Giải thích câu ca dao “Kim vàng ai nỡ uốn câu. Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời”

Đề bài: Em hãy giải thích câu ca dao “Kim vàng ai nỡ uốn câu. Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời”

Bài làm

Từ xưa cho đến nay thì những bài ca dao không những là tiếng nói chứa đựng tâm tư, tình cảm của người lao động thôi đâu. Mà ta như thấy được đó cũng chính  những kho tàng kinh nghiệm sống quý giá của các bậc tiền nhân cho đến muôn đời sau. Nếu như chúng ta lập mở từng trang ca dao, chúng ta chắc chắn cũng sẽ thấy hiện lên cuộc sống của người xưa trong sương mờ quá khứ. Trong đó, ta có thể thấy được rằng chính lời ăn tiếng nói của con người trong giao tiếp luôn luôn được người xưa coi trọng và như một chân lý đã được định sẵn, trong đó cũng chính là một trong những chuẩn mực đạo đức của con người. Nói về lời ăn tiếng nói trong ca dao xưa không thể không nhắc đến câu “Kim vàng ai nỡ uốn câu. Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời”.

Ta cũng có thể nhận thấy được rằng chính trong một trong những “tiêu chuẩn” hàng đầu của vẻ đẹp con người không đâu khác đó chính là “ăn nói”. Ăn nói đúng dĩ nhiên cũng phải mặn mà, phải có nét duyên dáng như câu ca xưa “Một thương tóc bỏ đuôi gà. Hai thương ăn nói mặn mà, có duyên”. Ngày nay chúng ta như thấy được quan niệm xưa cho rằng “tóc bỏ đuôi gà, má lúm đồng tiền” là vẻ đẹp hình thể, vẻ đẹp bề ngoài; còn “ăn nói mặn mà có duyên” là vẻ đẹp của được đánh giá chính là một vẻ tâm hồn bên trong, luôn bền vững với thời gian và năm tháng… Song với đó ta như thấy được chính hình ảnh “người khôn” được nhắc đi nhắc lại với tần suất cao trong ca dao cũng là một điều cần lưu ý. “Kim vàng ai nỡ uốn câu. Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời” thì ta như thấy được “kim vàng” như nói đến là một thứ quý giá. “Kim vàng” được mang một giá trị về vật chất khá lớn cho nên “ai nỡ uốn câu”. Việc đi câu cần phải móc câu, cước,…và không ai nỡ lấy vật có giá trị như chiếc kim vàng, cho dù là nhỏ bé như chiếc kim thôi đi uốn câu cả. Tương ứng với đó là vế sau “Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời”. Chúng ta phải hiểu “người khôn” ở đây không phải là hạng người “khôn lỏi, khôn vặt” ; sống ích kỷ, nhỏ nhen mà ý muốn nói chính là những con người sống có nhân nghĩa, biết đối nhân xử thế đúng mực, đúng chuẩn ở đời.

Ý cả câu nói như muốn nhắn nhủ đó chính là những người “khôn” – những người biết “đối nhân xử thế”, có học thức sẽ chẳng bao giờ nói “nặng lời”. Họ sẽ biết và tìm ra những hướng giải quyết êm đẹp nhất có thể. Luôn luôn tiết chế được cảm xúc và hành xử đúng mực.

Người xưa từng có câu “lạt mềm buộc chặt” – ý như muốn nói đó chính là những lời nói ngọt ngào, dịu dàng bao giờ cũng mang ấn tượng tốt. Không những vậy mà nó cũng như còn mang lại cảm tình, niềm vui giao tiếp cho người được tiếp xúc. Hay chúng ta cũng đã bắt gặt một câu ca dao ý nghĩa nói về lời nói, cách hành xử khác như: “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang. Người khôn nói tiếng dịu dàng, dễ nghe”. Chắc chắn rằng những câu ca dao còn nhắc nhở, như cũng còn khuyên nhau khi nói phải lựa lời, chọn lời, cân nhắc ý tứ. Ta cũng biết được rằng chính lời nói luôn có sẵn, đối với từng trường hợp cụ thể mà đã làm cho mỗi chúng ta dành những “lời hay ý đẹp” để giao tiếp với nhau.

