25/05/2018, 17:58
Sách Việt Nam trong tiến trình hội nhập thế giới
(ĐHVH HN) - Hội nhập thế giới đã và đang trở thành xu hướng tất yếu của mọi quốc gia; của mọi lĩnh vực, trong đó có kinh doanh xuất bản phẩm. Làm thế nào để đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới là hoạt động rất được quan tâm và trăn trở của không chỉ những nhà quản lý, những người hoạt động trong ...
(ĐHVH HN) - Hội nhập thế giới đã và đang trở thành xu hướng tất yếu của mọi quốc gia; của mọi lĩnh vực, trong đó có kinh doanh xuất bản phẩm. Làm thế nào để đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới là hoạt động rất được quan tâm và trăn trở của không chỉ những nhà quản lý, những người hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh xuất bản phẩm mà còn là mong mỏi của rất nhiều tác giả, dịch giả và những người đam mê sách.
Tại sao cần đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới?
Sách báo Việt Nam hội nhập thế giới sẽ trở thành kênh thông tin quan trọng, góp phần tích cực vào việc tuyên truyền về chủ trương, đường lối phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Phục vụ đời sống văn hóa tinh thần cho kiều bào ở nước ngoài, giúp cho kiều bào Việt Nam ở xa tổ quốc cũng như những người nước ngoài quan tâm đến Việt Nam có cơ hội nắm bắt kịp thời những thông tin về tình hình đất nước, đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước.
Đưa sách báo đến với thế giới ngoài việc giới thiệu đến bạn bè quốc tế những tác phẩm văn học hay, lạ của Việt Nam thì đó còn là cách làm du lịch, quảng bá hình ảnh về đất nước Việt Nam với thiên nhiên hùng vĩ, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, lịch sử hào hùng, những phong tục truyền thống, con người... Từ đó có thể tạo sức lan tỏa và mở rộng ảnh hưởng các giá trị văn hóa của Việt Nam đến bạn bè thế giới.
Sách báo Việt Nam hội nhập thế giới sẽ tạo cơ hội mở rộng, phát triển thị trường và quảng bá cho các nhà xuất bản, các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm. Khai thác tối đa tiềm năng xuất bản trong nước, mang lại hiệu quả kinh tế và góp phần nâng cao vị thế của ngành xuất bản Việt Nam.
Những thuận lợi và khó khăn trong hội nhập thế giới của sách Việt Nam
Tại sao cần đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới?
Sách báo Việt Nam hội nhập thế giới sẽ trở thành kênh thông tin quan trọng, góp phần tích cực vào việc tuyên truyền về chủ trương, đường lối phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Phục vụ đời sống văn hóa tinh thần cho kiều bào ở nước ngoài, giúp cho kiều bào Việt Nam ở xa tổ quốc cũng như những người nước ngoài quan tâm đến Việt Nam có cơ hội nắm bắt kịp thời những thông tin về tình hình đất nước, đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước.
Đưa sách báo đến với thế giới ngoài việc giới thiệu đến bạn bè quốc tế những tác phẩm văn học hay, lạ của Việt Nam thì đó còn là cách làm du lịch, quảng bá hình ảnh về đất nước Việt Nam với thiên nhiên hùng vĩ, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, lịch sử hào hùng, những phong tục truyền thống, con người... Từ đó có thể tạo sức lan tỏa và mở rộng ảnh hưởng các giá trị văn hóa của Việt Nam đến bạn bè thế giới.
Sách báo Việt Nam hội nhập thế giới sẽ tạo cơ hội mở rộng, phát triển thị trường và quảng bá cho các nhà xuất bản, các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm. Khai thác tối đa tiềm năng xuất bản trong nước, mang lại hiệu quả kinh tế và góp phần nâng cao vị thế của ngành xuất bản Việt Nam.
Những thuận lợi và khó khăn trong hội nhập thế giới của sách Việt Nam
- Những thuận lợi
- Hoạt động xuất bản trong đó có lĩnh vực xuất khẩu xuất bản phẩm, đưa sách Việt nam ra nước ngoài được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm và coi trọng. Luật Xuất bản 2012 nêu rõ “Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân xuất khẩu xuất bản phẩm đã được xuất bản và lưu hành hợp pháp tại Việt Nam ra nước ngoài”.
