Dừa xiêm lùn xanh

A- Kỹ thuật trồng:

1- Chọn đất:

Dừa là cây rất dễ trồng , không kén đất , nhưng tốt nhất là trên đất phù sa , đất cát pha , đất có nhiều hữu cơ và đặc biệt đất có hàm lượng kali cao , tầng canh tác dày, tối thiểu là 0.5 mét.

2- Làm đất trồng:

* Đối với đất ruộng: Trước khi lên liếp trồng dừa , nên gom lớp đất mặt ruộng dùng để đấp mô trồng với kích thước mô: chiều rộng có đường kính nhỏ nhất 1 mét , chiều cao tùy vào địa hình của đỉnh triều cường hàng năm nhưng sao cho đỉnh mô cách đỉnh triều cường tối thiểu 0.5 mét. Sau đó tiến hành lên liếp hoặc để trồng dừa xen lúa khoảng 2 năm sau lên liếp cũng tốt , mục đích chính là lấy ngắn nuôi dài.

* Đối với đất vườn cũ: Trước khi trồng nên gom lớp đất mặt để vun mô nếu đất thấp thì ta vun cao như đất ruộng , nếu liếp cao thì không nên vun cao mà làm sao để cho không bị úng trong mùa mưa là đạt , riêng kích thước mô nên giống như đất ruộng.

3- Khoảng cách trồng:

Khoảng cách trồng 5m x 5m và trồng theo kiểu nanh sấu hoặc hình vuông.

4- Bón lót:

Sau khi đã làm xong mô và hố trồng xong , trước khi xuống giống khoảng 15 – 20 ngày nên bón lót mỗi mô: phân hữu cơ khoảng 20 – 30 kg + 100g super lân + 200g kali , trộn đều và lấp kín lại bằng mặt mô.

5- Đặt cây con:

Sau khi đã chuẩn bị xong cây giống và đất trồng , tiến hành đặt cây con trên mô hoặc hố trồng; đầu tiên đào một hố tương đương với kích thước của trái dừa giống; cây giống nếu ươm trong bầu nylon thì dùng dao bén cắt đáy bầu , sau đó đặt bầu vào hố đã đào , kéo túi bầu lên khỏi thân cây , Cuối cùng lấp đất lại cho bít trái là đạt , nếu cây giống cao quá 0.8 mét thì ta nên cắm cây cột giữ chặt tránh gió làm lung lay gốc làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng phát triển của cây. Chú ý không nên đặt trái quá sâu vì như thế cây sẽ chậm phát triển , cũng không nên đặt trái quá cạn , tức là lấp đất không bít trái thì sau này gốc cây sẽ phình to. Đối với giống ươm ngoài đất , khi bứng cây lên nên xử lí trái trước khi trồng bằng cách là cắt toàn bộ rễ cho sát trái , mục đích là kích thích cho cây phát triển bộ rễ mới nhanh hơn , nếu để nguyên không cắt rễ thì phải chờ một thời gian cho bộ rễ cũ thối đi , cây mới phát triển bộ rễ mới; giai đoạn này kéo dài ít nhất 20 – 30 ngày và đặc biệt đây là môi trường thuận lợi cho các loại nấm bệnh gây hại rễ non vừa phát triển. Các phần còn lại thì thao tác giống như dừa ươm trong bầu.

B- Kỹ thuật chăm sóc:

1- Thời gian kiến thiết cơ bản: ( cây từ 1 – 3 năm tuổi ).