Thật sự ta như biết được có niềm vui nào hơn khi trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta luôn được nghe những lời nói đẹp. Tất cả những lời nói hay, sâu sắc, để cho con người sống thương nhau hơn, đặc biệt nó cũng như thật là gần gũi nhau hơn nữa như câu: “Lời nói chẳng mất tiền mua. Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Khi mà tồn tại môi trường sống tốt ắt có nhiều lời nói hay, nói đẹp – bởi chúng ta có thể thấy được rằng môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nhân cách con người đó chính là “Đất tốt trồng cây rườm rà. Qủa thật ta như thấy được tất cả những người thanh lịch nói ra dịu dàng”. Hay có câu nói hay như  “Người thanh tiếng nói cũng thanh. Chuông kêu chuông đánh bên thành cũng kêu” Qua đây ta như thấy được cứ mỗi cử chỉ, mỗi hành vi, mỗi việc làm, lời nói đều bộc lộ phần nào phẩm chất hay là cả đạo đức, nhân cách của con người. Mọi người chúng ta cũng cần phải biết được rằng khi lời nói đã thốt ra thì không bao giờ lấy lại được nữa. Thế rồi ta như nhớ câu “nhất ngôn hạ xuất, tứ mã nan truy” đủ để biết sự cẩn trọng đến nhường nào trong lời ăn tiếng nói của mỗi người chúng ta. Ta như biết được rằng vì vậy, phải giữ đúng lời hứa, hơn nữa cũng không vì lý do gì mà thay đổi. Bởi giữ lời hứa là giữ uy tín, danh dự, thể diện của bản thân: “Nói lời phải giữ lấy lời. Đừng như con bướm đậu rồi lại bay” bạn nhé!

Mặt khác, tất cả mỗi con người chúng ta cũng cần tránh lối nói lấp lửng, nửa úp nửa mở; khiến cho người nghe áy náy hay khiến cho người nghe bị phân vân, không rõ thực hư thế nào thậm chí còn như đã gây phiền muộn cho nhau: “Người khôn ăn nói nửa chừng Để cho người dại nửa mừng nửa lo”. Không chỉ dừng lại ở đó, người xưa cũng đã dạy những điều thật thấm thía: đó là khi nói, cần biết dừng lại khi cần. Vậy nên ta cũng cần phải biết đối nhân xử thế ra sao để cho mỗi con người gần gũi và thân thiết với nhau hơn. Không phải căng thẳng mà có gì phân bua cũng từ từ cũng những có các cách giải quyết khác nhau, không phải nặng lời vô bổ không hay. Đúng như câu ca dao đã nói “Kim vàng ai nỡ uốn câu. Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời”

Trong cuộc sống của chúng ta hiện nay lại có biết bao điều phức tạp nảy sinh và lời ăn tiếng nói có tầm quan trọng hàng đầu. Mỗi bài ca dao lại thể hiện cách nhìn nhận của ông cha ta về cuộc sống và cho chúng ta biết thêm những bài học thật hay và ý nghĩa, đặc biệt trong cách nói, cách giao tiếp giữa người với người thông qua câu ca dao “Kim vàng ai nỡ uốn câu. Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời”

Minh Nguyệt

Từ khóa tìm kiếm

• kim vàng ai nỡ uốn câu
• ý nghiã cau kim vàng ai nỡ uống câu
• giải thích câu kim vàng ai nỡ uốn câu Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời
• giải thich cau thành ngữkim vàng ai nỡ uốn câu nguoi khôn ai nỡ noi nkau nặng loi
• giai thich cua cau kim vang ai no uon cau
• giai thich nghia cua cau kim vang ai ngo uong cong nguoi khon ai no