- Việt Nam đã tham gia Công ước Berne (năm 2004), gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới WTO (năm 2006), trở thành thành viên của Hiệp hội Xuất bản châu Á - Thái Bình Dương (APPA), Hiệp hội xuất bản Ðông - Nam Á (ABPA), Tổ chức mã số sách chuẩn quốc tế (ISBN)... Ðây là những dấu mốc rất quan trọng để tạo môi trường thuận lợi đối với ngành xuất bản nước nhà trong quá trình hội nhập với thế giới.
- Lực lượng đông đảo các nhà quản lý, doanh nghiệp và những người yêu sách có kinh nghiệm, trình độ và khát khao đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới. Họ không chấp nhận thụ động chờ cơ hội đến mà đã nỗ lực bắt tay vào việc tìm đường xuất khẩu sách Việt Nam, nhất là mảng sách về văn học.
- Những khó khăn
- Hàng năm, chúng ta đều tổ chức và tham gia vào các Hội chợ sách quốc tế trong và ngoài nước. Tuy nhiên, vấn đề giao dịch bản quyền và phát triển xuất khẩu sách chưa được đầu tư đúng mức, chủ yếu mới chỉ dừng lại ở việc giới thiệu hình ảnh, văn hóa Việt Nam.
- Chất lượng sách xuất bản trong nước còn rất hạn chế cho việc hội nhập thế giới. Các bản in sách chưa đạt chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn về giấy, mực in… chưa được coi trọng. Đặc biệt chúng ta thiếu các sách có giá trị xuất bản bằng tiếng Anh hay dịch sang tiếng Anh. Do vậy chưa thỏa mãn được nhu cầu của khách hàng quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài.
- Sách Việt Nam hầu hết chưa đủ uy tín thuyết phục. Các đơn vị nước ngoài khi mua sách thường chú ý tới những cuốn sách có lượng phát hành lớn từ hàng chục ngàn cho tới cả triệu bản. Trong khi đó các đầu sách trong nước thường chỉ được phát hành với số lượng ở mức 5.000, 2.000, 1.000 thậm chí 500 bản.
- Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong hoạt động xuất nhập khẩu xuất bản phẩm chưa đồng bộ, nhiều quy định còn bất cập và lạc hậu so với sự phát triển của thực tiễn. Một số quy định mới được ban hành còn thiếu các văn bản hướng dẫn thực hiện gây nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp trong quá trình đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới.
Tình hình hội nhập thế giới của sách Việt Nam
Đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới là mối quan tâm, trăn trở của không chỉ những nhà quản lý, kinh doanh mà của cả những người đam mê sách. Không chấp nhận thụ động chờ cơ hội đến, thời gian qua một số tổ chức, cá nhân đã nỗ lực bắt tay vào việc tìm đường xuất khẩu sách với khát vọng sẽ tìm được cánh cửa đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới, nhất là mảng sách văn học.
Hội Nhà văn Việt Nam đã nhiều lần tổ chức các hội nghị quảng bá văn học Việt Nam vào các năm 2002, 2010 và 2015 với sự tham gia của đông đảo khách mời quốc tế. Sự gia tăng đại biểu đến từ các quốc gia qua từng kỳ hội nghị cho thấy chủ trương quảng bá văn học Việt Nam đã dần tạo được sức lan tỏa đến bạn bè thế giới. Từ đó, một số tác phẩm văn học tiêu biểu của Việt Nam được chuyển ngữ và xuất bản ở nước ngoài. Tuy nhiên, so với kỳ vọng, con số này vẫn còn quá khiêm tốn.
Để thúc đẩy việc xuất khẩu sách, nhiều đơn vị đã mạnh dạn tìm kiếm những hướng đi mới cũng như nỗ lực tìm kiếm các đối tác nước ngoài.
Năm 2011, NXB Trẻ xuất bản bằng tiếng Anh tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ (Open the window, eyes closed) của tác giả Nguyễn Ngọc Thuần và giới thiệu ra thị trường quốc tế qua các trang mạng chuyên về bán sách, tại hội chợ sách và quảng bá theo hình thức “chuyền tay” giới thiệu cho khách du lịch đến Việt Nam. Nhờ đó, tác phẩm này đã được dịch và xuất bản ở Thụy Điển. Một số sách về lịch sử, truyện cổ tích Việt Nam như: Cây tre trăm đốt, Dế mèn phiêu lưu ký, Tấm Cám, Trầu cau, Sự tích hồ Gươm,... cũng được NXB Trẻ xuất bản song ngữ để giới thiệu ở nhiều nước trên thế giới, với hy vọng vừa phục vụ độc giả là người Việt Nam sống ở nước ngoài và độc giả nước ngoài, vừa tác động để họ quan tâm đến Việt Nam.