Cây con sau khi trồng rất cần nước , nếu giai đoạn này thiếu nước cây sẽ chết. Do vậy , để giữ đủ ẩm cho cây ta nên dùng rơm , rạ , cỏ khô tủ gốc cây trong mùa nắng; khoảng 2 – 3 ngày tưới cây 1 lần tùy vào ẩm độ ở gốc. Năm đầu tiên nên bón cho cây mỗi gốc 0.5kg phân NPK: 15-15-15 và chia làm 02 lần bón vào đầu và cuối mùa mưa. Cách bón là xới nhẹ quanh gốc và bón rải đều sau đó cào đất lấp phân lại và tưới nước cho tan phân để cây dễ dàng hấp thu. Giai đoạn này cần chú ý đến bọ cánh cứng ( bọ dừa ) gây hại đọt non làm cây chậm phát triển , nếu nặng có thể làm chết cây.
Bắt đầu từ năm thứ 2 , hằng năm nên đắp thêm đất thêm vào mô để tạođiều kiện tốt cho rễ phát triển ( trên đất ruộng ) , hoặc bồi bùn mỗi năm 1 lần vào đầu mùa nắng ( đất liếp vườn cũ ). Phân bón cũng có thể dùngNPK: 15-15-15 nhưng liều lượng mỗi gốc 0.75kg và chia làm 2 lần bón vào đầu và cuối mùa mưa. Năm thứ ba cũng chăm sóc như năm thứ hai nhưng lượng phân bón cần tăng lên 1kg/gốc. Giai đoạn này nếu cây dừa được chăm sóc tốt , đúng quy trình kỹ thuật thì sau 26 – 28 tháng cây sẽ cho hoa đầu tiên.
Chú ý: ở giai đoạn này cần lưu ý xuất hiện kiến vương thường hay tấn công cây làm cho đọt non bị cong queo , nếu chúng gây hại trúng đỉnh sinh trưởng thì cây sẽ chết , những vết đục của kiến vương là nơi tốt nhất để đuông dừa tấn công. Vậy nên , ở giai đoạn này nên chọn những cây ngắn ngày như dưa leo , cà chua , đậu búng , so đũa… trồng xen vào vườn dừa để lấy ngắn nuôi dài và đặc biệt các cây trồng xen này sẽ là môi trường hạn chế sự gây hại của kiến vương và đuông dừa.

2- Thời kì kinh doanh:

Thời kì này cây đã cho trái ổn định và bắt đầu đi vào thời kì kinh doanh vì vậy quá trình chăm sóc cho cây cần phải tuân theo đúng quy trình hướng dẫn để cây cho năng suất cao và ổn định.
* Chăm sóc: hàng năm nên bồi bùn cho cây 1 lần vào đầu mùa nắng , hoặc nếu có điều kiện nên bón cho cây từ 30 – 50 kg phân hữu cơ hoai mục/gốc , tỉa dần cây trồng xen và giữ cỏ dại hợp lý sao cho cây có đầy đủ ánh sáng để quang hợp , tránh việc để cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng với dừa hay dây leo trên cây làm cây giảm quang hợp.
* Bón phân: theo các tài liệu nghiên cứu của Viện dầu thực vật Việt Nam và Tung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư tỉnh Bến Tre thì đối với cây dừa vào thời kì kinh doanh cần bón phân với công thức theo tỷ lệ urê – Super lân – Cloruakali: 0.8kg – 1.5kg – 1 , 5kg / cây/năm và được chia làm 2 lần bón trong năm , đầu và cuối mùa mưa.
Cách bón: mỗi lần bón đào rảnh ½ vòng tròn gốc và cách gốc 1.5 – 2 mét , sâu 0.15 – 0.2 , rộng 0.2 mét sau đó bón phân vào rảnh đã đào rồi lấp đất lại , cuối cùng
tưới nước cho phân tan.

