Bài 13. Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) – Lịch sử 8

Các nước đế quốc tăng cường xâm lược các nước thuộc địa để mở rộng thị trường tiêu thụ, trong quá trình ấy tất yếu xảy ra mâu thuẫn, xung đột. Chiến tranh thế giới lần thứ nhất bùng nổ khi mâu thuẫn bị đẩy đến cao trào.

A. Lí thuyết

I. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN CHIẾN TRANH

1. Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh

– Sự phát triển không đồng đều của tư bản chủ nghĩa .

– Ngược lại Anh , Pháp nhiều thuộc địa và thế giới đã phân chia xong.

– Đế quốc thuộc địa: các cuộc chiến tranh đế quốc :

+Mỹ – Tây Ban Nha 1898: Mỹ chiếm Cu ba và Phi líp pin .

+ Anh và Bô ơ 1899-1902: Anh thôn tính 2 nước của người Bô ơ sát nhập vào Nam Phi .

+Nga- Nhật 1904-1905.

-Mâu thuẫn giữa các nước về vấn đề thuộc địa dẫn đến sự hình thành 2 khối quân sự kình địch nhau là Liên minh Đức , Áo- Hung và Hiệp ước Anh-Pháp –Nga.

-Hai khối này ráo riết chạy đua vũ trang , tích cực chuẩn bị chiến tranh, để chia lại thuộc địa , làm bá chủ thế giới
* Duyên cớ của chiến tranh

-28-6- 1914 thái tử Áo- Hung bị phần tử khủng bố ở Xéc- bi ám sát-

Nhân cớ đó , Đức , Áo -Hung gây chiến .

II. NHỮNG DIỄN BIẾN CHÍNH CỦA CHIẾN SỰ 

-Ngày 28-7-1914 Áo -Hung tuyên chiến với Xẹc bi.

-1-8 Đức tuyên tuyên chiến Nga

-3-8 tuyên chiến với Pháp .

-4-8 tuyên chiến với Đức , chiến tranh bùng nổ và nhanh chóng thành chiến tranh thế giới ..

1. Giai đọan thứ nhất (1914-1916)

– Lúc đầu Đức tập trung lực lượng ở phía Tây nhằm đánh bại Pháp, Pa ri bị uy hiếp.
-Nhưng ở phía Đông quân Nga tấn công quân Đức cứu nguy cho Pháp , từ năm 1916 cả 2 phe ở thế cầm cự .

* Gọi là chiến tranh thế giới :

Chiến tranh lan ra cả thế giới ,lôi cuốn 38 nước vào vòng chiến , kéo thuộc địa tham chiến ,Pháp mộ 300.000 lính thuộc địa chủ yếu ở Việt Nam .

Lược đồ chiến trường Châu Âu

Tháng 4-1917 Mỹ tham chiến về phe Hiệp ước.
-7-11-1917 Cách mạng tháng Mười Nga Nga thắng lợi , Nga rút khỏi chiến tranh .

-7-1918 Anh – Pháp phản công.

-9-1918 Anh –Pháp- Mỹ tổng tấn công ,đồng minh của Đức đầu hàng.

-9-11-1918 cách mạng Đức bùng nổ, lật đổ nền quân chủ.

-11-11-1918 Đức hàng không điều kiện , Đức ,Áo -Hung thất bại hòan tòan.

Tính chất :chiến tranh đế quốc , phi nghĩa , phản động , giành giật thuộc địa .

III. KẾT CỤC CỦA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT

–Gây thảm họa cho nhân loại :10 triệu người chết ,20 triệu ngưới bị thương .

– Thành phố làng mạc bị phá hủy ; chiến phí 85 tỷ đô la .

– Các nước thắng trận thu lợi lớn , bản đồ thế giới được chia lại .

-Cao trào Cách mạng vô sản phát triển , nhân dân thuộc địa thức tỉnh đó là Cách mạng tháng Mười Nga .

B. Bài tập

Câu 1: Vì sao các nước đế quốc ráo riết chuẩn bị Chiến tranh thế giới thứ nhất ?

Trả lời:

Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa trở nên gay gắt. dẫn đến sự hình thành hai khối quân sự kình địch nhau : khối Liên minh gồm Đức, Áo-Hung, I-ta-li-a ra đời năm 1882; khối Hiệp ước của ba nước Anh, Pháp, Nga hình thành nám 1907. Hai khối này đều ráo riết chạy đua vũ trang và tích cực chuẩn bị chiến tranh, mong muốn thanh toán địch thủ của mình để chia lại thuộc địa, làm bá chủ thế giới.

