William IV – “Ông vua lính thủy”

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 5/7/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

William IV là vua của Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland từ năm 1830. Ông được biết đến với tên gọi ‘Ông vua lính thủy’ (Sailor King) và ‘Billy ngốc nghếch’ (Silly Billy). Dưới triều đại của ông, Đạo luật cải tổ được thông qua năm 1832.

William sinh ngày 21 tháng 8 năm 1765 tại Cung điện Buckingham. Ông là con trai thứ ba của vua George III và Nữ hoàng Charlotte, và bởi vậy ông không phải là đối tượng được kế vị. Ở tuổi 13, ông bắt đầu sự nghiệp lính thủy trong Hải quân hoàng gia. Trong những ngày trên biển, ông tham gia phục vụ hải quân Anh ở Mỹ và quần đảo Tây Ấn (vùng Carribe) và trở thành đô đốc hải quân năm 1811. Năm 1789, ông được ban tước hiệu Công tước xứ Clarence.

Từ đầu thập niên 1790 cho đến năm 1811, William sống cùng người tình là diễn viên Dorothy Jordan. Họ có với nhau 10 người con, đều mang họ Fitzclarence.

Năm 1811, anh trai cả của William là George trở thành vua nhiếp chính (sau này là Vua George IV) khi cha của họ bị chứng mất trí. Năm 1818, người con gái duy nhất của George qua đời khiến các anh em của ông lao vào một cuộc giành giật nhằm kết hôn và có người kế vị. Cùng năm đó, William kết hôn với công chúa Adelaide từ Saxe-Meiningen. Khi người con thứ của vua George III chết, William trở thành người kế vị và tiếp đó lên ngôi vua sau khi vua George IV mất vào tháng 6 năm 1830.

Ban đầu ông rất được lòng dân chúng. Lễ đăng quang giản dị của William đối lập hoàn toàn với thời kỳ hoang phí vô độ của anh trai ông.

Triều đại của William bị bao phủ bởi cuộc khủng hoảng Cải cách. Nó bắt đầu gần như ngay khi chính phủ đảng Tory của Công tước xứ Wellington (mà William ủng hộ) để thua cuộc bầu cử tháng 8 năm 1830.

Đảng Whig do Thượng nghị sĩ Grey đứng đầu lên nắm quyền và có ý định buộc thông qua cải cách bầu cử, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ các nghị sĩ cả hai viện. Trong cuộc bầu cử năm 1831, đảng Whig chiếm đa số ghế Hạ viện, nhưng các thượng nghị sĩ tiếp tục phủ quyết Dự luật Cải cách. Mùa đông 1831 – 1832, một cuộc khủng hoảng chính trị nổ ra, bạo loạn diễn ra nhiều nơi trên đất nước.

Nhà vua cuối cùng cũng chấp thuận thêm mới nhiều thượng nghị sĩ đảng Whig nhằm tạo điều kiện để Thượng viện thông qua. Tuy nhiên các thượng nghị sĩ đã từng phản đối nay lại bỏ cuộc và để dự luật được thông qua. Đạo luật Cải tổ năm 1832 bãi bỏ một số hành vi lạm dụng hệ thống bầu cử tồi tệ nhất và mở rộng quyền bầu cử đến tầng lớp trung lưu.

William qua đời ngày 20 tháng 6 năm 1837 và không có con nối dõi. Cháu gái ông là Victoria là người thừa kế ngôi vua.