Bài văn phân tích Tựa "Trích diễm thi tập" số 5 - 8 Bài văn phân tích Tựa "Trích diễm thi tập" của Hoàng Đức Lương

Để sáng tạo nên một tác phẩm có dấu ấn trong lòng người đọc là cả một sự cố gắng rất nhiều của các tác giả. Thế nhưng dấu ấn đó không chỉ dành cho những tác giả sáng tác ra tác phẩm đó mà phải kể đến những tác giả mà được người đọc đón nhận với tác phẩm sưu tầm biên soạn lại các tác phẩm của người khác. Trong đó phải kể đến Hoàng Đức Lương với tác phẩm Trích diễm thi tập. Không đơn giản là việc cóp của người ta lại để làm nên một quyển sách mà công việc ấy mang ý nghĩa lớn lao đó là gìn giữ những tinh hoa văn hóa thơ ca để giữ gìn nền văn hiến dân tộc.

Bài Tựa Trích diễm thi tập do tác giả Hoàng Đức Lương tự viết cho công trình sưu tầm những bài thơ có giá trị từ thời Trần đến thời Lê của mình. Đây là tuyển tập thơ gồm 6 quyển, ra đời sớm nhất ở nước ta và đã được khắc ván in thành sách dưới thời Hồng Đức do vua Lê Thánh Tông trị vì. Qua bài Tựa, tác giả nói rõ về quá trình tuyển chọn những bài thơ hay và thể hiện niềm tự hào, sự trân trọng và ý thức bảo tồn di sản văn học dân tộc của bản thân.

Bài Tựa được chia làm hai đoạn với hai nội dung nổi bật. Đoạn 1 nói về những nguyên nhân thơ ca không được lưu truyền rộng rãi, đoạn 2 thì nói về lí do tác giả biên soạn sách, thuật lại quá trình hoàn thành cuốn Trích diễm thi tập, giới thiệu sơ lược nội dung và kết cấu của cuốn sách. Để có hiểu được một cách cụ thể nội dung mà tác giả truyền đạt trong tác phẩm thì trước hết ta phải hiểu rõ bài Tựa là gì? Tựa là bài viết thường được đặt ở đầu cuốn sách nhằm giới thiệu mục đích, nội dung, quá trình hình thành và kết cấu của cuốn sách. Cuối bài Tựa thường ghi họ tên, chức tước của người viết và ngày tháng, địa điểm viết, phần này gọi là lạc khoản. Ngoài các nội dung trên, riêng bài Tựa cuốn Trích diễm thi tập còn cho biết đôi nét về thời đại, về quan niệm văn chương của tác giả.

Ở đoạn 1 tác giả đưa ra nguyên nhân thơ ca không được lưu truyền rộng rãi. Điều này giúp cho mọi hình thành những tư tưởng đế giúp thơ ca có chỗ đứng trong lòng độc giả và không bị mai một. Tác giả đưa ra 4 nguyên nhân chủ quan và 2 nguyên nhân khách quan để giải thích cho việc này. Nguyên nhân chủ quan đầu tiên là do chí có thi sĩ nhà thơ mới hiểu được cái đẹp trong thơ ca. Đối với những người bình thường họ thấy thơ ca thật xa lạ và khó hiểu, thơ ca là những gì rất cao sang và họ chỉ là những người ngày ngày cặm cụi với việc bươn trải với cuộc sống nên quen với những từ ngữ bình dị thân thuộc nên họ không hiểu được những từ ngữ trong thơ ca và vì không hiểu thì sao họ có thể yêu,có thể thích thơ ca được. Đây chính là nguyên nhân quan trọng nhất khiến thơ ca không được lưu truyền rộng rãi.

Nguyên nhân thứ 2 là do hoàn cảnh lúc bấy giờ tuy mọi người có học đến thơ ca nhưng chỉ học qua loa nên chưa hiểu được hết cái hay trong thơ ca. Cũng có khi là do các sĩ tử bận tâm quá nhiều vào thi cử trong quan trường nên không có thời gian học và hiểu được giá trị tinh túy trong thơ ca. Nguyên nhân thứ 3 là do có người quan tâm và yêu thích thơ ca nhưng không đủ năng lực và tâm huyết để theo đuổi niềm đam mê của mình đến cùng. Điều này cho thấy muốn giúp cho những người yêu thơ ca quyết tâm theo đuổi thơ ca đến cùng thì thời thế lúc đó phải tạo điều kiện tốt để cho những người đó không phải bận tâm nhiều đến cuộc sống, chú tâm và thưởng thức cái tinh hoa kết lại trong thơ ca.

Nguyên nhân thứ 4 là do triều đình chưa quan tâm đến thơ ca. Lúc này triều đình chỉ lo là làm sao để nhân dân đủ ăn đủ uống chứ chưa đề cao đến cuộc sống tinh thần của người dân. Ngoài những nguyên nhân chủ quan còn có những nguyên nhân khách quan như: thời gian làm hủy hoại sách vở và binh lửa (chiến tranh, hỏa hoạn,…) làm tiêu hủy thư tịch. Chúng ta không thể nào biết được những sức hủy diệt của chiến tranh không chỉ là chết người mà nó còn mang đi cả những thơ ca nữa. Thời gian làm cho thơ ca bị mai một đi không còn ai nhớ đến bài thơ đó nữa.

Sang đoạn tiếp theo Hoàng Đức Lương thể hiện những động cơ giúp ông sưu tầm biên soạn cuốn sách. Từ những thực trạng như trên ông đã trình bày, ông thật đau xót trước thực tại thơ ca không được trân trọng, lưu giữ và phát huy. Từ lí do trên là một phần là động lực giúp ông hoàn thành tác phẩm này. Với tác phẩm này ông cũng mong muốn những nét văn hiến lâu đời của dân tộc, những nét đẹp nhất, tinh hoa nhất của mọi thời đại cần được lưu giữ để có thể truyền lại cho các thế hệ sau này. Tiếp đến Hoàng Đức Lượng bày tỏ những khó khăn trong việc sưu tầm biên soạn lại thơ ca của ông cha.Nhưng với ông động lực lớn nhất giúp ông vượt qua khó khăn và niềm tự hào dân tộc và ý thức bảo vệ và phát huy truyền thống của dân tộc.

Qua bài Tựa Trích diễm thi tập đã góp phần làm cho nền nghệ thuật dân tộc có thêm những hương vị mới cho đọc giả. Tác phẩm đã nêu cao tinh thần giữ gìn, phát huy nét đẹp và dân tộc và nó cũng là một lời tâm sự thủ thỉ của tác giả đến với bạn đọc rằng: hãy trân trọng và phát huy thơ ca, vì thơ ca là một phần của cuộc sống!