Chibooks, một đơn vị xuất bản còn khá mới mẻ trên thị trường sách Việt Nam lại chọn một hướng đi khác. Năm 2012, công ty đã ký hợp đồng với gần 20 nhà văn Việt Nam đương đại và trở thành đại diện chính thức của các tác giả trong thời hạn từ 8 - 10 năm. Đơn vị này đã tổ chức in các bản giới thiệu sách, tiểu sử các nhà văn bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau đồng thời phối hợp với đơn vị xuất bản sách ở các nước để có thể đưa nhà văn Việt Nam đến tham gia giao lưu với độc giả và ký tặng sách... Đây được xem là cách làm chuyên nghiệp, có tầm nhìn xa và hết sức cần thiết trong việc giao dịch bản quyền với các đối tác nước ngoài trong xu thế mở cửa và hội nhập hiện nay.
Năm 2014, Công ty cổ phần Văn hóa giáo dục Long Minh sau hơn 5 năm chuẩn bị đã cho ra đời bộ sách Em thích giỏi toán đạt tiêu chuẩn quốc tế. Các quyển sách được thiết kế sáng tạo mang hình dáng chiếc dép, nội dung được dịch ra tiếng Anh cùng dẫn dắt tư duy toán thông qua các hình vẽ minh họa đã tăng giá trị cho mỗi cuốn sách, tạo nên sức hút và đã được NXB Play Bac (Pháp) đồng ý liên kết ấn hành. Bộ sách đã được NXB Clever Media (Nga) mua bản quyền ba trong bảy quyển để xuất bản 4.000 bản tại Nga. NXB Pelangi (Malaysia) cũng đã ký hợp đồng mua lại bản quyền trọn bộ sách này để xuất bản tại Malaysia, Singapore, Thái Lan, Indonesia. Hiện công ty Long Minh tiếp tục xây dựng dự án xuất khẩu bản quyền bằng tiếng Anh ra nước ngoài bộ truyện tranh Người cầm quân của tác giả Phạm Tuấn Lâm, bộ sách Cờ vua của tác giả Lương Trọng Minh, các cuốn sách toán, các bộ sách về STEM.
Bên cạnh các đơn vị xuất bản và kinh doanh sách, lực lượng đông đảo các nhà văn, dịch giả, nhà nghiên cứu …cũng là kênh quan trọng góp phần đưa sách Việt Nam hội nhập quốc tế. Thông qua công việc, bằng ảnh hưởng của mình, họ đã âm thầm kết nối để giới thiệu một cách có hiệu quả nhiều tác phẩm văn học tiêu biểu của Việt Nam ra nước ngoài.
Có thể kể đến nhà văn Nguyễn Nhật Ánh - ông là tác giả làm cho dòng chảy sách Việt ra nước ngoài nổi đình nổi đám hơn khi Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ được NXB Nanmee Books của Thái Lan ký hợp đồng chuyển ngữ sang tiếng Thái, sau đó lại được NXB Dasan Books của Hàn Quốc tiếp tục mua bản quyền dịch sang tiếng Hàn và phát hành tại Hàn Quốc. Một số sách khác cũng được chuyển ngữ và phát hành ở nước ngoài như Cánh đồng bất tận của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư được NXB Asia chuyển ngữ và phát hành tại Hàn Quốc…
Nhờ sự kiên trì, đam mê với lĩnh vực làm đẹp và cả sự năng động của tác giả có thời gian đi du học, hai tác giả nữ Đỗ Anh Thư và Nguyễn Thu Giang (Hà Nội) bán được bản quyền cuốn sách Tự làm mỹ phẩm cho nhà xuất bản ở Thái Lan và Hàn Quốc. Tự làm mỹ phẩm cũng là một trong vài tác phẩm sách Việt hiếm hoi có mặt trên mạng bán lẻ Amazon.
