Nhóm lan Cattleya

Nhóm lan cattleya là một nhóm lan lớn. Về mặt thực vật học, nó thuộc về tông laelineae, gồm các giống Cattleya, Laelia, Sophronitis, Brassavola, Encyclia, Epidendrum và nhiều nhiều giống khác. Ở nơi mà người ta quan tâm đến những giống lai của nhóm này, chúng thường được gọi chung là cattleva.

Nơi sống tự nhiên của chúng là khắp vùng nhiệt đới Nam Mỹ và tận đến bắc Mexico. Một số loài có xuất xứ từ miền Tây Ấn Độ. Những cây to và rực rỡ nhất đến từ vùng núi duyên hải Brazil. Chúng từng có ảnh hưởng rất lớn trong việc lai giống, tạo ra một lượng khổng lồ những hoa lan mới. Hoa to nhất có kích thước gần bằng cái đĩa, với nhiều màu sắc, và tươi lâu cả tuần.

Cây lan đầu tiên, thuộc loài C.labiata, được đưa vào trồng năm 1818 để làm vật liệu đóng gói và ra hoa trong bộ sưu tập hoa của ông Cattley ở Nam Luân Đôn, Anh. Ông nhận thấy cây này rất khác so với bất cứ những cây ông thấy từ trước đến giờ, và vì vậy ông cẩn thận chăm chút cho đến khi nó ra hoa. Nó đã tạo một tiếng vang mạnh mẽ, và các nhà phân loại thời đó đã đặt tên nó theo tên của ông Cattley. Từ đây tên ông được ghi nhớ mãi mãi, và tuy nhiều giống lan khác được đạt theo tên của người khám phá, nhưng chẳng có mấy giống được nổi tiếng như cattleya.

Ngày nay nó là giống nổi tiếng nhất vùng Bắc Mỹ. Ở đây, các nhà chơi lan nghiệp dư trồng nó trong các nhà kính lớn vì nó khó thích nghi trong không gian nhỏ. Hoa của nó không tươi lâu như các loài khác và nở đúng theo mùa, nên nó không được ưa chuộng lắm trên thị trường hoa chậu.

Lan cattleya sinh ra một giả hành to và chắc nịch. Trên đầu của nó sẽ mọc ra một, hai, hoặc có khi ba chiếc lá dày và dai. Những cây này mọc thành một nhóm các giả hành, và sẽ ra hoa ở giả hành mới nhất. Phát hoa mọc ra từ bên trong lớp bao trên đầu của giả hành nằm giữa bộ lá, và trổ ra hai, ba, hoặc có khi đến năm bông.

Trồng và chăm sóc

Nhiều loài thuộc giống này ngày nay ít được trồng, vì chúng khó trồng và đòi hỏi cách tưới tiêu, chăm sóc rất chuyên biệt. Các loài lai nhiều màu sắc thì dễ trồng hơn và hiện nay cũng dễ kiếm. Vì việc gây giống phức tạp nên mùa trổ hoa của nó cũng không dễ xác định. Chu kỳ của nó như sau: chồi mới sẽ mọc ra ờ gốc giả hành mới nhât. Khi chồi mới đã hoàn thiện được một nửa thì rễ sẽ phát triển nhiều ở dưới gốc. Đây là lúc nó cần nhiều nước và phân bón – mục đích là giúp nó phát triển chí ít cũng bằng chồi cua mùa trước, nếu không to hơn được. Khi chồi mới đã hoàn thành, phát hoa sẽ mọc ra. Hầu hết lan cattleya ra hoa trong mùa nghỉ ngơi, vì vậy hãy bớt tưới nước cho chúng trong mùa này.

Tốt nhất là sang chậu cho cây ngay sau khi hết mùa hoa và trước khi chồi mới của mùa sau phát triển, nhất là nếu giả hành mới đã mọc sát hay bò ra khỏi mép chậu.

Trong những tháng mùa đông, loài lan này có thể không cần che nắng. Nhưng khi mùa xuân đến thì ngược lại, lá dễ bị nóng quá độ và cháy sém. Từ thời điểm này cho đến mùa thu, bạn phải che chắn đầy đủ cho cây.