Sâu bệnh hại dừa

I. Sâu và động vật hại dừa:

1. Bọ dừa ( Brontispa longissima

+ Tác hại: Thành trùng và ấu trùng bọ cánh cứng gây hại bề mặt của lá chét chưa mở. Chúng ăn lớp biểu bì làm lá bị héo khô , mất khả năng quang hợp. Tùy thuộc vào mức độ gây hại mà hoa cái bị rụng , không đậu trái hoặc đậu rất ít , năng suất giảm. Cây dừa bị bọ cánh cứng gây hại dễ dàng nhận biết bởi các lá ngọn bị cháy khô , lá chét cong queo.
+  Phòng trừ:
- Biện pháp cơ học: Chăm sóc tốt cây dừa để rút ngắn thời gian nở bung bó lá ngọn , hạn chế môi trường sinh sản của bọ cánh cứng và tăng sức chống chịu cho cây; cắt và tiêu hủy lá bị bọ cánh cứng tấn công. Đối với những cây dừa con trong vườn ươm và dừa mới trồng với số lượng ít nên bắt thủ công.
- Biện pháp hóa học: Dùng thuốc Ambush phun 4 tuần 1 lần. Để phòng sự tấn công của bọ cánh cứng lên cây dừa con sắp trồng nên nhúng cây con vào dung dịch Ambush và khuấy đều dung dịch phun lên bề mặt lá trước khi chuyển ra trồng: 3g Ambush + 15g chất kết dính Agral , pha vào 15 lít nước. Dùng 21g Padan 95WP , Furadan 3G hoặc Basudin 10H trộn với 80g với mùn cưa túm vào bao vải mỏng treo ở ngọn cây đạt hiệu quả cao và hiệu quả có thế kéo dài đến 90 ngày. Dùng Vicarb 95BHN dưới dạng bột đựng trong bao giấy xốp đặt lên ngọn dừa , thuốc sẽ xông hơi lưu dẫn lên đọt dừa trong nhiều tuần , đạt kết quả cao và hạn chế sự ô nhiễm môi trường. Dùng Actara bơm vào thân cây dừa , cách gốc dừa 1-1 , 5m. Đục lổ nghiêng 45 độ , sâu khoảng 3-4cm , bơm thuốc , dùng đất sét bít lỗ lại.
- Biện pháp sinh học: Dùng ong ký sinh ( Asecodes hispinarum ) , loài ong này rất nhỏ , có màu đen , hút mật hoa và khi đẻ trứng nó đẻ vào bên trong nhộng của bọ cánh cứng và tiêu diệt nhộng , thế hệ ong ký sinh mới bắt đầu sau 3 tuần. Quần thể ong ký sinh phát triển sẽ hạn chế sự phát triển của quần thể bọ cánh cứng ở một giới hạn nhất định cho cây dừa.

2. Kiến vương ( Oryctes rhinoceros L

+ Tác hại: Đối với cây dưới 1 năm tuổi kiến vương luôn gây hại vào gốc của cây nơi thân còn đủ mềm. Một vài trường hợp , kiến vương cũng chui qua đất để khoét vào thân cây. Trong trường hợp này có thể phòng bằng cách rải thuốc trừ sâu trộn vào lớp đất mặt. Đối với cây dừa trưởng kiến vương tấn công và gây hại vào bó lá ngọn và đỉnh tăng trưởng của cây dừa. Vì vậy khi lá mọc ra có hình tam giác và lá chét bị cắt có hình răng lược. Nếu bị gây hại cây sẽ mất sức phát triển do bộ lá bị hư hại , nhưng nguuy hiểm nhất lại là đuông , nấm sẽ xmaa nhập vào thân dừa qua chổ vết thương do kiến vương gây ra.
+  Biện pháp phòng trừ:
- Vệ sinh vườn: Vệ sinh cây không để chổ cho kiến vương gây hại. Kiểm tra định kỳ , bắt bằng tay. DỌn sạch hoặc đốt những đống rác , thân , lá dừa hoai mục , .. Không tạo môi trường cho kiến vương đẻ trứng.
- Áp dụng các biện pháp sinh học: Nấm Metarhizium anisopliae ( MA ) hoặc vi khuẩn Baculovirus.
- Dùng thuốc hóa học: Đầu mùa mưa nên rãi Padan 90WP , Servin 85 WP , Basudin 10H vào bẹ lá để ngừa sự phá hại của kiến vương. Khi cây dừa đã bị kiến vương gây hại có thể bỏ các loại thuốc hạt như Basudin 10H vào hang rồi dùng đất sét trét lại.
- Trồng cây bảo vệ: Trồng xen cây họ đậu thân đứng trên các dãy phân lô hoặc các hàng bảo vệ trên vườn dừa để cản đường bay và xâm nhập của kiến vương.

