Tập quán sinh sống và sự trưởng thành của chim Họa Mi

Đặc điểm của chim họa mi là tiếng hót dài và chúng hót liên tục trong suốt năm, vào tất cả các lúc nắng hạn, tuyết rơi, mưa dầm, từ lúc sáng sớm đến lúc trời tối mịt, chúng luôn cất cao giọng sang sảng, lảnh lót du dương. Giọng của họa mi luôn luyến láy từ trầm đến bổng, thấp đến cao, nghe rất hay. Đặc sắc nhất là khi chim họa mi có thể nhái giọng phảng phất giọng chim khác hoặc đồng loại. Chúng còn bắt chước được giọng mèo kêu, chó sủa, gà gáy làm cho mọi người cảm thấy thú vị. chim Họa Mi

Họa mi thường đậu hót trên các tàn cây trong thôn xóm, các vùng sát gần chân núi, cây cối, bụi rậm quanh ruộng hoặc tàn cây ẩn khuất trên mái đình chùa. Chúng thích sinh hoạt đơn độc và ẩn mình trong các lùm cây bụi cỏ. Họa mi tính nhút nhát, rất sợ người nên chỉ cần nghe tiếng động là chúng sẽ bay hay ẩn mình khuất bóng. Đặc biệt là họa mi có đôi cánh ngắn bầu tròn nên sức bay lượn yếu nên họa mi không bay cao và bay xa được. Tuy nhiên, chúng rất khéo chạy, bay, nhảy quanh các tàn cây, khóm trúc.

Mặt khác, bản tính của họa mi là thích đấu đá bằng sức mạnh để chiếm đoạt, hay giữ lãnh địa. Do đó, tác phong chủ yếu của chúng là kiêu hãnh, luôn muôn tranh quyến làm chủ. Họa mi trong rất háu đá, nên quyết loại đối thủ và kể cả các loại chim khác khỏi vòng chiến. Hơn nữa, chúng thường dùng vũ lực để bảo vệ tình nhân, nơi xây tổ ấm hay vùng đất đang kiếm ăn. Khi có bất kỳ con chim thứ ba nào xâm nhập vào lãnh địa của chúng, không cần phải đấu hót dài. Mặc dù cùng uống nước chung một con sống, một dòng suối, chúng cũng phân chia ranh giới rất rạch ròi. Vì đặc tính hiếu chiến của chim này, nên có thể gọi chúng là “anh hùng điểu”.

Mỗi năm vào tiết trời khoảng từ tháng 4 – 7, họa mi đã trưởng thành. Thường giao phối vào lúc trời hừng sáng, sau đó, chúng tiến hành xây ổ. Ổ của họa mi được xe kết bằng tre trúc, cỏ khô, nhánh tùng.. xây thành hình dáng cái ly hoặc hình trụ tròn chim thường chọn đặt ổ trong bụi cỏ rậm ở mặt đất hoặc khoảng nhánh của cây nhỏ. Trứng có màu đá quý xanh sẫm, xanh lục hoặc xanh lam nhợt, có lúc điểm phớt những chấm sọc. Mỗi ổ chúng đẻ từ 3 – 5 trứng. Mỗi cặp họa mi trưởng thành, 1 năm có thể ấp được từ 2 – 3 lứa chim con.

– Khi chim con mới nở ra không đủ ngày thì lông măng chưa mọc đủ, chưa rời ổ; đến khi lông chim con mọc dầy đều chim có thể rời ổ, gọi là chim “lông tơ”. Từ giai đoạn “lông tơ” đến năm thứ hai, sau khi chim đã được gọi là chim “lông đủ”. Sau 2 năm, họa mi trưởng thành gọi là “lông già”. Khoảng thời kỳ từ lúc chim còn ở trong ổ, lông tơ, lông đủ suốt trong ba giai đoạn này đều gọi chung là chim con.

Trong giai đoạn chim con, chúng hiền lành, dễ dàng thuần dưỡng, nhưng tiếng hót ngắn, không giống như giọng cất cao lanh lánh lúc trưởng thành. Chim ở giai đoạn “lông già” tức chim đã trưởng thành thường hay nóng nảy, luôn dao động, cho nên khó thuần dưỡng. Nhưng nếu sau khi luyện chúng hót được thì chúng dễ dàng đưa giọng hót của chúng hay hơn. Ngoài thời kỳ thay lông thì suốt bốn mùa họa mi luôn cất tiếng hót lanh lảnh vang dội.

Một con họa mi trưởng thành có thế đang đứng đấu hót, như sau:

– Thân thể đứng yên một chỗ, không liếc ngoái tứ phía.

– Đầu ngẩng cao mà không nhìn xuống.

– Chóp đuôi cúp xuống.

– Đôi cánh giữ yên, không quạt lên.

– Lông ốp sát thân – mỏ nhọn ưỡn dài.

Nhìn chung tổng thể sắc diện của chim ở thế tỉnh táo, tự tin, oai phong là đạt tiêu chuẩn.

Họa mi mỗi năm thường đẻ 2 lứa, thời gian đến khi nở chim con là khoảng 9 ngày, chim con phải do cả chim cha và mẹ mớm thức ăn. Sau đó, từ 3 – 4 tuần lễ chim con có thể rời khỏi ổ, nhưng cơ thể vẫn còn yếu. Chúng được tiếp tục đút thức ăn sưốt 6 – 7 tuần lễ, sau đó mới tự bay đi kiếm thức ăn.

Mỗi ổ họa mi con, chỉ có từ 3 – 5 con, do đó có cách phân biệt trông mái theo kinh nghiệm như sau:

+ Ổ chim chỉ có 3 con, có thể là 2 trống, 1 mái.

+ Ổ chim chỉ có 4 con, có thể là 2 trống, 2 mái.

+ Ổ chim chỉ có 5 con, có thể là 3 trống, 2 mái.

+ Một số ít ổ chỉ còn 3 mái.

Ngoài ra, còn một số quy luật:

+ Con phá vỏ đầu tiên là con trống.

+ Ổ chim chỉ có 3 con: Con lớn nhất và lớn thứ 3 là trống.

+ Ổ chim chỉ có 4 con: như trường hợp trên.

+ Ổ chim chỉ có 5 con: con lớn nhất, thứ 3 và lớn thứ 5 là trống, còn lại là mái.

Chim con thì con trống lớn hơn, sức ăn rất mạnh, mỏ há rộng. Lúc chúng há mỏ đòi ăn, nhìn trong họng thấy:

+ Bên mép nhiều màu hồng đỏ là con trống

+ Bên mép màu vàng là con mái.