“Kim loại có trí nhớ” là gì?

Lẽ nào lại có “ kim loại có trí nhớ” thật sao ? Có ! Hơn nữa hoàn cảnh phát hiện ra nó còn rất kỳ diệu.  Đầu những năm 60, khi viện nghiên cứu hải quân Mỹ nghiên cứu hợp kim Niken, Titan đã lấy ra từ trong kho các sợi hợp kim cong cong để có thể sử dụng được, họ đã tiến hành gia công cho nó thẳng ra và đặt nó bên cạnh lò lửa, đến khi cần dùng, họ mới phát hiện ra sợi hợp kim đã được uốn thẳng này lại trở lại dạng cong ban đầu.  Về sau, họ bèn làm một thí nghiệm và phát hiện thấy loại hợp kim này không giống với các kim loại thông thường, nó giống như một sinh vật có tính mạng và có “ trí nhớ” rất tốt, nhưng trí nhớ này của nó khác với của con người.  Nó chỉ có thể nhớ hình dạng ban đầu của mình .

Nhưng nguyên liệu hợp kim không có sự sống này sao lại có trí nhớ ? Thì ra, bí mật để ghi nhớ của nó là trong một phạm vi nhiệt độ nhất định, bên trong hợp kim có một dạng thay đổi kết cấu thuận nghịch đặc biệt.  Khi chúng chịu lực tác dụng lớn từ bên ngoài vào, nguyên tử bên trong có thể tạm thời rời xa vị trí ban đầu của nó và bị đẩy tới vị trí gần đó.  Lúc này, chúng ta có thể nhìn thấy hợp kim đã thay đổi hình dạng của mình.  Nhưng sau khi tăng nhiệt độ cho hợp kim đã biến hình này, nguyên tử bên trong do đã có đủ năng lượng cần để vận động, đồng thời lại có tác dụng của lực kết hợp kết cấu lúc đầu nên có thể khôi phục lại hình dạng vốn có của nó. 

Căn cứ vào đó, các nước đã nghiên cứu ra mười mấy loại hợp kim “ có trí nhớ” như vàng Catmi, Titan coban, Titan sắt, Zirecon rubidi …v.v, hợp kim có tính đại biểu nhất là hợp kim Niken-Titan.  Ngày nay, các loại hợp kim có trí nhớ đều được ứng dụng một cách khéo léo trong công nghiệp hiện đại, kỹ thuật hàng không và trong các vật dụng đời sống thường ngày.  Ví dụ như dùng hợp kim để chế tạo ra đinh tán, đinh chốt ; cắm vào trong lỗ rồi thêm chút nhiệt, chân cắm của nó sẽ tự động tách ra, giữ cho vật thể cố định vững chắc và nâng cao công hiệu.  Vài năm trước, kỹ thuật hàng không đã ứng dụng hợp kim vào dây anten đưa lên mặt trăng, trước tiên sau khi làm lạnh nó, người ta thêm ngoại lực vào rồi ép chúng cho bằng một quả cầu nhỏ, đưa vào phi thuyền vũ trụ.  Lên tới mặt trăng, chịu sự chiếu xạ rất mạnh của mặt trời sẽ khôi phục lại hình dạng chiếc ô tô lúc đầu.  Bây giờ, ô tô được chế tạo từ hợp kim mỗi khi bị va chạm làm biến dạng, thậm chí mất đi hoàn toàn hình dáng ban đầu, chỉ cần dùng lửa hơ qua thì sẽ khôi phục được lại trạng thái ban đầu.  Loại kim loại có “ trí nhớ” này có tác dụng rất lớn đối với chúng ta, phải vậy không ?