(ốc cửu khổng) là tên chung cho các loài nhuyễn thể có chân trong chi duy nhất Haliotis của họ Haliotidae, liên họ Haliotoidea. có vỏ tầng thân phát triển lấn tầng xoắn ốc , khiến tất cả thân thể bào ngư nhìn như một khối dẹt. Từ mép vỏ gần miệng có khoảng 7-9 gờ , xoắn làm nên các lỗ ( lý do tên ốc cửu khổng) để thở với sự thoát nước từ mang.dăm bào ngư phía ngoài có nhiều vân tím , nâu , xanh đan xen nhau , nước phụ thuộc vào từng loài thích ứng với môi trường sống riêng có; mặt trong có lớp xà cừ óng ánh. Vỏ rất cứng làm chủ yếu từ canxi cacbonat gồm nhiều lớp xếp chồng lên nhau , có hiệu quả phân tán lực khi bào ngư bị tấn công.Chân bào ngư rộng , có cơ bám chắc vào đá đáy biển , giúp cho nó có khả năng sống được ở các vùng nước chảy mạnh. bám vào đá ở vùng nước biển có độ mặn cao 25-30% , hay có sóng gió , xa cửa sông , nước trong.Thức ăn của bào ngư gồm các loài rong tảo biên , mùn bã hữu cơ. sinh sản hưu tính, thụ tinh ngoài , đẻ trứng vào mùa nóng , nghỉ hoạt động sinh dục mùa lạnh.
Hướng dẫn nuôi bào ngư:
Hiện có 3 dạng hình nuôi bào ngư: nuôi lồng trong bể xi măng , nuôi lồng treo bè ngoài biển , nuôi thả đáy trên bãi đá , rạn lưu li dọc bờ biển.
1. Nuôi bằng lồng trong bể xi măng
- Lồng nuôi hình chữ nhật bằng nhựa có lỗ , kích thước 50 x 40 x 30 cm , treo trong bể xi măng hoặc xếp trồng lên nhau cách đáy 20 cm. Bể xi măng hình chữ nhật diện tích 10 x 2 x 1 m , có mái che nắng , xung quanh để trống , trong đó có một hộc nhỏ để lọc nước biển chảy tuần hoàn: nhiệt độ 26 – 30 C , độ mặn 30 - 35 phần ngàn , độ pH = 7 , 6 - 8 , 7 , ôxy hoà tan 5 ml/lít.- Cho ăn: dùng rong mơ thái vụn 1cm hoặc rong câu chỉ vàng , 3 - 4 ngày cho ăn 1 lần và cho ăn dư dả , với hệ số 16:1. Tạo dòng nước luân chuyển tuần hoàn trong bể với tốc độ 10 lít/phút để kích thích bào ngư ăn và sinh trưởng. Hàng ngày thay 20 – 30 cm thanh thủy bể , vớt thi hài , thức ăn thừa trong lồng. Hàng tháng thay 100% nước , thay lồng và chuyển sang bể nuôi mới.- Mật độ nuôi: 60 - 100 con/lồng kích thước 100 mm trở lên. Khi bào ngư nuôi đạt kích thước 20 – 25 mm thì san lồng nuôi với mật độ 30 con/lồng.2. Nuôi bằng lồng treo bè ngoài biển - Vị trí nuôi: bào ngư nuôi ở vùng tương đối kín gió , không có sóng lớn ( không làm hỏng lồng nuôi và bè ) , độ mặn ổn định 30 – 35 0/00 , xa cửa sông , không có nước ngọt chảy vào và có dòng chảy lưu thông , độ sâu 6 – 8 m.- Lồng nuôi: sử dụng lồng nuôi hình chữ nhật bằng nhựa có lỗ ( 3 – 4 mm ) , kích thước 50 x 40 x 30 cm có dùng móc nhựa gài nắp để tiện cho việc thẩm tra và cho ăn. Lồng được treo trên bè nổi cách nhau 0 , 5 m và ở độ sâu 2 – 5 m.- Bè nuôi: có thiết kế và quy cách như bè nuôi tôm rồng. Có thể nuôi tôm rồng ở dưới , nuôi bào ngư ở lớp nước trên. Bè nuôi thiết kế di động để có thể di chuyển khi mưa bão , sóng lớn.- Mật độ nuôi 60 - 100 con/lồng ( cỡ 10 mm trở lên ). Khi bào ngư đạt 20 – 25 mm san lồng nuôi mật độ 30 con/lồng.-Cho ăn: rong câu chỉ vàng , rong mơ thái vụn , 3 - 4 ngày cho ăn 1 lần và cho ăn dư thừa.- Vệ sinh lồng nuôi: sau 1 tuần nuôi , dùng bàn chải cọ kỹ lồng nuôi , triệt hạ địch hại , vớt thức ăn thừa , xác bào ngư chết... Hàng tháng thay lồng nuôi mới.
3. Nuôi thả đáy trên bãi đá dọc bờ biển
- Vị trí nuôi: nuôi bào ngư ở vùng trung triều có độ sâu khi triều xuống cạn còn 1 – 2 m nước , độ mặn cao và ổn định 30 – 35 0/00 , dòng chảy tương đối ( 5 m/giây ) , không có nước ngọt chảy vào , xa cửa sông. Đáy đặc biệt là đá tảng hay rạn lưu li để bào ngư ẩn trốn và nhiều tảo , rong...- Thức ăn: ngoài các loại rong , cần rải định kỳ rong câu chỉ vàng ( 5 - 7 ngày/lần ) để tăng cường thức ăn cho bào ngư , rải vào 4 - 5 giờ chiều tối để bào ngư ra ăn.-Cách thả giống: trước khi thả phải ương bào ngư giống trong bể xi măng từ 3 – 5 mm cho tới khi bào ngư được 15 mm thì thả giống. Thả vào lúc 6 – 9 giờ sáng. Để bào ngư bám vào bản tảo rồi thả xuống vùng nuôi , sau đó bào ngư phát tán ra xung quanh.-Mật độ nuôi: 15 - 20 con/lồng. Trước khi thả phải lặn bắt hết địch hại như sao biển , gồm thanh tuộc... Thả thức ăn rong tảo xuống , thẩm tra định kỳ tỉ lệ sống chết của bào ngư.
- Sau 9 - 10 tháng nuôi bào ngư đạt kích thước thương phẩm 5 – 6 cm ( 30 - 35 con/kg ) thì thu hoạch.