3. Đuông ( Rhynchophorus ferruginenus O. ):

+ Tác hại: Con đuông trưởng thành đẻ trứng trên thân bị thương tích và trên những vết nứt của thân. Khi trứng nở , ấu trùng khoét những lổ nhỏ trên thân hoặc trên ngọn cây. Chúng ăn và lột xác theo mọi hướng thậm chí khoét những lổ lớn và sâu hơn. Những điểm bị đuônggây hại thường để lại xác bả của các mô gổ dừa và nhựa màu nâu hơi đỏ. Khi ấu trùng bắt đầu gây hại và ăn đọt dừa ( đỉnh sinh trưởng ) , những lá non bắt đầu héo và ngã xuống , báo hiệu cây dừa sắp chết.
+ Biện pháp phòng trừ: Khi xác định được những điểm tấn công của đuông trên cây dừa. Có thể tiến hành phòng trừ bằng cách khoan sâu vào thân cây khoảng 10-25cm hướng lệch xuống 15cm bên trên vùng bị tấn công. Có thể khoan 1- 2 lổ ở mỗi điểm bị đuông gây hại. Sau đó cho vào lổ khoan các loại thuốc trừ sâu như Basudin. Bịt chặt lỗ lại bằng đất sét.Sau 3-4 ngày , kiểm tra hiệu quả của thuốc bằng cách kề tai vào thân dừa , nếu vẫn nghe tiếng rạo rạo và nhựa mới từ thân tiế tục chảy ra thì nên xử lí thuốc lại lần hai , nếu đuông đã chết không còn gây hại thì có thể dùng đất sét lỗ lại hay hàn kín các lỗ lại vĩnh viễn bằng một mãnh gỗ có chiều rộng và chiều sâu hơi lớn hơn kích thước của lỗ. Thêm vào đó lắp các lỗ lại và sơn các vết sẹo thân bằng một loại bột than. Nhằm hạn chế sự gây hại của đuông cần tránh những tỏn thương trên thân dừa , là nơi tạo chổ đẻ trứng cho đuông. Dùng bột than để sơn lên các vết thương của cây con. Kiểm tra kiến vương do các điểm gây hại của kiến vươngcó thể trở thành nơi đẻ trứng cho đuông. Đốn và đốt những cây dừa đã bị ahr hưởng nặng của đuông và giết những sâu bọ ở những giai đoạn khác nhau. Loại bỏ cây dừa non , gốc dừa đã chết , nơi có thể là chổ đẻ trứng của đuông. Thăm đồng và kiểm tra thường xuyên để phát hiện kịp thời sự xuất hiện của đuông. Bắt đuông và các côn trùng gây hại khác ở thời gian phá hoại chủ yếu của chúng và sơn phủ các vết sơn bằng một lớp bột than.

4. Sâu nái ( Parasa lepida ):

+ Tác hại: Giai đoạn ấu trùng là giai đoạn gây hại chính của loài sâu này. Ở giai đoạn đầu ấu trùng ăn lớp biểu bì bên dưới của lá. Đến khi già chúng ăn hết phiến lá chỉ để lại gân lá. Nếu cây bị gây hại nặng ấu trùng có thể làm rụng lá.
+ Biện pháp phòng trừ: Phòng trừ sâu nái rất khó , đặc biệt đối với các cây dừa cao. Tuy nhiên , nếu áp dụng các biện pháp sau đây có thể giảm tối thiểu tác hại của sâu nái:
- Biện pháp sinh học: Sử dụng côn trùng ký sinh như là ruồi ( tachinids ) và ong bắp cày ( Hymenopterans ) giảm tối thiểu sự gây hại của sâu nái. Chúng đẻ trứng trên ấu trùng và nhộng của sâu nái. Khi những con sâu non ra khỏi trứng , sẽ làm mồi cho những con côn trùng ký sinh này.
- Kiểm soát môi trường canh tác: Sử dụng máy kéo để cày xới đất Tiêu diệt các kén của loài sâu này.
- Biện pháp cơ học: Đối với dừa nhỏ , bắt và giết các con sâu không gây ngứa và kén của nó để giảm quần thể sâu nái đến một mức độ không có khả năng gây hại về mặt kinh tế cho dừa. Những con trưởng thành là những côn trùng bay đêm , chúng bị hấp dẫn bởi ánh sáng. Vậy nên , dùng bẫy ánh sáng là một giải pháp có hiệu quả. Các bẫy này có thể được cài đặt ở ngoài đồng khi các con trưởng thành bắt đầu chui ra khỏi kén. Đặt khoảng 10 bẫy đèn cho 1ha là hợp lý.
- Biện pháp hóa học: Thuốc trừ sâu chỉ được khuyến cáo đối với các cây dừa nhỏ. Mặc dù kỹ thuật hấp thụ qua rễ đối với thuốc trừ sâu Azodrin có thể được áp dụng , nhưng nhìn chung dùng thuốc hóa học để trừ sâu nái là không kinh tế.

