Bài 4: Các nước châu Á – Lịch sử 9

Các nước Châu Á trước và sau năm 1945 có những biến chuyển lớn. Trước 1945. chủ yếu là thuộc địa của Anh, Pháp, Mĩ. Sau 1945 đã ý thức đứng lên đoàn kết dân tộc đánh đuổi lũ cướp nước và giành quyền tự chủ. Nổi bật hơn cả là Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Trung Hoa.

A. Tìm hiểu lý thuyết

I.Tình hình chung:

– Trước 1945 là thuộc địa của Anh, Pháp, Mĩ.

– Sau năm 1945, cao trào giải phóng dân tộc phát triển, cuối những năm 50 phần lớn các nước giành độc lập:

+ Trong suốt thế kỉ XX, tình hình không ổn định bởi diễn ra các cuộc chiến tranh xâm lược của các nước đế quốc, nhất là khu vực Đông Nam Á và Trung Đông.

+ Sau chiến tranh lạnh lại xảy ra xung đột, li khai, khủng bố một số nước: Ấn Độ, Pa-ki-xtan, Phi-lip-pin…

– Nhiều thập niên qua, một số nước đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng về KT: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Xin-ga-po, Thái Lan,..

– Ấn Độ là nước lớn thứ 2 trên thế giới với cuộc Cách mạng ” Công nghiệp xanh” trong nông nghiệp, sự phát triển của công nghệ phần mềm, công nghệ thép, xe hơi…

II/ Trung Quốc:

1. Sự ra đời của các nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Trung Hoa:

– Ngày 1-1-1949 nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa được thành lập. Đây là một sự kiện có ý nghĩa lịch sử đối với đất nước, nhân dân Trung Hoa và thế giới.

– Ý nghĩa:

+ Kết thúc 100 năm ách thống trị của đế quốc, 100 năm của chế độ phong kiến.

+ XHCN nổi loạn từ châu Âu sang châu Á.

+ Đưa đất nước bước vào kỉ nguyên độc lập, tự do.

2. Công cuộc cải cách – mở cửa (từ 1978 đến nay)

– 12.1978 đề ra đường lối đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội, hiện đại hóa đất nước.

Nền kinh tế phát triển nhanh chóng, tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới, tổng sản phẩm trong nước tăng bình quân hằng năm 9,6%, tổng giá trị xuất khẩu tăng gấp 15 lần, đời sống nhân dân được nâng cao rõ rệt.

– Mở rộng quan hệ hợp tác.

Thu hồi Hồng Kông (7.1997), Ma Cao (12.1999).

B. Bài tập

Câu 1: Nêu những nét nổi bật của châu Á từ sau năm 1945 ?

Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, một cao trào giải phóng dân tộc đã dấy lên, lan nhanh ra cả châu Á. Tới cuối những năm 50, phần lớn các dân tộc châu Á đã giành được độc lập, trong đó có nhiều nước lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, In-đô-nê-xi-a… Sau đó gần như suốt nửa sau thế kỉ XX, tình hình châu Á lại không ổn định bởi đã diễn ra nhiều cuộc chiến tranh xâm lược của các nước đế quốc, nhất là ở khu vực ta : Nam Á và Tây Á (còn gọi là Trung Đông). Các nước đế quốc cố duy trì ách trị của chúng, chiếm giữ các vị trí chiến lược quan trọng và ra sức ngăn cản phong trào cách mạng trong khu vực. Sau Chiến tranh lạnh, ở một số nước châu Á đã diễn ra những cuộc xung đột tranh chấp biên giới, lãnh thổ hoặc các phong trào li khai với những hành động khủng bố dã man (như giữa Ấn Độ và Pa-ki-xtan, hoặc ở Xri Lan-ca, Phi-líp-pin, In-đô-nê-xi-a…)

Tuy nhiên, cũng từ nhiều thập niên qua, một số nước ở châu Á đã đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng về kinh tế, tiêu biểu như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Xin-ga-po, Ma-lai-xi-a và Thái Lan. Từ sự phát triển nhanh chóng đó, nhiều người dự đoán rằng “thế kỉ XXI sẽ là thế kỉ của châu Á”. Là nước lớn thứ hai ở châu Á, sau khi giành được độc lập, Ấn Độ đã thực hiện các kế hoạch dài hạn nhằm phát triển kinh tế,xã hội và đạt được nhiều thành tựu to lớn. Từ một nước phải nhập khẩu lương thực, nhờ cuộc “cách mạng xanh” trong nông nghiệp. Ấn Độ đã tự túc được lương thực cho số dân hơn 1 tỉ người. Các sản phẩm công nghiệp chính của Ấn Độ là hàng dệt, thép, máy móc, thiết bị giao thông, xe hơi. Những thập niên gần đây, công nghệ thông tin và viễn thông phát triển mạnh mẽ. Ấn Độ đang cố gắng vươn lên bằng các cường quốc về công nghệ phần mềm, công nghệ hạt nhân và công nghệ vũ trụ.

