Những bệnh giun sán thường có ở vịt.

Bệnh bướu cổ vịt do giun chỉ

Một trong những thường có ở vịt là bệnh bướu cổ vịt do loại giun chỉ Avioserpens gây nên, hàng năm bệnh bị nặng ở miền Bắc vào 2 vụ : vụ chiêm vào các tháng 5,6,7, vụ mùa vào tháng 10,11,12. Ở miền Nam bệnh bị nặng vào mùa khô hanh.

Ở vịt con lứa tuổi 20-40 ngày hay mắc bệnh nhất, có khi cả đàn vịt mái đẻ hay mắc bệnh nhưng nhẹ hơn.

Tỷ lệ nhiễm bệnh trong đàn vịt biến động từ 10-100%. Tỷ lệ vịt bệnh chết từ 10-80%. Bệnh này đã gây tổn thất đáng kể cho ngành chăn nuôi vịt chăn thả theo mùa vụ ở nước ta. Đôi khi ngan – vịt xiêm cũng mắc bệnh.

Vịt mắc bệnh giun chỉ ta thấy cổ vịt (chỗ yết hầu) sưng to lên có bướu rõ rệt, lúc đầu nhỏ sau to dần rất nhanh có thể làm vịt ngạt thở không ăn uống được mà chết. Ngoài ở cổ ra, ở mi mắt, ở mép mỏ, ở đùi vịt cũng có bướu sưng.

Biện pháp phòng trị : đối với loại bệnh này cần chú ý chăm sóc tốt nhất là lứa tuổi 10-20-30 ngày tuổi. Vào mùa hè nóng không nên chăn vịt ở nơi nước nóng. Cho vịt ăn ở những nơi nước chảy lưu thông, tránh không cho vịt mò ăn ở những nơi ao tù nước đọng, vũng bùn nhỏ, cánh đồng trũng mực nước thấp. Ở đây khi trong đàn vịt đã có mầm bệnh bướu cổ sẽ tồn tại lâu và nhiều ở các loài động vật thủy sinh cấp thấp dễ lây sang vịt lành. Khi thấy bệnh đã chớm thoát ra ở đàn vịt 20-25 ngày tuổi, kịp thời bắt riêng những con mắc bệnh ra nuôi trên cạn không cho thả xuống bãi nước chăn thả để tránh gieo rắc mầm bệnh cho đàn vịt khỏe mạnh đi chăn thả ở đồng bãi an toàn khác. Những bệnh giun sán thường có ở vịt

Chữa bệnh

Trường hợp bệnh nhẹ và ít thì chữa bệnh bằng cách mổ bướu, cắt lấy hết giun ở bướu ra, bôi thuốc sát trùng glixêrin, khâu lại, sau đó nuôi dưỡng chăm sóc tốt, đàn vịt sẽ chóng hổi phục lành bệnh 7-10 ngày. Cách chữa bệnh này các nhà chăn vịt ở miền Nam cũng như miền bắc đã làm nhiều và có kết quả tốt.

Dùng diphêvit loại thuốc của viện thú y. Thành phần chính của dạng thuốc này gồm : fenon và dipterêc và một số thành phần phụ khác nhằm cân bằng, nâng cao thể lực cho vịt bệnh.

Cách sử dụng tiêm thẳng thuốc vào bướu với liều lượng

20mg cho 1 vịt con nặng 100g.

40mg cho 1 vịt con nặng 300-400g.

Tiêm diphêvit ấu trùng giun chỉ chết hết sau khi tiêm diphêvit vào bướu được 24g. Như vậy tiêm diphêvit cho vịt là để tiêu diệt bệnh. Nhưng khi những vùng đã trở thành ổ dịch rõ rệt nặng sẽ gây tổn thất lớn.

Bệnh sán dây

Những loài sán dây thuộc họ Hymrnolepididae là mầm gây bệnh sán dây ở vịt và ngỗng.

Bệnh sán dây fimbriaria fasciolaris.

Sán này có chiều dài 200-300m, đầu gai rất nhỏ, có 4 giác, mõm có 10 móc. Sán phát triển nhanh về chiều rộng và hình thành đầu gai giả. Khi hình thành đầu gai giả, đầu gai thật rụng đi. Thân sán không phân đốt rõ rệt. Buồng trứng hình lưới là chung cho cả thân sán.

Vịt mắc sán dây này sau khi nuốt phải loài cyclops diaptomus đã bị nhiễm màng vĩ ấu sán dây. Pimbriaria ở trong cơ thể cyelops (ký chủ trung gian) là 7-12 ngày, ở trong cơ thể vịt là 9 ngày.

Vịt con từ khi nở ra đến 2-3 tháng tuổi mắc sán dây rất nặng. Vịt mắc bệnh ỉa chảy, sán được thải ra ngoài từng đoạn; theo phân. Vịt con có thể bị chết. Nơi có mầm bệnh lâu năm có thể thấy ở vịt mái đẻ 2-3 năm tuổi mắc bệnh này.

Chẩn đoán : mắt thường hàng ngày quan sát trên bãi phân vịt thấy có những đoạn sán dây từ 3-5cm trắng như que tăm, hoặc là khi vịt bơi lội dưới nước thấy có đoạn sán dây thãi ra ngoài còn dính ở đít vịt. Mổ xác vịt chết rửa sạch ruột non thấy có nhiều sán dây.

Chữa bệnh: người ta thường tẩy sán dây fimbriaria cho vịt bằng filixen, liều lượng 0,3g/kg thể trọng. Có nơi đồng bào dùng hạt bí đỏ cho vịt ăn tự do, liều dùng 30-50g cho một con.

Tẩy cho từng con có thể đùng dung dịch arêcolin với độ pha loãng 1 : 1000, liều lượng 1-4ml cho 1 vịt. Cũng có thể dùng bột hạt cau tươi để tẩy loại sán này. Mô hình sán dây ở vịt

Bệnh sán dây Ligula

Ấu trùng sán này sống trong xoang đại thể loại giáp xác cyclops. Sán trưởng thành ký sinh trong ruột vịt có chiều dài 6-31cm, rộng 2,5-8mm không có đầu gai giới hạn rõ rệt. Thân có hình dây.

Chu trình phát triển : Ở vịt mắc bệnh sán trưởng thành thãi trứng theo phân ra ngoài đầm, hồ, ao. Trứng phát triển thành ấu trừng ký sính ở các loại giáp xác. Một số loài cá ăn phải ấu trùng ở trong cơ thể giáp xác. Ấu trùng lớn chậm trong cơ thể cá từ 12-14 tháng. Khi vịt ăn cá thì bị nhiễm ấu trùng sán này. Ấu trùng lớn rất nhanh, sau 45-60 giờ thì thành sán ligula trưởng thành với cơ quan sinh dục đầy đủ. Sán ligula thường sinh trong ruột vịt. Sán ligula thường sinh trong ruột vịt từ 5-9 ngày.

Vịt bị bệnh có tỷ lệ chết cao vì sán làm cho tắc ruột.

Chữa bệnh : dùng bột hạt cau, liều lượng 0,1-0,2g, cũng có thể dùng filixen với liều lượng 0,3g/kg thể trọng.

Phòng bệnh : cần phải kiểm tra môi trường chăn thả vịt xem có giáp xác không để có biện pháp phòng trừ.