Hoắc hương là gì?

Hoắc hương một loại cây khá lạ lẫm với người dân mặc dù chúng được sử dụng khá nhiều trong cuộc sống hàng ngày.  Với thành phần chứa nhiều tinh dầu , chúng là thành phần tinh chế ra tinh dầu thơm được sử dụng trong gia đình. Không chỉ có vậy chúng còn có nhiều các tác dụng chữa bệnh như: chữa ho, đau đầu, cảm nắng… Vậy Hoắc Hương là gì, tác dụng của chúng như thế nào, chúng ta hãy cùng đi tìm hiểu về nó nhé.

Nội dung bài viết bao gồm:

Tên gọi đầy đủ là Quảng Hoắc Hương hoặc Thổ Hoắc HươngTên Hán Việt là Tô Hợp Hương, Hợp Hương, Hoắc Khử Bệnh, Tiên Hoắc Hương, Gia Toán Hương, Ngư Hương,…Tên khoa học là Pogos Cablin (Blanco) Benth. Thuộc họ Môi (Lamiaceae).

Mô tả cây hoắc hương

Hoắc hương là cây thuốc nam, thuộc loại cây thân thảo, sống lâu năm, hình dáng giống cây bụi, cao trung bình từ 30 – 50cm. Thân cây thẳng có hình trụ vuông, màu nâu tím, có lông, phân thành nhiều cành, cành già có màu xám, cành non màu xanh. Lá cây mọc đối, khi vò lá có mùi thơm rất mạnh mẽ và có vị hơi cay. Lá có hình elip hoặc hình trứng, mép lá có răng cưa, hai mặt lá đều có lông, chóp lá hơi nhọn hoặc tròn. Hoa mọc thành bông ở kẽ lá hoặc ngọn cành, có màu hồng tím nhạt.Quả bế, hạt cứng.

Phân bố và thu hái

Hoắc hương là cây phát triển thuận lợi trong môi trường khí hậu nhiệt đới, đặc biệt phổ biến ở Ấn Độ, đc trồng nhiều ở các nước châu Á, Nam Mỹ và Tây Phi.Ở Trung Quốc chủ yếu được sản xuất ở Quảng Đông và Hải Nam. Ở Việt Nam, hoắc hương được trồng nhiều nhất ở các tỉnh miền Bắc, như các tỉnh Hưng Yên, Kim Sơn – Ninh Bình, Thái Bình, Hà Nam,…

Bộ phận dùng làm thuốc là toàn bộ cây trừ gốc rễ. Thu hái vào khoảng tháng 4 cho đến tháng 6, khi cây có cành lá xum xuê thì cắt bỏ cả cây phơi trong râm cho khô hoặc sấy nhẹ cho khô.

Thành phần hóa học

Hoắc hương là cây có chứa tinh dầu, và chiếm 1,2%, gồm 2 thành phần chính: 40% là alcohol patchoulic, 50% patchoulen, còn lại 10% là các thành phần khác như: cadinen, eugenol, bezaldehuyd, sesquiterpen, aldehyde, cinnamic, epiguaipyridin.

Trong đông y, hoắc hương có tính hơi ôn, vị cay.Là thảo dược có tính kháng khuẩn và kháng nấm mạnh, dùng để chữa các bệnh cảm cúm, cơ thể đau nhức, tốt cho hệ tiêu hóa.Lá còn có tác dụng hạ nhiệt, có khả năng chống thối và khử mùi hiệu quả nên được dùng chữa bệnh hôi miệng.

Tác dụng chữa bệnh của cây hoắc hương

1. Ăn uống không tiêu, hay sôi bụng

Cách dùng: Tán bột hỗn hợp gồm 12g hoắc hương, 12g thạch xương bồ, 6g vỏ bưởi đào đốt cháy, trộn đều tất cả. Mỗi lần uống 2g trước khi ăn 15-20 phút với nước ấm, dùng ngày 2 lần.

2. Chữa cảm cúm, nhức đầu, mệt mỏi

Cách dùng: 6-12g hoắc hương, sắc uống hoặc có thể cho thêm kinh giới, tía tô, ngải cứu và hương nhu sắc cùng.

3. Chữa ho

Cách dùng: Lấy 8g hoắc hương, 8g lá chanh, 10g chua me đất, 8g cam thảo, gừng tươi 3 lát, sắc với 500ml nước cho đến khi còn 100ml, chia thành 2 lần uống trong ngày.

4. Chữa viêm mũi mạn tính

Cách dùng: Tán bột 160g hoắc hương rồi trộn với mật lợn vê thành viên. Mỗi lần uống 4g với nước, ngày 2 lần, liệu trình 2-4 tuần.

5. Chữa cảm mạo, sốt, nhức đầu:

Bài thuốc : Tán bột gồm 12g hoắc hương, 10g tô diệp, 8g thương truật, 5g trần bì, 8g phục linh, 3g cam thảo, 3g hậu phác, 4 quả đại táo. Tất cả trộn đều chia thành gói 8-10g.

Liều dùng: Đối với người lớn uống mỗi lần 1 gói, ngày 2-5 lần. Đối với trẻ em dưới 1 tuổi thì không được dùng, trẻ em từ 2-3 tuổi thì mỗi lần dùng 1/4 gói, từ 4-7 tuổi thì 1/3 gói và trẻ từ 8-10 tuổi là 1/2 gói.

6. Trị chàm tay chân

Cách dùng : Tán bột hoắc hương, đại hoàng, hoàng tinh, tao phàn, trộ đều mang ngâm giấm trong 1 tuần, bỏ bã. Ngâm tay chân bị chàm vào nước thuốc 30 phút 1 lần trong ngày.

7. Chữa đau bụng do tỳ vị khí trệ

Cách dùng: Sắc nước uống gồm 10g hoắc hương, 10g mộc hương, 10g hậu phác, 5g sa nhân,3g trần bì.

8. Trị chứng viêm đường ruột cấp biểu hàn nội thấp (bụng đầy, tiêu chảy phân lỏng, nôn hoặc buồn nôn)

Bài thuốc 1: 10g hoắc hương, 10g đại phúc bì, 10g phục linh, 10g khương bán hạ, 6g bạch chỉ, 6g tô tử, 6g hậu phác, 6g cát cánh, 6g sinh khương, 5g trần bì, 3g cam thảo, 10g đại táo, sắc lấy nước uống.

Bài thuốc 2: sắc lấy nước uống gồm 10g hoắc hương và 10g bội lan.

9. Viêm đường ruột cấp thể hàn thấp

Cách dùng: 10g lá hoắc hương, 10g đảng sâm, 10 thương truật, 10g xích phục linh, 10g hậu phác, 5g bán hạ, 5g trần bì, 3g cam thảo, 3 lát gừng tươi. Cho tất cả vào sắc lấy nước uống, mỗi ngày 1 thang.

10. Chữa bệnh thương thử vào mùa hè, tức ngực, buồn nôn, chóng mặt, không muốn ăn

Cách dùng: Lấy 12g hoắc hương với 12g bội lan sắc lấy nước uống.