Với những nỗ lực đó, sách của Việt Nam đã đến được nhiều nước trên thế giới. Hiện thị trường chủ yếu của chúng ta là Mỹ, các nước châu Âu (Anh, Pháp, Canada, Úc) một số nước châu Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…). Tuy nhiên, thị trường các nước châu Phi, châu Mỹ thì vẫn hầu như chưa có sách của Việt Nam do nhu cầu chưa nhiều, giá cước vận chuyển lại cao, các thủ tục xuất khẩu còn nhiều mới lạ, khó khăn với các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm Việt Nam.
Sách Việt Nam xuất khẩu gồm các thể loại: sách văn học, văn hóa nghệ thuật, sách về chiến tranh…. Đối tượng mua và tiếp nhận sách là các thư viện, các trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức, cá nhân, các nhà sách, các đại sứ quán, lãnh sự quán Việt nam ở các nước trên thế giới.
Bên cạnh những mặt đạt được, cũng vẫn phải thẳng thắn nhìn nhận rằng cho đến nay, con đường đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới còn nhiều khó khăn, trở ngại.
Đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới là mối quan tâm, trăn trở của không chỉ những nhà quản lý, kinh doanh mà của cả những người đam mê sách. Không chấp nhận thụ động chờ cơ hội đến, thời gian qua một số tổ chức, cá nhân đã nỗ lực bắt tay vào việc tìm đường xuất khẩu sách với khát vọng sẽ tìm được cánh cửa đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới, nhất là mảng sách văn học.
Hội Nhà văn Việt Nam đã nhiều lần tổ chức các hội nghị quảng bá văn học Việt Nam vào các năm 2002, 2010 và 2015 với sự tham gia của đông đảo khách mời quốc tế. Sự gia tăng đại biểu đến từ các quốc gia qua từng kỳ hội nghị cho thấy chủ trương quảng bá văn học Việt Nam đã dần tạo được sức lan tỏa đến bạn bè thế giới. Từ đó, một số tác phẩm văn học tiêu biểu của Việt Nam được chuyển ngữ và xuất bản ở nước ngoài. Tuy nhiên, so với kỳ vọng, con số này vẫn còn quá khiêm tốn.
Để thúc đẩy việc xuất khẩu sách, nhiều đơn vị đã mạnh dạn tìm kiếm những hướng đi mới cũng như nỗ lực tìm kiếm các đối tác nước ngoài.
Năm 2011, NXB Trẻ xuất bản bằng tiếng Anh tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ (Open the window, eyes closed) của tác giả Nguyễn Ngọc Thuần và giới thiệu ra thị trường quốc tế qua các trang mạng chuyên về bán sách, tại hội chợ sách và quảng bá theo hình thức “chuyền tay” giới thiệu cho khách du lịch đến Việt Nam. Nhờ đó, tác phẩm này đã được dịch và xuất bản ở Thụy Điển. Một số sách về lịch sử, truyện cổ tích Việt Nam như: Cây tre trăm đốt, Dế mèn phiêu lưu ký, Tấm Cám, Trầu cau, Sự tích hồ Gươm,... cũng được NXB Trẻ xuất bản song ngữ để giới thiệu ở nhiều nước trên thế giới, với hy vọng vừa phục vụ độc giả là người Việt Nam sống ở nước ngoài và độc giả nước ngoài, vừa tác động để họ quan tâm đến Việt Nam.
Chibooks, một đơn vị xuất bản còn khá mới mẻ trên thị trường sách Việt Nam lại chọn một hướng đi khác. Năm 2012, công ty đã ký hợp đồng với gần 20 nhà văn Việt Nam đương đại và trở thành đại diện chính thức của các tác giả trong thời hạn từ 8 - 10 năm. Đơn vị này đã tổ chức in các bản giới thiệu sách, tiểu sử các nhà văn bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau đồng thời phối hợp với đơn vị xuất bản sách ở các nước để có thể đưa nhà văn Việt Nam đến tham gia giao lưu với độc giả và ký tặng sách... Đây được xem là cách làm chuyên nghiệp, có tầm nhìn xa và hết sức cần thiết trong việc giao dịch bản quyền với các đối tác nước ngoài trong xu thế mở cửa và hội nhập hiện nay.