Nhờ việc gây giống nên một số loài trong nhóm lan này có thể chịu được nhiệt độ thấp hơn so với các loài khác. Những cây có lai lịch từ những giống Laelia hay Cattleya Mexico có khả năng chịu được nhiệt độ thấp. Loài cứng cáp nhất có thể chịu được đến 12°c. Khi trồng chung nhiều loài lan thì nhiệt độ tối thiểu chỉ nên là 15°c. Đây là nhiệt độ tối thiểu cho những đêm mùa đông lạnh nhất, còn trong mùa hè, khi cây hoạt động, thì nhiệt độ ban đêm sẽ cao hơn nhiều. Nhiệt độ ban ngày phải cao hơn tương ứng. Trong những ngày nóng của mùa hè, bạn nên tăng độ thông gió cho cây; không khí trong lành cộng với việc tránh ánh nắng trực tiếp sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho cây phát triển. Đừng bao giờ để cây bị khô hoàn toàn. Tuy có nhiều loại chất trồng khác nhau nhưng cattleya phát triển tốt nhất trên những vỏ cây to và thô; trên đó, hệ rễ leo trắng dài của nó sẽ bám rất chắc.

Cattleya bowringiana

Loài này rất được ưa chuộng vì nó nở những chùm hoa to, có khi lên đến 20 hoa trên cây trưởng thành, tạo vẻ đẹp lộng lẫy trong mùa đông. Hoa màu tía sẫm, cánh môi đậm hơn và có hình giống chiếc kèn trumpet, với họng cuống hoa màu trắng muốt trong cánh môi hình ống. Giả hành dài và thon có một cặp lá trên đầu. Bộ lá màu xanh biếc của nó cần nhiều ánh sáng để có thể giúp cây ra hoa đẹp. Cũng như mọi loài Cattleya khác, các loài ở Honduras cần nhiệt độ tối thiểu trong mùa đông là 12°c.

Cattleya skinneri

Loài này tăng trưởng nhanh hơn c.bowringiana và nở hoa to hơn, có màu sắc pha giữa màu tía và xanh lavender, với cánh môi màu sẫm. Hoa lâu tàn và nở thành chùm trên đầu phát hoa. Có chùm có đến tám hoa. Thứ alba của loài C.skinneri có hoa màu trắng muốt củng rất được ưa chuộng, nhưng ngày càng trở nên hiếm. Chúng được trồng đầu tiên ở Guatemala, là lan quốc hồn quốc túy của Costa Rica.

Cattleya trianae

Đây là một trong những loài cattleya một lá nổi tiếng nhất. Loài này chỉ có một lá trên đầu mỗi giả hành, và vì vậy chúng thường trông rất giống các loài lan Laelia. Hoa rất to, đến 20 cm bề ngang. Các loài này rất đa dạng, nhưng nhìn chung chúng có màu hồng nhạt hoặc trắng, với cánh môi to, sậm hơn, và rìa cánh nhăn.

Cattleya harrisonyae x Penny Kuroda

Một số loài cattleya, bao gồm loài lai này, có hoa hơi khác lạ, với cánh môi giống cây đàn vĩ cầm. Hình dạng hoa đặc biệt thấy rõ và màu đỏ gạch của cánh hoa làm cho nó nổi bật.

Những loại này cũng có giả hành cao và thon hơn nhiều, với một cặp lá trên đầu.

Cattleya Louis và Carla

Những bông hoa ấn tượng của các loài cattleya lai màu trắng nổi tiếng lâu nay vẫn luôn được ưa chuộng, và loài lai này cũng không ngoại lệ. Với toàn một màu trắng muốt, chỉ một chút màu vàng trong họng cuống hoa, nó luôn thu hút ánh mắt mọi người, và hoa thường tươi lâu. Nó còn có mùi thơm rất nồng nàn. Bạn cần cho nó nhiều không gian một chút vì nó có thể phát triển to.

Laeliocattleya chine

Giống lai thần thoại này, được lai giữa Laelia và Cattleya, là một ví dụ cụ thể cho việc lai giống thành công. Hoa của nó to đến 15 cm bề ngang, cánh hoa dày và chắc, và trong điều kiện tốt, hoa có thể tươi lâu đến ít nhất bốn tuần. Hoa to như vậy sẽ cần được nâng đỡ khi nụ nở ra, vì vậy, khi nụ hoa hé ra khỏi bao hoa, hãy cẩn thận cột phát hoa tựa vào một đoạn cây nào đó.