Phân tích một bài thơ (thơ văn nước ngoài) đã đem đến cho em nhiều cảm xúc

Mùa gieo hạt, buổi chiều

V. Huy-gô (1802 – 1885)

Đây là lúc hoàng hôn,

Tôi ngồi dưới cửa lớn,

Ngắm ánh rớt chiều soi

Giờ cuối cùng làm lụng.

Trên ruộng tắm bống thâm

Tôi cảm nhìn áo rách

Một ông lão đang tung

Gieo mùa sau xuống đất.

Bóng ông già cao thẫm

Giẫm trên rãnh cày sâu.

Chắc ông tin tưởng lắm

Vào ngày tháng ruổi mau.

Ông đi trên đồng rộng

Qua lai, ném hạt xa

Mở tay rồi lại vúc

Tôi trầm mặc nhìn ra.

Trong lúc đêm giăng màn,

Bóng mờ mờ xao xác,

Như nâng đến sao xa

Nét tay người gieo hạt.

(Bản dịch thơ)

Ngoài tiểu thuyết và kịch, Huy-gô còn để lại nhiều thi phẩm thể hiện một bút pháp tài hoa lãng mạn. Bài thơ "Mùa gieo hạt, buổi chiều ” rất quen thuộc với chúng ta. Thi sĩ Xuân Diệu đã dịch thành thơ 5 tiếng, và ông đã nói về bài thơ này bằng những lời tốt đẹp nhất:

“Sau bản trường ca lớn về những thế kỉ, viết bằng thể thơ 12 tiếng nghiêm trang, Huy-gô cảm thấy cần phái dắt con thiên lí mã của mình cho nó đi ăn cỏ một cách đơn sơ trên cánh đồng xanh tươi, nhà thơ cho ra đời một tập thơ chủ yếu viết bằng thể thơ 8 tiếng với những đề tài đon đả, nhanh nhẹn: Những khúc ca đường phố và núi rừng. Điển hình là bài "Mùa gieo hạt, buổi chiều". Người gieo hạt cùng tượng trưng cho nhà văn, nhà tư tưởng…".

Mở đầu bài thơ là cảnh tượng hoàng hôn. Màn đêm buông dần xuống cảnh vật. Một chút ánh sáng lờ mờ còn rớt lại đó đây. Thi sĩ ngồi trầm ngâm ngắm nhìn ra xa về phía cánh đồng:

"đấy là lúc hoàng hôn

Tôi ngồi dưới cửa lớn

Ngắm ánh rớt chiều soi

Giờ cuối cùng làm lụng ”

Câu thứ tư như một điểm dừng, diễn tả suy ngẫm nhà thơ: ngày đã tàn, mọi người lao động bắt đầu nghỉ ngơi. Thế nhưng, trên cánh đồng, trên thửa ruộng bóng đêm phủ mịt mùng, một lão nông vẫn gieo hạt. Áo quần rách của người gieo hạt để lại nhiều xúc động cho nhà thơ. Câu thơ tiếng Pháp đà ghi rõ tâm tình Huy-gô: ‘Tôi lặng ngắm, cảm động, những quần áo rách…" – Câu thơ thể hiện tấm lòng xót thương và đồng cảm của nhà thơ đối với người nông dân nghèo:

“Trên ruộng tắm bóng thâm

Tôi cảm nhìn áo rách

Một ông lão đang tung

Gieo mùa sau xuống đất ”

Bóng thâm, áo rách, những gian khổ và đói nghèo. Bất chấp tất cả. Vẫn cần mẫn làm ăn. Gieo hạt cho mùa sau cũng là gieo mầm cho sự sống, cho hi vọng, cho ấm no ngày mai.

Khổ thơ thứ ba có một nét vẽ rất đậm. rất khỏe về lão nông. Cao lớn và dẻo dai hiện lên trong bóng đêm, trên những luống cày sâu, hình ảnh người gieo hạt thật đáng yêu vô cùng. Ông sống mạnh mẽ với niềm tin, với hi vọng, với ngày mai. Chính giọt mồ hôi và sức lao động cần cù đà cho lão nông niềm tin đẹp đẽ ấy. Cũng là cái ý "ba tháng trồng cây, một ngày hái quả”, Huy-gô có một cách nói đậm đà: Lấy thời gian để thể hiện niềm tin và hi vọng: "Bóng ông già cao thâm – Giẫm trên rãnh cày sâu – Chắc ông tin tướng lắm – Vào ngày tháng ruổi mau". Tin vào ngày mai là tin vào cảnh được mùa, cảnh ấm no. Huy-gô đã có một cách nhìn rất sâu vào tâm hồn người gieo hạt. Cái tâm của nhà thơ đẹp đẽ và trong sáng.

Động tác người gieo hạt, từ bước đi lại qua đến bàn tay khéo léo “vung” và “mở” rất nhịp nhàng, thành thục. Cánh đồng rộng mênh mông và màn đêm càng làm cho người gieo hạt thêm hùng vĩ. Đức tính cần mẫn, đôi bàn tay khéo léo như được khẳng định, ngợi ca. Nhà thơ "trầm ngâm" ngắm nhìn, dõi theo, lòng vô cùng xúc động. Một cái nhìn "trầm mặc" đầy tình người, rất nhân bản. Các động từ diễn tả động tác gieo hạt rất chính xác và chọn lọc tinh tế:

“Ông đi trên đồng rộng,

Qua lại, ném hạt xa,

Mở tay, rồi lại vúc

Tôi trầm mặc nhìn ra ”

Bốn khổ thơ đầu, hầu như khổ thơ nào cũng thể hiện một cái nhìn chăm chú, xúc động, vừa trân trọng vừa khâm phục của nhà thơ. Lúc thì "Ngắm ánh rớt chiều soi". Lúc thì "Tôi cảm nhìn áo rách". Và về sau "Tôi trầm mặc nhìn ra". Khổ 4 nói lên suy ngẫm của Huy-gô. Câu thơ đầy ánh sáng. Ánh sao đêm. Có tiếng lao xao của hạt giống bay trong màn đêm. Bóng dáng người gieo hạt vô cùng uy nghi. Cả hạt giống, cả cánh tay lão nông như vươn tới các vì sao. Và đó cũng là ước mơ, là niềm tin và hi vọng. Thủ pháp tương phản và đối lập được Huy-gô sử dụng rất thần tình. Tương phản với bóng đêm phù dày trên cánh đồng là ánh sáng của bầu trời sao, và đó cũng là ánh sáng niềm tin tưởng lạc quan được ngợi ca và khẳng định:

"Trong lúc đêm giăng màn,

Bóng mờ mờ xao xác

Như nâng đến sạo xa

Nét tay người gieo hạt"

Đâu chỉ riêng nhà nông gieo hạt? Nhà thơ gợi ra, mở ra trong lòng người đọc những tình cảm đẹp đối với những người gieo hạt trong cuộc đời. Theo Xuân Diệu, người gieo hạt tượng trưng cho nhà văn, nhà tư tưởng. Còn rộng hơn thế nữa? Bài thơ nhắc nhở chúng ta phải biết sống trong tình đời. Phải nhớ ơn người gieo hạt. Phải chuẩn bị tốt mọi khả năng để làm người trồng cây, gieo hạt cho mùa sau. "Mùa gieo hạt, buổi chiều " là một bài thơ hay, nhiều nhã thú.