Năm 2014, Công ty cổ phần Văn hóa giáo dục Long Minh sau hơn 5 năm chuẩn bị đã cho ra đời bộ sách Em thích giỏi toán đạt tiêu chuẩn quốc tế. Các quyển sách được thiết kế sáng tạo mang hình dáng chiếc dép, nội dung được dịch ra tiếng Anh cùng dẫn dắt tư duy toán thông qua các hình vẽ minh họa đã tăng giá trị cho mỗi cuốn sách, tạo nên sức hút và đã được NXB Play Bac (Pháp) đồng ý liên kết ấn hành. Bộ sách đã được NXB Clever Media (Nga) mua bản quyền ba trong bảy quyển để xuất bản 4.000 bản tại Nga. NXB Pelangi (Malaysia) cũng đã ký hợp đồng mua lại bản quyền trọn bộ sách này để xuất bản tại Malaysia, Singapore, Thái Lan, Indonesia. Hiện công ty Long Minh tiếp tục xây dựng dự án xuất khẩu bản quyền bằng tiếng Anh ra nước ngoài bộ truyện tranh Người cầm quân của tác giả Phạm Tuấn Lâm, bộ sách Cờ vua của tác giả Lương Trọng Minh, các cuốn sách toán, các bộ sách về STEM.
Bên cạnh các đơn vị xuất bản và kinh doanh sách, lực lượng đông đảo các nhà văn, dịch giả, nhà nghiên cứu …cũng là kênh quan trọng góp phần đưa sách Việt Nam hội nhập quốc tế. Thông qua công việc, bằng ảnh hưởng của mình, họ đã âm thầm kết nối để giới thiệu một cách có hiệu quả nhiều tác phẩm văn học tiêu biểu của Việt Nam ra nước ngoài.
Có thể kể đến nhà văn Nguyễn Nhật Ánh - ông là tác giả làm cho dòng chảy sách Việt ra nước ngoài nổi đình nổi đám hơn khi Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ được NXB Nanmee Books của Thái Lan ký hợp đồng chuyển ngữ sang tiếng Thái, sau đó lại được NXB Dasan Books của Hàn Quốc tiếp tục mua bản quyền dịch sang tiếng Hàn và phát hành tại Hàn Quốc. Một số sách khác cũng được chuyển ngữ và phát hành ở nước ngoài như Cánh đồng bất tận của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư được NXB Asia chuyển ngữ và phát hành tại Hàn Quốc…
Nhờ sự kiên trì, đam mê với lĩnh vực làm đẹp và cả sự năng động của tác giả có thời gian đi du học, hai tác giả nữ Đỗ Anh Thư và Nguyễn Thu Giang (Hà Nội) bán được bản quyền cuốn sách Tự làm mỹ phẩm cho nhà xuất bản ở Thái Lan và Hàn Quốc. Tự làm mỹ phẩm cũng là một trong vài tác phẩm sách Việt hiếm hoi có mặt trên mạng bán lẻ Amazon.
Với những nỗ lực đó, sách của Việt Nam đã đến được nhiều nước trên thế giới. Hiện thị trường chủ yếu của chúng ta là Mỹ, các nước châu Âu (Anh, Pháp, Canada, Úc) một số nước châu Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc…). Tuy nhiên, thị trường các nước châu Phi, châu Mỹ thì vẫn hầu như chưa có sách của Việt Nam do nhu cầu chưa nhiều, giá cước vận chuyển lại cao, các thủ tục xuất khẩu còn nhiều mới lạ, khó khăn với các doanh nghiệp kinh doanh xuất bản phẩm Việt Nam.
Sách Việt Nam xuất khẩu gồm các thể loại: sách văn học, văn hóa nghệ thuật, sách về chiến tranh…. Đối tượng mua và tiếp nhận sách là các thư viện, các trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức, cá nhân, các nhà sách, các đại sứ quán, lãnh sự quán Việt nam ở các nước trên thế giới.
Bên cạnh những mặt đạt được, cũng vẫn phải thẳng thắn nhìn nhận rằng cho đến nay, con đường đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới còn nhiều khó khăn, trở ngại.
Kim ngạch xuất khẩu xuất bản phẩm
Nguồn: Số liệu tổng kết của Cục Xuất bản – In – Phát hành
Mặc dù, lượng sách Việt Nam xuất khẩu ra nước ngoài với số lượng tương đối ổn định, tuy nhiên cán cân xuất khẩu - nhập khẩu có sự chênh lệch rất lớn: Đơn cử trong năm 2016, Việt Nam xuất khẩu 400 nghìn bản sách trong khi nhập khẩu tới hơn 41 triệu bản sách. Tình trạng nhập siêu này dẫn đến hệ quả là dù công cuộc hội nhập thế giới diễn ra mạnh mẽ song sách Việt Nam tiếp tục thiếu vắng trong danh mục sách của độc giả nước ngoài.