5. Chuột ( Ratus ):

+  Biện pháp phòng trừ:
- Vệ sinh vườn và tán dừa để phá nơi trú ẩn của chuột.
- Đặt vòng thiếc hoặc nhựa trơn láng rộng 40cm bao quanh thân dừa cách gốc dừa 2m ở các cây dừa không giao tán.
Tuy nhiên biện pháp đặt vòng thiếc sẽ kém hiệu quả ở những vườn trồng quá dày hay có nhiều cây tạp trong vườn.
- Dùng thuốc hóa học: dùng bã độc phosphor kẽm theo tỉ lệ 19 phần mồi và 1 phần thuốc , trộn đều làm thành bánh 200g đặt ở gốc hay ngọn cây.
- Bẫy chuột bằng các bẫy ống tre , bẫy lồng.

II. Bệnh hại dừa:

1. Bệnh đốm lá:

Đây là bệnh thường gặp trên cây dừa. Bệnh gây ra bởi hai loại nấm là Pestalozzia palmarum Cke và Helminthosorium sp.. Triệu chứnggây hại của nấm P. palmarum là lá xuất hiện những đốm vàng , sau lớn dần thành vết cháy hình bầu dục , ở giữa có màu xám nhạt , bên ngoài có viền nâu đậm và một quần màu xanh. Khi các đốm cháy nối liền nhau tạo nên vết cháy lớn hơn Đầu và bìa lá chét bị khô cháy.
Triệu chứng gây hại do nấm Helminthosporium sp. gây ra ban đầu là những đốm nhỏ có màu nâu. Các đốm lớn dần và liên kết lại với nhau làm cho lá bị khô , Bệnh thường xuất hiện ở những vùng bị thiếu kali. Bệnh gây hại ở cây con. Bệnh làm giảm khả năng quang hợp nên cây con chậm phát triển. Ở cây lớn , bệnh làm cây chậm cho trái hay giảm năng suất dừa. Nên bón phân Kali cho dừa đặc biệt là ở vườn ươm cây con để giúp cây ít nhiễm bệnh và mau cho trái.

2. Bệnh thối đọt ( Phytophthora palmivora Butler ):

Nấm gây hại cây dừa bằng cách tấn công vào đỉnh sinh trưởng làm cho củ hủ bị thối , cây không sinh trưởng được nữa và sẽ chết sau khi các lá già khô và rụng
Cây chết sau 3-5 tháng bị nhiễm bệnh. Cây dừa bị bệnh thối đọt mới nhìn rất giống như cây bị đuông tấn công , tuy nhiên quan sát kỹ sẽ không thấy ấu trùng của đuông dừa nhưng có mùi hôi thối rất khó chịu. Bệnh thường xuất hiện vào đầu mùa mưa khi có ẩm độ cao. Bệnh rất khó trị vì thường phát hiện chậm , khi đỉnh sinh trưởng đã bị tấn công. Nên đốn và tiêu hủy cây bị bệnh để tránh sự lây lan , đặc biệt là các cây trồng xen như ca cao, tiêu. Nếu phát hiện sớm có thể xử lí bằng các loại thuốc gốc đồng , Aliette hay Ridomil.

3. Nứt , rụng trái:

Nứt , rụng trái có thể do nhiều nguyên nhân gây ra như của nấm Fusarium sp. , do thiếu Kali , do thiếu nước hoặc ngập úng. Do đó tùy theo tác nhân gây bệnh mà có các biện pháp xử lí phù hợp. Tuy nhiên , việc tưới cho dừa trong mùa nắng , tránh bị ngập úng trong mùa mưa , bón phân hữu cơ hàng năm làm cho đất tơi xốp , bón phân cân đối đặc biệt là phân Kali hoặc rãi muối hột vào các bẹ lá 1-2 lần/năm là những biện pháp có thể hạn chế việc nứt , rụng trái trên dừa.