Tại sao người cao tuổi ngủ và nhớ kém?

Suy thoái của một vùng não cụ thể làm suy yếu chất lượng giấc ngủ khi con người có tuổi, dẫn đến nghèo trí nhớ, theo nghiên cứu được công bố trên Nature Neuroscience.

Lão hóa có liên quan đến sự mất dần các tế bào não, rối loạn giấc ngủ và suy giảm chức năng bộ nhớ, nhưng những yếu tố này liên quan với nhau như thế nào thì đến nay người ta vẫn chưa được rõ.

Nhà thần kinh học Bryce Mander tại Đại học California, Berkeley, và các đồng nghiệp của ông đã mời 33 người lớn khỏe mạnh - gồm 18 người độ tuổi 20, và 15 người khác nhau từ độ tuổi cuối sáu mươi tới cuối bảy mươi - tất cả đều có chức năng tâm thần bình thường, và yêu cầu họ ghi nhớ một danh sách các cặp từ.

Mười phút sau những người tham gia được yêu cầu nhớ lại một số cặp từ, còn lại họ được để cho ngủ qua đêm trong khi các nhà nghiên cứu ghi lại hoạt động điện của não. Sáng hôm sau, các tình nguyện viên được yêu cầu nhớ lại những từ được lựa chọn từ danh sách một lần nữa trong khi bộ não của họ được quét kiểm tra bằng máy.

Tương tự như kết quả các nghiên cứu trước đó, những người trưởng thành lớn tuổi ghi điểm kém hơn so với những người trẻ trong phần kiểm tra bộ nhớ, và cho thấy sự giảm đáng kể các sóng não chậm liên quan đến giấc ngủ sâu.

Mức độ của sự gián đoạn giấc ngủ sâu liên quan đến mức độ suy giảm trí nhớ, khi những người ít có các hoạt động sóng chậm ghi điểm kém nhất. Những sự khác biệt này cũng liên quan tới việc giảm chất xám trong một phần của não được gọi là vỏ não trước trán trung gian.

"Chúng tôi đã biết từ nhiều thập kỷ rằng giấc ngủ bị gián đoạn ở người lớn tuổi, nhưng chúng tôi không biết tại sao", ông Mander nói. "Phát hiện của chúng tôi cho thấy não suy giảm, trí nhớ kém và ngủ kém không phải là độc lập, trái lại lại liên quan đến nhau một cách đáng kể."

Sóng bộ nhớ

Từ lâu người ta biết rằng giấc ngủ làm tăng cường những trí nhớ mới được tạo lập, và sóng não chậm được cho là tăng cường việc chuyển giao thông tin từ vùng hippocampus, một cấu trúc não rất quan trọng trong việc hình thành bộ nhớ, các phần khác của bộ não dành cho lưu trữ lâu dài.

Phát hiện của Mander và đồng nghiệp cho thấy suy thoái của vỏ não trước vùng giữa trán làm giảm các sóng chậm xảy ra trong giấc ngủ sâu. Hậu quả là, những người tham gia lớn tuổi có năng lực kém hơn so với những người trẻ trong việc củng cố trí nhớ của họ về các cặp từ.

Roxanne Sterniczuk, một nhà thần kinh-sinh lý học (neurophysiologist) tại Đại học Dalhousie ở Halifax, Canada, cho biết: "Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn sâu sắc có giá trị về mối quan hệ giữa giấc ngủ và nhận thức". Tuy nhiên, cô kêu gọi thận trọng bởi vì nhũng sự khác biệt quan sát được mang tính giải phẫu có thể là dấu hiệu của thoái hóa thần kinh sớm, chứ không thuần túy là sự suy giảm khối lượng một cách tự nhiên.

"Việc không có khả năng để kiểm tra bệnh lý não của những người tham gia là một hạn chế lớn," bà nói thêm. "sẽ rất thú vị nếu tiếp tục theo dõi sự biến đổi ở những người lớn tuổi qua thời gian, hoặc thêm một nhóm bị chứng mất trí và so sánh sự khác biệt."

Năm ngoái, Sterniczuk và đồng nghiệp đã trình bày những phát hiện sơ bộ cho thấy rối loạn giấc ngủ dự đoán chính xác chẩn đoán tiếp theo về Alzheimer.

"Gián đoạn giấc ngủ thậm chí còn rõ rệt hơn ở bệnh Alzheimer," Mander nói ", do đó, một nghiên cứu nên triền khai tiếp theo sẽ là tìm hiểu xem liệu giấc ngủ bị gián đoạn trong số những người tham gia thử nghiệm này có liên quan với các triệu chứng bộ nhớ của họ không. Nếu có, việc chủ động thúc đẩy giấc ngủ có thể làm giảm sự suy giảm thể chất ở họ.