Tại sao phát hiện và chẩn đoán muộn là một nguyên nhân gây nên bệnh lao kháng thuốc?

Hiện tượng đột biến trong gen của vi khuẩn là hiện tượng xảy ra tự nhiên, dù vi khuẩn có tiếp xúc với thuốc lao hay không tiếp xúc. Hiện tượng này chỉ xảy ra khi có một số lượng vi khuẩn nhất định tại tổn thương. Ví dụ với thuốc rifampicin, khi vi khuẩn phát triển có số lượng là 10⁸ thì có 1 vi khuẩn đột biến  trong gen kháng lại rifamicin. Đối với isoniazid tỷ lệ đột biến là 1/10⁷ ; với streptomycin tỷ lệ đột biến là 1/10⁶; với thuốc pyrazinamid tỷ lệ này là 1/ 10⁴ … Khi phát hiện và chuẩn đoán bệnh lao sớm thì số lượng vi khuẩn đột biến chưa nhiều đến mức để xuất hiện các vi khuẩn đột biến kháng thuốc. Nếu bệnh phát hiện và chẩn đoán càng muộn thì số lượng vi khuẩn tại tổn thương càng nhiều và sẽ có nhiều vi khuẩn đã đột biến kháng thuốc. Nghiên cứu sự phát triển của vi khuẩn lao trong cơ thể, người ta thấy chỉ cần khoảng 2 tháng ( kể từ khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể) thì đã có thể hình thành tổn thương hang ở phổi có đường kính khoảng 2cm. Với hang có đường kính như vậy, số lượng vi khuẩn ở hang đó đã có thể đạt tới 10⁸(nếu hang có phế quản thông). Như vậy trong 10⁸ vi khuẩn ở hang này đã có một số vi khuẩn đột biến trong gen kháng lại một số thuốc lao.