Nguyên nhân này do nhiều lý do khách quan và chủ quan. Phần lớn các doanh nghiệp chỉ chú trọng tới nhập khẩu, chứ ít quan tâm đến xuất khẩu sách Việt nam ra nước ngoài vì hiệu quả kinh tế thấp thậm chí không có lãi do đó chưa thực sự đầu tư, nghiên cứu và tìm các biện pháp, phương thức để mở rộng thị trường ra các nước. Bên cạnh đó, hiện số lượng sách của các đơn vị trong nước xuất bản được viết bằng tiếng Anh hay dịch sang tiếng Anh còn rất ít. Chúng ta hầu như cũng chưa có tác giả đủ tầm thế giới, hay có các dịch giả đủ trình độ theo tiêu chuẩn quốc tế. Để có thể đưa sách Việt Nam xuất ngoại, sách phải được dịch và xuất bản bằng tiếng Anh hoặc các ngôn ngữ phổ thông khác. Điều này cần sự đầu tư lớn. Trong khi đó, đơn vị nào sẽ chịu trách nhiệm việc này: Nhà nước, tác giả, doanh nghiệp hay nhà xuất bản vẫn là một dấu hỏi lớn? Do vậy nên sách Việt nam xuất khẩu ra nước ngoài rất thiếu. Một năm chỉ có khoảng 5-6 đầu sách mới. Sức thu hút với khách hàng nước ngoài vì thế cũng còn hạn chế.
Ngoài ra, trước đây, để khuyến khích hoạt động xuất khẩu sách báo, Nhà nước có thông tư liên tịch số 103/2001/TTLB/BTC-BVGCP-BVHTT-BNG ngày 24 tháng 12 năm 2001 của Bộ Tài chính – Ban Vật giá Chính phủ - Bộ Văn hóa và thông tin – Bộ Ngoại giao hướng dẫn thực hiện trợ giá cước vận chuyển ấn phẩm văn hóa, giá vé máy bay các đoàn nghệ thuật đi biểu diễn phục vụ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Cụ thể, các doanh nghiệp trong ngành xuất bản được hỗ trợ 50% cước phí vận chuyển sách báo xuất khẩu ra nước ngoài. Tuy nhiên, hiện nay, hoạt động này được phân cấp theo địa phương, các văn bản hướng dẫn thực hiện còn chưa đầy đủ, do đó doanh nghiệp xuất khẩu sách gặp nhiều trở ngại trong việc tiếp nhận khoản hỗ trợ này.
Giải pháp giúp sách Việt Nam nhanh chóng hội nhập thế giới
Hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sách Việt Nam hội nhập thế giới. Sớm ban hành một nghị định của Chính phủ nhằm thúc đẩy việc quảng bá xuất bản phẩm ra nước ngoài. Nâng mức trợ cước lên 60 - 70% và mở rộng đối tượng, danh mục XBP được hưởng trợ cước để khuyến khích việc xuất khẩu sách báo ra nước ngoài. Song song với đó, cần ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết thực hiện giúp các doanh nghiệp xuất khẩu XBP nhanh chóng tiếp cận được khoản trợ cước này.
Thành lập đơn vị chuyên trách đưa sách Việt Nam ra nước ngoài. Đơn vị này có nhiệm vụ xây dựng chiến lược dài hạn cho mục tiêu đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới. Đơn vị này cũng đồng thời chịu trách nhiệm định hướng, lập danh mục các tác phẩm cần xuất khẩu hoặc chuyển ngữ trong từng giai đoạn, đưa ra kế hoạch cụ thể, tổ chức việc thực hiện, thẩm định chất lượng dịch thuật, xúc tiến quảng bá… để đảm bảo sách nhanh chóng đến được với bạn bè thế giới.
