Bài 32: Cách mạng công nghiệp ở Châu Âu – Lịch sử 10

Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản đã dẫn đến nhu cầu tất yếu đó chính là sự ra đời của các máy móc hiện đại có thể phục vụ tốt cho sản xuất. Từ nhu cầu ấy đã dân đến cuộc cách mạng công nghiệp ở Châu Âu. Bài học hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu về vấn đề này.

A. Lý thuyết

1. Cách mạng công nghiệp ở Anh

* Anh là nước đầu tiên tiến hành cách mạng công nghiệp:

+         Kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh.

+         Cách mạng nổ ra sớm, chính quyền thuộc vì trong giai cấp tư sản.

+         Kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh, nhất là trong lĩnh vực công nghiệp.

+         Có hệ thống thuộc địa lớn.

* Những phát minh về máy móc

+         Năm 1764 Giêm-ha-gri-vơ sáng chế ra máy kéo sợi Gienni.

+         Năm 1769 Ác-crai-tơ chế tạo ra máy kéo sợi chạy bằng hơi nước.

+         Năm 1779 Crôm-tơn cải tiến máy kéo sợi tạo ra sản phẩm đẹp, bền hơn.

+         Năm 1785 Các-rai chế tạo máy dệt chạy bằng sức nước, năng suất tăng 40 lần.

+         Năm 1784 Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước và đưa vào sử dụng.

* Luyện kim: năm 1735 phát minh ra phương pháp nấu than cốc luyện gang thép, năm 1784 lò luyện gang đầu tiên được xây dựng.

Máy kéo sợi Jenny.

James Watt

Tàu thuyền, tàu hỏa dùng máy móc hơi nước đua nhau ra đời, công nghiệp toàn thế giới nhanh chóng bước vào “thời đại máy hơi nước”.

Xe lửa chạy bằng động cơ hơi nước

* Giao thông vận tải

+         Năm 1814 Xti-phen-xơn chế tạo thành công đầu máy xe lửa.

+         Năm 1825 nước Anh khánh thành đoạn đường sắt đầu tiên.

Tàu hỏa đầu tiên

* Giữa thế kỷ XIX Anh trở thành công xưởng thế giới. Luân Đôn trở thành một trung tâm thương mại với 80 vạn dân.

Tại sao Cách mạng công nghiệp lại bắt đầu từ ngành công nghiệp nhẹ?

Những ngành này có truyền thống và phát triển mạnh ở Anh; thu hồi vốn nhanh, sản phẩm có thị trường tiêu thụ rộng.

2. Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức

a. Pháp

–       Từ những năm 30 của thế kỷ XIX Cách mạng công nghiệp bắt đầu diễn ra và phát triển mạnh trong những năm 1850 – 1870.

–       Tác động về kinh tế, xã hội:

+         Kinh tế Pháp vươn lên mạnh mẽ thứ 2 trên thế giới.

+         Bộ mặt Pari và các thành phố khác thay đổi rõ rệt.

b. Đức

–       Cách mạng công nghiệp diễn ra vào những năm 40 của thế kỷ XIX với tốc độ nhanh kỷ lục.

–       Trong nông nghiệp: máy móc  thâm nhập và được đưa vào sử dụng nhiều: máy cày, bừa, máy giặt, sử dụng phân bón.

–       Đặc điểm: cách mạng công nghiệp ở Đức diễn ra với tốc độ phát triển nhanh, kỷ lục.

Vì sao Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức diễn ra muộn nhưng tốc độ lại nhanh?

Nhờ tiếp thu kinh nghiệm từ phát minh của Anh, quá trình cải tiến kỹ thuật ở Pháp, Đức diễn ra khẩn trương hơn.

3. Hệ quả của cách mạng công nghiệp

Về kinh tế

+         Nâng cao năng suất lao động ,làm ra khối lượng sản phẩm lớn cho xã hội.

+         Thay đổi bộ mặt các nước tư bản, nhiều trung tâm công nghiệp mới và thành thị đông dân ra đời.

Về xã hội

+         Hình thành 2 giai cấp mới là: tư sản công nghiệp và vô sản công nghiệp.

+         Tư sản công nghiệp nắm tư liệu sản xuất và quyền thống trị.

+         Vô sản công nghiệp làm thuê, đời sống cơ cực dẫn đến đấu tranh giữa vô sản với tư sản.

B. Bài tập

Câu 1: Ý nghĩa của việc phát minh ra máy hơi nước là gì ?

Trả lời:

– Tốc độ sản xuất và năng suất lao động con người tăng.

– Giảm sức lao động của con người.

–> Khởi đầu quá trình công nghiệp hóa ở Anh.

Câu 2: Cách mạng công nghiệp đã dẫn đến những thay đổi gì về kinh tế và xã hội ở nước Anh ?

Trả lời:

– Đến giữa thế kỉ XIX, Anh được mệnh danh là công xưởng của thế giới.

– Luôn Đôn trở thành một trung tâm thương mại với 80 vạn dân và là thủ đô đầu tiên tiến hành công nghiệp hóa.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 10:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 10
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 10
• Đáp án môn Lịch sử lớp 10
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 10

Trên đây chúng tôi đã trình bày khái lược về cuộc cách mạng công nghệ ở các nước Anh, Pháp, Đức. Với hệ thống những kiến thức này, hi vọng các bạn sẽ có những kiến thức bổ ích cho quá trình học tập của mình!