Vi khuẩn lao đã “ đột biến” gen thành vi khuẩn kháng thuốc, có thể tự trở lại thành vi khuẩn nhậy cảm với thuốc không?

Khi vi khuẩn đã “ đột biến” gen trở thành vi khuẩn kháng thuốc lao, thi chúng sẽ giữ nguyên đặc điểm đó và có thể di truyền lại cho thế hệ sau. Hiện tượng này đúng với hầu hết các thuốc chữa lao hiện nay. Như vậy hiện tượng vi khuẩn kháng thuốc (nguyên nhân thường do con người tạo ra) sẽ là gánh nặng cho Chương trình chống lao ở mọi quốc gia, vì khi đó nó không tự mất đi, mà đòi hỏi sự can thiệp khoa học va đồng bộ của toàn xã hội mới hy vọng giải quyết được. Hiện nay công nghệ “tháo lắp” gen đang là hy vọng có thể góp phần giải quyết vấn đề này. Khi đã biết chính xác vùng gen đột biến để vi khuẩn trở thành vi khuẩn kháng thuốc, người ta sẽ “tháo” gen đó ra và “lắp” trở lại gen của vi khuẩn trước đó còn cảm thụ với thuốc. Điều này hy vọng sẽ chuyển vi khuẩn kháng thuốc trở lại vi khuẩn nhậy cảm với thuốc. Đây là những kỹ thuật sinh học phân tử rất phức tạp, đòi hỏi trình độ khoa học công nghệ rất hiện đại. Nhưng đối với nhiều thuốc lao, vi khuẩn khi kháng thuốc lại “đột biến” ở nhiều gen, việc “tháo lắp” nhiều gen sẽ rất phức tạp. Những khó khăn nêu trên khiến cho việc sử dụng công nghệ gen để biến chủng vi khuẩn kháng thuốc trở laị chủng vi khuẩn nhậy cảm với thuốc vẫn đang còn ở phía trước.

Trong thực tế lâm saangfcos một số rất ít bệnh nhân có vi khuẩn lúc đầu nhậy cảm với isoniazid, sau đó xuất hiện kháng isoniazid, sau đó nữa có xét nghiệm vi khuẩn lại nhậy cẩm với thuốc này. Hiện tượng này được cho là có vai trò của plasmid (plasmid có vai trò di truyền ngoài nhiễm sắc thể). Vi khuẩn kháng  isoniazid có 25% đột biến ở gen chi phối hoạt động của catalase ( ký hiệu là KatG), khi đột biến gen này thì thành một gen khác ( chi phối hoạt động của hydroperoxidase) ký hiệu là: > KatG. Plasmid đã có vai trò tái lập lại gen  KatG  thay cho gen > KatG và vi khuẩn lại trở lại nhậy cảm với thuốc.

Điều đáng lưu ý là vi khuẩn kháng isoniazid không chỉ đột biến ở gen KatG, mà còn đột biến ở các gen inh A, ahpC, vì vậy chỉ một số rất ít vi khuẩn đã kháng isoniazid trở lại nhậy cảm. Tóm lại là không nên để hiện tượng vi khuẩn kháng thuốc xảy ra, vì vi khuẩn đã kháng thuốc thì khó có khả năng trở lại nhậy cảm với thuốc.