Xây dựng đội ngũ nhân lực có chất lượng phục vụ công cuộc hội nhập của sách Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Có chính sách quy tụ đội ngũ chuyên gia dịch thuật, trước mắt là đối với tiếng Anh và một số ngôn ngữ thông dụng như Nga, Trung Quốc, Pháp, Ðức, Nhật. Ngoài đội ngũ chuyên gia dịch thuật trong nước, có thể mời dịch giả nước ngoài đến làm việc tại Việt Nam. Xây dựng đề án trao giải thưởng dịch thuật cho các dịch giả trong nước và ngoài nước đã có các tác phẩm chuyển ngữ thành công, được đánh giá cao ở nước ngoài. Đào tạo, tuyển chọn các chuyên gia giỏi về mua bán tác quyền, nhất là những chuyên gia vừa có ngoại ngữ, vừa có kinh nghiệm và kiến thức đàm phán về tác quyền để trực tiếp quảng bá, thúc đẩy trao đổi bản quyền tác giả hướng đến xuất khẩu.
Phối hợp cùng các cơ quan ngoại giao của Việt Nam trong việc xây dựng các tủ sách Việt Nam ở nước ngoài. Bên cạnh đó, cần nâng cao nhận thức và biểu dương những tấm gương người Việt Nam, nhất là đội ngũ văn nghệ sĩ, dịch giả, lưu học sinh và cộng đồng người Việt đang học tập và công tác ở nước ngoài trong việc tuyên truyền, quảng bá sách và văn hóa Việt Nam.
Tiếp tục thực hiện đề án tham gia Hội sách quốc tế của ngành Xuất bản Việt nam giai đoạn 2011 – 2020. Triển khai mô hình xã hội hóa, phối hợp cùng các đơn vị trong ngành cùng tham gia tổ chức gian hàng và các hoạt động phụ trợ khi tham gia tại Hội chợ sách quốc tế, tạo cơ hội cho các đơn vị phát hành trong nước được tiếp cận và giao lưu với các NXB nước ngoài, mở rộng cơ hội hợp tác, giao dịch bản quyền.
--
Tác giả: ThS. Nguyễn Thúy Linh (Khoa Xuất bản-Phát hành)
--
Tài liệu tham khảo:
Nguyên nhân này do nhiều lý do khách quan và chủ quan. Phần lớn các doanh nghiệp chỉ chú trọng tới nhập khẩu, chứ ít quan tâm đến xuất khẩu sách Việt nam ra nước ngoài vì hiệu quả kinh tế thấp thậm chí không có lãi do đó chưa thực sự đầu tư, nghiên cứu và tìm các biện pháp, phương thức để mở rộng thị trường ra các nước. Bên cạnh đó, hiện số lượng sách của các đơn vị trong nước xuất bản được viết bằng tiếng Anh hay dịch sang tiếng Anh còn rất ít. Chúng ta hầu như cũng chưa có tác giả đủ tầm thế giới, hay có các dịch giả đủ trình độ theo tiêu chuẩn quốc tế. Để có thể đưa sách Việt Nam xuất ngoại, sách phải được dịch và xuất bản bằng tiếng Anh hoặc các ngôn ngữ phổ thông khác. Điều này cần sự đầu tư lớn. Trong khi đó, đơn vị nào sẽ chịu trách nhiệm việc này: Nhà nước, tác giả, doanh nghiệp hay nhà xuất bản vẫn là một dấu hỏi lớn? Do vậy nên sách Việt nam xuất khẩu ra nước ngoài rất thiếu. Một năm chỉ có khoảng 5-6 đầu sách mới. Sức thu hút với khách hàng nước ngoài vì thế cũng còn hạn chế.
Ngoài ra, trước đây, để khuyến khích hoạt động xuất khẩu sách báo, Nhà nước có thông tư liên tịch số 103/2001/TTLB/BTC-BVGCP-BVHTT-BNG ngày 24 tháng 12 năm 2001 của Bộ Tài chính – Ban Vật giá Chính phủ - Bộ Văn hóa và thông tin – Bộ Ngoại giao hướng dẫn thực hiện trợ giá cước vận chuyển ấn phẩm văn hóa, giá vé máy bay các đoàn nghệ thuật đi biểu diễn phục vụ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Cụ thể, các doanh nghiệp trong ngành xuất bản được hỗ trợ 50% cước phí vận chuyển sách báo xuất khẩu ra nước ngoài. Tuy nhiên, hiện nay, hoạt động này được phân cấp theo địa phương, các văn bản hướng dẫn thực hiện còn chưa đầy đủ, do đó doanh nghiệp xuất khẩu sách gặp nhiều trở ngại trong việc tiếp nhận khoản hỗ trợ này.