Câu 2: Hãy cho biết ý nghĩa lịch sử của sự ra đời nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa?

Chủ tịch Mao Trạch Đông trịnh trọng tuyên bố trước toàn thế giới sự ra đời của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Đó là một thắng lợi có ý nghĩa lịch sử : kết thúc ách nô dịch hơn 100 năm của đế quốc và hàng nghìn năm của chế độ phong kiến, đưa đất nước Trung Hoa bước vào kỉ nguyên độc lập, tự do và hệ thống xã hội chủ nghĩa được nối liền từ châu Âu sang châu Á.

Câu 3: Hãy trình bày những thành tựu của kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1953-1957) của nhân dân Trung Quốc ?

Từ năm 1953, Trung Quốc thực hiện kế hoạch 5 năm đầu tiên (1953 – 1957). Nhờ sự lao động quên mình của nhân dân và những giúp đỡ to lớn của Liên Xô, kế hoạch 5 năm lần thứ nhất đã thu được nhiều thành tựu đáng kể. Bộ mặt đất nước Trung Quốc thay đổi rõ rệt.

Trong 5 năm, 246 công trình đã được xây dựng và đưa vào sản xuất sản lượng công nghiệp tăng 140%, sản lượng nông nghiệp tăng 25% so với năm 1952.

Trung Quốc đã thi hành chính sách đối ngoại tích cực nhằm củng cố hòa bình và thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới. Địa vị quốc tế của Trung Quốc được khẳng định vững chắc.

Câu 4: Hậu quả của đường lối ” Ba ngọn cờ hồng” và ” Đại cách mạng văn hóa vô sản” đối với Trung Quốc thời kì này?

Nền kinh tế đất nước trở nên hỗn loạn, sản xuất giảm sút, đời sống nhân dân điêu đứng, nạn đói xảy ra khắp nơi.

Cuộc “Đại cách mạng văn hoá vô sản” đã gây nên tình trạng hỗn loạn trong cả nước và để lại những thảm họa nghiêm trọng trong đời sống vật chất và tinh thần của đất nước và người dân Trung Quốc.

Câu 5: Nêu những thành tựu của công cuộc cải cách-mở cửa ở Trung Quốc từ cuối năm 1978 đến nay.

Tháng 12 – 1978, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đề ra đường lối mới, mở đầu cho công cuộc cải cách kinh tế – xã hội của đất nước. Đường lối mới Chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, lấy phát triển kinh tế làm trung tâm, thực hiện cải cách và mở cửa nhằm mục tiêu hiện đại hoá, đưa đất nước Trung Quốc trở thành một quốc gia giàu mạnh, văn minh.

Sau hơn 20 năm cải cách – mở cửa (1979 – 2000), nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng, đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng trung bình hàng năm 9,6%, đạt giá trị 8740,4 tỉ nhân dân tệ (đơn vị tiền tệ của Trung Quốc), đứng hàng thứ bảy thế giới. Với chính sách mở cửa, tổng giá trị xuất nhập khẩu năm 1997 lên tới 325,00 tỉ USD (tăng gấp hơn 15 lần so với năm 1978 là 20. tỉ USD). Cũng tính đến năm 1997, có 145 nghìn doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động ở Trung Quốc và đã đầu tư vào Trung Quốc hơn 521 tỉ USD. Đời sống nhân dân được nâng cao rõ rệt: từ năm 1978 đến năm 1997, thu nhập bình quân đầu người ở nông thôn đã tăng từ 133,6 lên 2090.1 nhân dân tệ ; ở thành phố, từ 3434 lên 5160,3 nhân dân tệ.

Trên lĩnh vực đối ngoại, Trung Quốc đã thu được nhiều kết quả, góp phần củng cố địa vị đất nước trên trường quốc tế.

Từ cuối những năm 80 của thế kỉ XX, Trung Quốc đã lần lượt bình thường hóa quan hệ với Liên Xô, Mông cổ, Lào, In-đô-nê-xi-a, Việt Nam…, mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với hầu hết các nước trên thế giới. Trung Quốc đã thu hồi chủ quyền đối với Hồng Công (7-1997) và Ma Cao (12-1999). Đó là những sự kiện có ý nghĩa lịch sử to lớn đối với Trung Quốc.

Một số chuyên mục của Lịch sử 9:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 9
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 9

Các nước Châu Á sau năm 1945 đã đứng lên đấu tranh giành được lập của riêng mình không còn là thuộc địa cho các nước tư bản. Trong đó có Trung Quốc có nhiều chính sách cải tổ nổi bật. Mong các bạn tham khảo có thể phục vụ học tập hiệu quả!