từ các bộ phận của cây ích mẫu. Tuy nhiên, chưa có một khẳng định nào có thể xác định được chính xác hoạt chất của cây ích mẫu.

Nhưng dựa trên nhiều cơ sở thì người ta tìm thấy trong cây ích mẫu có hai loại chất. Một loại là chất hòa tan, chất còn lại là chất không hòa tan. Mỗi loại chất đều có tác dụng khác nhau.

Trong thời gian gần đây người ta lại mới tìm ra trong ích mẫu có 3 3 flavonozit, một trong số flavonozit được xác định là rutin, một glucozit có cấu tạo steroit, một ít tanin, trong toàn cây có leocacdin cùng cấu trúc với stachydrin, một ít tinh dầu. Ancaloit không có tác dụng chữa bệnh.

Công dụng và liều dùng của cây ích mẫu

Cây ích mẫu có thể dùng cả khô và tươi

Theo đông y, cây cây ích mẫu có vị đắng, tính hàn. Có tác dụng ứ huyết, sinh huyết mới, điều kinh. Tuy nhiên những người có đồng tử mở rộng thì tuyệt đối không nên sử dụng.

Cây ích mẫu thường được sử dụng để điều trị một số bệnh đối với phụ nữ sau khi sinh như rong huyết, ra quá nhiều kinh nguyệt, Chữa viêm niêm mạch dạ con.

Ngòa ra, cây ích mẫu còn được sử dụng để chữa các bệnh như cao huyết áp, các bệnh về tim như chứng hẹp tim, thần kinh gây ra bởi tim,.. Đối với những người sung vú, lở loét do ngứa thì có thể dùng thân và quả ích mẫu giã nhỏ rồi đắp hoặc sắc lấy nước để rửa.

Tác dụng dược lý của cây ích mẫu

Tác dụng trên huyết áp

Trị huyết áp cao ở giai đoạn đầu bằng cây ích mẫu

Nước cây ích mẫu sắc không có tác dụng trực tiếp trên huyết áp. Tuy nhiên, lại có tác dụng làm giảm adrenalin trên mạch máu. Vì vậy, những người bị cao huyết áp có thể sử dụng cao ích mẫu. Nhất là đối với những người ở giai đoạn đầu của bệnh cao huyết áp sử dụng cao ích mẫu rất tốt.

Tác dụng đối với hệ thần kinh

Tác dụng của cây ích mẫu đối với hệ thần kinh mạnh hơn các tác dụng của các chất như Vale-rian hay Muyghe.

Tác dụng trên kim mạch

Cây ích mẫu có tác dụng rất tốt đối với những người bị bệnh tim và hệ tim mạch.

Tác dụng trên tử cung

Dung dịch ích mẫu khô có tác dụng lên tử cung mạnh hơn là dung dịch rượu.

Bài thuốc cao ích mẫu

Cao ích mẫu rất tốt cho cơ thể.

Cao ích mẫu dùng để nấu cao rất đơn giản. Chỉ cần nấu ích mẫu với nước cho tới khi cô đặc. Phần cô đặc này chính là cao ích mẫu.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại cao ích mẫu. Tuy nhiên, những loại cao này không chỉ có vị ích mẫu mà còn có một số loại thành phần khác. Chính vì cùng một loại cao mà có sự khác nhau về công thức nên nhiều người thường nhầm lẫn giữa các loại cao với nhau.

Một số hình ảnh của cây ích mẫu

Hiện na nhiều người trồng ích mẫu để làm thuốc Trà ích mẫu giúp trị nám và tàn nhang