Giải pháp giúp sách Việt Nam nhanh chóng hội nhập thế giới
Hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sách Việt Nam hội nhập thế giới. Sớm ban hành một nghị định của Chính phủ nhằm thúc đẩy việc quảng bá xuất bản phẩm ra nước ngoài. Nâng mức trợ cước lên 60 - 70% và mở rộng đối tượng, danh mục XBP được hưởng trợ cước để khuyến khích việc xuất khẩu sách báo ra nước ngoài. Song song với đó, cần ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết thực hiện giúp các doanh nghiệp xuất khẩu XBP nhanh chóng tiếp cận được khoản trợ cước này.
Thành lập đơn vị chuyên trách đưa sách Việt Nam ra nước ngoài. Đơn vị này có nhiệm vụ xây dựng chiến lược dài hạn cho mục tiêu đưa sách Việt Nam hội nhập thế giới. Đơn vị này cũng đồng thời chịu trách nhiệm định hướng, lập danh mục các tác phẩm cần xuất khẩu hoặc chuyển ngữ trong từng giai đoạn, đưa ra kế hoạch cụ thể, tổ chức việc thực hiện, thẩm định chất lượng dịch thuật, xúc tiến quảng bá… để đảm bảo sách nhanh chóng đến được với bạn bè thế giới.
Xây dựng đội ngũ nhân lực có chất lượng phục vụ công cuộc hội nhập của sách Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Có chính sách quy tụ đội ngũ chuyên gia dịch thuật, trước mắt là đối với tiếng Anh và một số ngôn ngữ thông dụng như Nga, Trung Quốc, Pháp, Ðức, Nhật. Ngoài đội ngũ chuyên gia dịch thuật trong nước, có thể mời dịch giả nước ngoài đến làm việc tại Việt Nam. Xây dựng đề án trao giải thưởng dịch thuật cho các dịch giả trong nước và ngoài nước đã có các tác phẩm chuyển ngữ thành công, được đánh giá cao ở nước ngoài. Đào tạo, tuyển chọn các chuyên gia giỏi về mua bán tác quyền, nhất là những chuyên gia vừa có ngoại ngữ, vừa có kinh nghiệm và kiến thức đàm phán về tác quyền để trực tiếp quảng bá, thúc đẩy trao đổi bản quyền tác giả hướng đến xuất khẩu.
Phối hợp cùng các cơ quan ngoại giao của Việt Nam trong việc xây dựng các tủ sách Việt Nam ở nước ngoài. Bên cạnh đó, cần nâng cao nhận thức và biểu dương những tấm gương người Việt Nam, nhất là đội ngũ văn nghệ sĩ, dịch giả, lưu học sinh và cộng đồng người Việt đang học tập và công tác ở nước ngoài trong việc tuyên truyền, quảng bá sách và văn hóa Việt Nam.
Tiếp tục thực hiện đề án tham gia Hội sách quốc tế của ngành Xuất bản Việt nam giai đoạn 2011 – 2020. Triển khai mô hình xã hội hóa, phối hợp cùng các đơn vị trong ngành cùng tham gia tổ chức gian hàng và các hoạt động phụ trợ khi tham gia tại Hội chợ sách quốc tế, tạo cơ hội cho các đơn vị phát hành trong nước được tiếp cận và giao lưu với các NXB nước ngoài, mở rộng cơ hội hợp tác, giao dịch bản quyền.
--
Tác giả: ThS. Nguyễn Thúy Linh (Khoa Xuất bản-Phát hành)
--
Tài liệu tham khảo:
- Nguyễn Xuân Thanh – Bài viết “Xuất nhập khẩu xuất bản phẩm và phương thức quản lý”
- Báo cáo tổng kết của Cục Xuất bản – In – Phát hành các năm 2014 - 2016
- http://www.nhandan.com.vn/chinhtri/item/34238002-dua-sach-viet-nam-ra-the-gioi-ky-1.html
- https://doanhnhansaigon.vn/chuyen-lam-an/de-sach-viet-buoc-ra-the-gioi-1079374.html
- http://giaoducthoidai.vn/van-hoa/sach-viet-giac-mo-vuot-bien-lon-3194891-b.html
--
Admin4