Câu 2: Sự chuyển biến chiến sự ở giai đoạn 2 của chiến tranh thế giới thứ nhất diễn ra như thế nào ?

Trả lời:

Từ mùa xuân năm 1917, chiến sự chủ yếu diễn ra ở mặt trận Tây Âu. Phe Hiệp ước phản công, phe Liên minh thất bại và đầu hàng.
Ngày 7-11-1917, Cách mạng tháng Mười tháng lợi ở Nga, Nhà nước Xô viết rút khỏi chiến tranh.
Tháng 7 – 1918, quân Anh, Pháp bắt đầu phản công và đến tháng 9 -1918, quân Anh, Pháp, Mĩ tổng tấn công ở khắp các mặt trận. Các đồng minh của
Đức lần lượt đầu hàng.
Ngày 9-11-1918, cách mạng bùng nổ ở Đức, lật đổ nền quân chủ và thành lập chế độ cộng hoà.
Ngày 11 – 11 – 1918, Chính phủ mới ở Đức đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh thế giới kết thúc với sự thất bại hoàn toàn của phe Đức. Áo 7 Hung.

Câu 3: Nguyên nhân nào dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất ?

Trả lời:

a) Nguyên nhân của chiến tranh
– Sự phát triển không đồng đều của chủ nghĩa tư bản vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đã làm so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc thay đổi. Các đế quốc phát triển sớm – đế quốc “già” (Anh. Pháp)… kinh tế phát triển chậm lại, nhưng lại có nhiều thuộc địa. Còn các đế quốc mới ra đời – đế quốc “trẻ” như Đức, Mĩ, Nhật lại phát triển kinh tế nhanh, nhưng có ít thuộc địa. Vì vậy, mâu thuẫn giữa các nước đế quốc ”già” và “trẻ” về thuộc địa là hết sức gay gắt. Cho nên các đế quốc Đức. Mĩ. Nhật tích cực chuẩn bị một kế hoạch gây chiến tranh đế eiành giột thuộc địa.
– Vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đã diễn ra cuộc chiến tranh Mĩ – Tây Ban Nha ( 1898). .VÍT chiếm lại Phi-líp-pin và Cu-ba của Tây Ban Nha : Chiến tranh Anh – Bỏ-Ơ (1899 — 1902). Anh thôn tính hai quốc gia của người Bỏ-Ơ : Chiến tranh Nga — Nhật ( 1904 – 1905). Nhật đánh bật Nga ra khỏi bán dáo Triểu Tièn và Đông Bắc Trung Quốc.
– Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc trở nén hết sức gay gắt dẫn đến hình thành hai khối quân sự đối lập là : khối Liên minh Đức – Áo-Hung (1882) và khối Hiệp ước Anh – Pháp – Ngà ( 1907). Hai khối này tích cực chạy đua vũ trang và chuẩn bị chiến tranh để giành giật thuộc địa của nhau. Đây chính là nguyên nhân sâu xa của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Nguyên nhân trực tiếp, bắt đầu từ việc Thái tử Phéc-đi-năng của đế quốc Áo Hung bị một người Xéc-bi ám sát ngày 28 – 6 – 1914. Đế quốc Đức – Áo liền chớp lấy thời cơ đó để gây ra cuộc chiến tranh.

Câu 4: Chiến tranh thế giới thứ nhất đã gây nên những hậu quả như thế nào ?

Trả lời:

-Chiến tranh đã gây thảm họa cho nhân loại : 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương, nhiều thành phố. làng mạc, đường sá, cầu cống, nhà máy bị phá huỷ, số tiền chi phí cho chiến tranh tới 85 tỉ đô la, các nước châu Âu trở thành con nợ của Mĩ.

Câu 5: Niên biểu về giai đoạn thứ hai của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất

Trả lời:

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 8:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 8
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 8
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 8
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 

Trên đây chúng tôi đã trình bày về nguyên nhân, tính chất cũng như kết cục của cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất. Với những thông tin này, chúng tôi hi vọng chúng sẽ có ích cho quá trình học tập của bạn. Chúc các bạn ôn thi vui vẻ!