Bài 32: Xây dựng đất nước, đấu tranh bảo vệ tổ quốc (1976 – 1985) – Lịch sử 9

Bước ra sau chiến thắng dân tộc không thể đắm chìm mãi trong đại thắng mùa xuân 1975, đã đến lúc Đảng ra những chính sách mới nhằm xây dựng đất nước đi theo xã hội chủ nghĩa và củng cố quốc phòng đấu  tranh bảo vệ nền độc lập non trẻ trong giai đoạn 1976-1985.

A. Tìm hiểu lý thuyết

I. Việt nam trong 10 năm đi lên CNXH (1976 – 1985)

1. Thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976 -1985)

a. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng (12/1976)

– Đại hội tiến hành khi đất nước đã thống nhất .

– Đại hội đề ra đường lối xây dựng CNXH trong toàn quốc và thông qua phương hướng nhiệm vụ mục tiêu của kế hoạch 5 năm (1976 -1980).

b. Thực hiện kế hoạch 5 năm (1976 -1980).

– Mục tiêu: xây dựng cơ sở vật chất cho CNXH và cải thiện 1 bước đời sống nhân dân.

– Thành tựu:

+ Nông công nghiệp và giao thông vận tải căn bản được khôi phục.

+ Diện tích gieo trồng tăng 2 triệu ha.

+ Nhiều nhà máy được xây dựng.

+ Đường sắt Bắc Nam được khôi phục, xây dựng mới 1.700 km đường sắt, 3.800km đường bộ.

– Miền Nam:

+ Cải tạo XHCN được đẩy mạnh.

+ Xóa bỏ tư sản mại bản.

+ Phần lớn nông dân đi sâu vào con đường làm ăn tập thể.

+ Thủ công nghiệp, thương nghiệp được sắp xếp lại.

+ Văn hóa – giáo dục có bước phát triển mới, xóa bỏ văn hóa đồi trụy.

– Hạn chế:

+ Nền kinh tế còn mất cân đối lớn, sản xuất phát triển chậm.

+ Thu nhập quốc dân và năng suất lao động thấp.

+ Đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn.

2. Thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 -1985)

a. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Đảng (3/1982).

– Nội dung:

+ Khẳng định tiếp tục xây dựng CNXH theo đường lối của đại hội IV, nhưng bắt đầu có điều chỉnh, bổ sung, cụ thể hóa cho từng chặng đường.

+ Xác định quá độ tiến lên CNXH ở nước ta trải qua nhiều chặng đường.

+ Quyết định phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu của kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 -1985).

+ Phát triển thêm và sắp xếp lại cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh, cải tạo XHCN, nhằm cơ bản ổn định tình hình kinh tế – Xã hội.

+ Đáp ứng nhu cầu cấp thiết đời sống nhân dân.

+ Giảm nhẹ sự mất cân đối nghiêm trọng nhất trong kinh tế.

b. Thành tựu của kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 -1985).

– Đất nước có những biến chuyển đáng kể.

– Trong sản xuất nông nghiệp và công nghiệp đã chặn được đà giảm sút:

+ Nông nghiệp tăng 4,9%.

+ Lương thực đạt 17 triệu tấn.

+ Công nghiệp tăng 6,4%/năm.

– Hoàn thành hàng trăm công trình lớn và hàng ngàn công trình nhỏ.

– Dầu mỏ bắt đầu được khai thác.

– Công trình thủy điện Hòa Bình, Trị An chuẩn bị dưa vào hoạt động.

– Hoạt động khoa học kĩ thuật được triển khai góp phần thúc đẩy sản xuất.

– Hạn chế:

+ Khó khăn yếu kém của thời kì trước chưa khắc phục được, thậm chí 1 số mặt trầm trọng hơn.

+ Mục tiêu cơ bản là ổn định kinh tế – xã hội chưa được thực hiện.

II. Đấu tranh bảo vệ Tổ quốc (1975 – 1979)

1. Đấu tranh bảo vệ biên giới Tây Nam.

– Sau khi k/c chống Mĩ cứu nước thắng lợi, bọn Pônpốt quay súng bắn lại nhân dân ta.

– Chúng liến tiếp xâm lấn biên giới Tây Nam.

– 22/12/1978, chúng dùng 19 sư đoàn bộ binh, xe tăng đánh chiếm Tây Ninh, mở đầu chiến tranh xâm lược biên giới Tây Nam.

– Thực hiện quyền tự vệ chính đáng, chúng ta đã phản công đánh đuổi bọn Pônpốt khỏi lãnh thổ nước ta.

2. Đấu tranh bảo vệ biên giới phía Bắc:

– Trung Quốc là nước láng giềng thân thiện với ta.

– Nhưng từ 1978, Trung Quốc liên tiếp khiêu khích ta ở biên giới phía Bắc.

– 17/2/1979, TQ dùng 32 sư đoàn tấn công ta dọc biên giới từ Móng Cái đến Phong Thổ ( Lai Châu).

– Thực hiện quyền tự vệ chính đáng, nhân dân ta đã kiên quyết đánh trả, buộc TQ phải rút hết quân khỏi nước ta 18/3/1979.

B. Bài tập

Câu 1: Trong việc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm 1976 – 1980, nhân dân ta đã đạt được những thành tựu quan trọng nào ?

