THẨM KIM NGAO (1717 – 1776)

 Thẩm Kim Ngao, tự Thiên Lục, hiệu Cấp Môn, lúc tuổi già hiệu Tôn Sinh lão nhân, người đời Thanh, Tích Sơn (nay là Giang Tô, Vô Tích). Ông học rộng kinh sách xưa. Trước tuổi 40, ông chuyên chú học Nho. Ở tuổi trung niên, ông nổi tiếng là người thông kinh sách. Trong niên hiệu Càn Long (1736-1795), ông đỗ Cử nhân, thi Tiến sĩ mấy lượt không đỗ. Sau 40 tuổi, ông học y với thầy Tôn Khánh Tăng, bạn đồng học của Diệp Thiên Sĩ. Thầy Tôn tinh thông y thuật, giỏi trị bệnh đậu mùa. Ông được thầy Tôn truyền thụ, lại tự mình nỗ lực siêng học nên nổi danh ở đời. Có một bệnh nhân tên Châu Văn Tuấn đau gan, thầy thuốc  cho là bệnh thấp nhiệt trị lầm bằng thuốc táo kiếp (khô nóng), kéo dài hơn 20 ngày làm cho lưỡi cổ họng khô khan, chân răng đều đen, lòng  bụng nóng như nung, da thịt nứt nẻ, ngày đêm không ngủ được, thấy như phải chết. Ông đến xem mạch xong, cho uống thang ‘Bình Can Thanh Hỏa’, họ Châu rất mau khỏi bệnh. Ông dịch nhiều sách, sưu tập học thuyết của người xưa kết hợp với kinh nghiệm nhiều năm của mình, góp ý kiến, tham khảo sách. Sách đã biên soạn gồm có ‘Mạch Tượng Thống Loại’, Chư Mạch Chủ Bệnh Thị’, ‘Tạp Bệnh Nguyên Lưu Tê Chúc’, ‘Thương Hàn Luận Cương Mục’, ‘Phụ Khoa Ngọc Xích’, ‘Aáu Khoa Thích Mê’, ‘Yếu Dược Phân Tễ’ bảy loại. Ông nhận xét rằng ‘sự sống của con người là trọng đại nhất, phải biết giữ mà không nên coi rẻ sinh mệnh con người’; cho nên ông đem bảy loại sách trên biên soạn thành một bộ tùng thư, gọi tên chung là ‘Thẩm Thị Tôn Sinh Thư’ (sách tôn trọng sinh mệnh con người của họ Thẩm), trong đó hai bộ sách trọng yếu là ‘Tạp Bệnh Nguyên Lưu Tê Chúc’ và ‘Phụ Khoa Ngọc Xích’. ‘Tạp bệnh nguyên lưu tê chúc’ bao quát tạng phủ, Kỳ kinh bút mạch, lục dâm, nội thương ngoại cảm, diện bộ, thân hình, tất cả sáu môn, mỗi môn phân ra bao nhiêu bệnh chứng ; dưới mỗi bệnh chứng , viện dẫn lời luận thuyết của cổ nhân, kết hợp với kinh nghiệm bản thân ‘xét nguyên ủy của bệnh chứng , hình trạng của bệnh chứng , khảo phương pháp chẩn trị ‘, đây là một bộ sách về tạp bệnh có ảnh hưởng lớn. ‘Phụ Khoa Ngọc Xích’ luận thuật về các bệnh chứng : đái hạ, nhũ ung (ung thư vú), có không ít kiến giải độc đáo, lối viết đơn giản, rõ ràng, có hệ thống, phương thuốc tuyển chọn thực dụng, là một bộ sách tham khảo có giá trị cho người học ngành y muốn nghiên cứu  phụ khoa. Ông mất năm 1776, hưởng thọ 59 tuổi.