Trong việc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976 – 1980), nhân dân ta đã đạt được những thành tựu quan trọng :

* Trong khôi phục và phát triển kinh tế

Các cơ sở công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải bị địch bắn phá về cơ bản đã được khôi phục xong và bước đầu phát triển. Diện tích gieo trồng tăng thêm gần 2 triệu hécta. Nhiều nhà máy được gấp rút xây dựng. Giao thông vận tải được khôi phục và xây dựng mới 1 700km đường sắt, 3 800 km đường bộ. Tuyến đường sắt thống nhất từ Hà Nội đi thành phố Hồ Chí Minh sau 30 năm bị gián đoạn đã hoạt động trở lại.

* Trong cải tạo xã hội chủ nghĩa

Cải tạo xã hội chủ nghĩa được đẩy mạnh trong các vùng mới giải phóng ở miền Nam ; giai cấp tư sản mại bản bị xóa bỏ, đại bộ phận nông dân đi vào con đường làm ăn tập thể, thủ công nghiệp và thương nghiệp được sắp xếp và tổ chức lại.

* Trong văn hóa, giáo dục :

Xóa bỏ những biểu hiện của văn hóa phản động, xây dựng nền văn hóa mới cách mạng. Giáo dục ở các cấp mẫu giáo, phổ thông, đại học đều phát triển. Năm học 1979 – 1980, tính chung số người đi học thuộc các đối tượng trong cả nước là 15 triệu, tăng hơn năm học 1776 – 1977 là 2 triệu.

Câu 2: Chúng ta đã đạt được những thành tựu gì trong việc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 -1985) ?

Chúng ta đã đạt được những thành tựu trong việc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 – 1985):

– Về sản xuất nông nghiệp và công nghiệp : Có bước phát triển : Năm 1981 – 1985, sản xuất nông nghiệp tăng bình quân hằng năm 4,9% so với 1.9% của thời kì 1976 – 1980, sản xuất lương thực tăng bình quân hằng năm từ 13.4 triệu tấn trong thời kì 1976 – 1980, lên 17 triệu tấn. Sản xuất công nghiệp tăng bình quân hằng năm 9,5 % so với 0.6% thời kì 1976 – 1980. Thu nhập quốc dân tăng bình quân hằng năm là 6.4% so với 0,4 % của năm năm trước.

– Về xây dựng cơ sở vật chất – kĩ thuật : hoàn thành hàng trăm công trình tương đối lớn, hàng nghìn công trình vừa và nhỏ. Dầu mỏ bắt đầu được khai thác, công trình thủy điện Hòa Bình, thủy điện Trị An được khẩn trương xây dựng, chuẩn bị đi vào hoạt động.

– Về các hoạt động khoa học – kĩ thuật : các hoạt động khoa học – kĩ thuật được triển khai, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển.

Câu 3: Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây – Nam và biên giới phía Bắc nước ta (1975 – 1979) đã diễn ra như thế nào ?

1. Đấu tranh bảo vệ biên giới Tây – Nam

Do có âm mưu từ trước, ngay sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước, tập đoàn Pôn Pốt ở Cam-pu-chia đã quay súng bắn vào nhân dân ta. Chúng liên tiếp mở những cuộc hành quân khiêu khích dọc biên giới, lấn chiếm lãnh thổ nước ta.

Ngày 22 – 12 – 1978, tập đoàn Pôn Pốt huy động 19 sư đoàn bộ binh cùng với nhiều đơn vị pháo binh, xe tăng tiến đánh Tây Ninh, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lấn biên giới Tây – Nam nước ta.
Thực hiện quyền tự vệ chính đáng, quân dân ta tổ chức cuộc phản công đánh đuổi quân Pôn Pốt. Cuộc chiến tranh biên giới Tây – Nam nhanh chóng chấm dứt. Toàn bộ quân xâm lược Pôn Pốt bị quét khỏi nước ta, hòa bình được lập lại trên toàn tuyến biên giới Tây – Nam.

2. Đấu tranh bảo vệ biên giới phía Bắc

Trung Quốc là nước láng giềng thân thiết của Việt Nam. Trong quá trình đấu tranh cách mạng, nhân dân hai nước đã từng gắn bó mật thiết, đoàn kết giúp đỡ nhau.

Nhưng từ năm 1978, Trung Quốc đã có những hành động làm tổn hại đến tình cảm giữa nhân dân hai nước như cho quân khiêu khích quân sự dọc biên giới, cắt viện trợ, rút chuyên gia. Nghiêm trọng hơn, sáng 17 – 2 – 1979, Trung Quốc cho quân đội với lực lượng 32 sư đoàn mở cuộc tiến công nước ta dọc biên giới từ Móng Cái (Quảng Ninh) đến Phong Thổ (Lai Châu).

Để bảo vệ lãnh thổ Tổ quốc, quân dân ta, trực tiếp là quân dân sáu tỉnh biên giới phía Bắc, đã đứng lên chiến đấu. Cuộc chiến đấu ngoan cường vì độc lập tự do của nhân dân ta, cùng với sự phản đối mạnh mẽ của dư luận trong nước và thế giới, đã buộc Trung Quốc phải rút quân khỏi nước ta từ ngày 5 – 3 – 1979, đến ngày 18 – 3 -1979 thì rút hết quân.

Một số chuyên mục của Lịch sử 9:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 9
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 9 

Công cuộc xây dựng đất nước, đấu tranh bảo vệ tổ quốc (1976 – 1985), chúng ta đã đạt được những thành tựu trong việc thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 – 1985) cả về nông-công-thương nghiệp. Cơ sở vật chất được khắc phục xây dựng nâng cấp nhiều. Cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới Tây – Nam và biên giới phía Bắc nước ta (1975 – 1979) cũng được chú trọng. Chúc các bạn học tập hiệu quả !