Hình tượng người lính trong văn học

Có thể nói “ Thơ văn là sự thể hiện con người và thời đại một cách cao đẹp”. Thơ văn có thể hiện được cái hồn của thời đại thì mới trở thành đài tượng niệm của thời đại”. Thơ văn cách mạng đã làm được điều đó. Các nghệ sĩ đã làm nên một tượng đài bất tử về người lính cụ Hồ.

Hình ảnh người lính luôn là hình ảnh đẹp nhất của văn học Việt Nam.Viết về các anh là viết về những đôi tay đã làm nên hình hài, dáng vóc thân thương của non sông gấm vóc Việt Nam.Huyền thoại về những người lính gắn liền với lịch sử chống ngoại xâm của đất nước ta. Có lẽ, chưa một dân tộc nào trên thế giới lại phải gánh chịu những mất mát và khổ đau vì chiến tranh như dân tộc ta. Hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ đã khiến cho những con người Việt Nam trở nên lớn lao và kì vĩ:

                                “ Kính chào Anh, con người đẹp nhất

                                   Lịch sử hôn Anh, chàng trai chân đất

                                   Sống hiên ngang bất khuất trên đời

                                   Như Thạch Sanh của thế kỉ hai mươi”.

Các anh ra đi từ những miền quê nghèo, gạt nỗi nhớ nhà, nhớ mẹ, và những tình cảm riêng tư sang một bên để chiến đấu cho một tình yêu lớn lao hơn- tình yêu Tổ Quốc với một tinh thần cảm tử, hy sinh:

                                 “ Ôi! Tổ Quốc ta yêu như máu thịt

                                    Như mẹ cha ta như vợ như chồng

                                    Ôi! Tổ Quốc nếu cần ta chết

                                    Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông”.

Tình yêu Tổ Quốc của người lính đã trở thành một phần máu thịt không thể tách rời, như hơi thở, sự sống của chính các anh. Nó tiếp thêm cho các anh niềm tin, sức mạnh, vượt qua mọi bão giông, thử thách để chiến thắng kẻ thù:

                                   “ Những dũng sĩ đâm lê núi Thành

                                     Mắt tìm thù sao bay rực rỡ

                                     Rượt đuổi thù chân như chiến mã

                                     Đâm chết thù sức núi dồn bay”

Các anh hiểu được trong hoàn cảnh của dân tộc thì “ hạnh phúc là đấu tranh”. Vì thế còn gì tự hào hơn khi các anh được gánh vác trên vai nghĩa vụ thiêng liêng:

                                    “ Nếu được làm hạt giống để mùa sau

                                   Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa

                                      Vui gì hơn làm người lính đi đầu

                                       Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa”

Có thể nói lòng yêu nước là vẻ đẹp rất điển hình ở người lính. Lòng yêu nước của người lính đã làm đẹp thêm lòng yêu nước của con người Việt Nam. Đó là ý thức trách nhiệm của người con đối với đất nước:

                                     “ Đời cách mạng từ khi tôi đã hiểu

                                     Dấn thân vô là phải chịu tù đày

                                        Là gươm kề cổ súng kề vai

                                        Là thân sống chỉ coi còn một nửa”

Cuộc sống nơi trận mạc bao giờ cũng vậy, khắc nghiệt vô cùng. Đó là nơi sự sống và cái chết không có ranh giới. Cái chết có thể diễn ra trong tích tắc và đến bất cứ lúc nào. Nhưng với các anh thì cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến chống quân thù:

                                      “ Đường ra trận mùa này đẹp lắm

                                      Trường Sơn đông, nhớ Trường Sơn tây”

Đất nước Việt Nam, người phải thật tự hào khi sinh ra những người con:

                                       “ Đất nước của những người con gái, con trai

                                       Đẹp hơn hoa hồng rắn hơn sắt thép

                                          Những cuộc chia ly không hề rơi nước mắt

                                          Nước mắt chỉ dành cho ngày gặp mặt”

Chính lòng gan dạ, khí phách, quả cảm đã tạo nên sức mạnh mãnh liệt cho những người lính. Ta dễ hiểu vì sao chị Lý sau bao tra tấn dã man “ điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung” mà bọn giặc nhẫn tâm vẫn không giết nổi chị “ người congái anh hùng”. Ta hiểu vì sao anh Trỗi sau bao đòn roi đau đớn từ chính quyền thực dân vẫn thà chết chứ không chịu bán nước. Đó là bởi một khi ý chí đã cứng hơn sắt thép thì không có gì lay chuyển nổi. So với độc lập tự do của tổ quốc thì cái chết với những người lính có là gì. Dũng cảm như chị Út “ còn cái lai quần cũng đánh” gan dạ như cô du kích xóm Lai Vu bị “ rắn quấn bên chân” mà vẫn “ đánh quân thù”. Và cả:

                                          “ Những nàng xuân rất dịu dàng

                                             Hát câu quan họ chuyến đò ngang

                                          Nhẹ nhàng tay cấy bên sông ấy

                                             Súng khoác trên lưng chẳng ngỡ ngàng”

Làm sao quên được hình ảnh chị Sáu kiêu hùng đi giữa hai hàng lính với cái chết thoảng hương nhài, làm sao quên những Bế Văn Đàn, những Phan Đình Giót, những La Văn Cầu: “ Những đồng chí, thân chôn làm giá súng

                                             Đầu bịt lỗ châu mai

                                             Băng mình qua núi gai thép

                                          Ào ào như vũ bão

                                             Những đồng chí chèn lưng cứu pháo

                                             Nát thân, nhắm mắt còn ôm”

Hình ảnh của các anh là biểu tượng ngời sáng cho lòng quả cảm, tinh thần hiên ngang, bất khuất. Một nhà văn nước ngoài từng nói “ Ở Việt nam có bao nhiêu bông hoa đẹp, là có bấy nhiêu anh hùng”. Các anh là những bông hoa như vậy, những bông hoa kiên cường mọc lên từ những vùng sỏi đá, cằn khô. Nhựa sống của nó là ý chí và lòng dũng cảm phi thường.

Những con người ấy mạnh mẽ trên chiến trường nhưng lại rất hào hoa yêu đời trong cuộc sống bình thường. Giản dị mà vẫn phi thường, hào hùng mà hào hoa. Nhà thơ Tố Hữu đã ghi lại vẻ đẹp lạc quan yêu đời của các anh:

                                          “ Mĩ thua nguỵ chạy đường cùng

                                                Xe tăng như xác bọ hung đen bờ

                                                Mấy anh lính trẻ măng tơ

                                             Nghêu ngao gõ bát hát chờ cơm sôi”

Cuộc sống của họ gian khổ thiếu thốn “ áo anh rách vai, quần tôi có vài mảnh vá” nhưng họ không thiếu thốn tình người:

                                              “ Đồng đội ta là hớp nước uống chung

                                              Nắm cơm bẻ nửa

                                                 Là chia nhau một trưa nắng một chiều mưa

                                                 Chia khắp anh em một mẩu tin nhà

                                              Chia nhau đứng trong chiến hào chật hẹp

                                                 Chia nhau cuộc đời, chia nhau cái chết”

Chia nhau là để cộng vào, để nhân lên gấp bội tình yêu thương ấy.Chỉ một cái bắt tay qua cửa kính vỡ rồi mã thôi sao thân thương đến thế. Chung với nhau một bữa cơm nhà mà ấm áp biết bao tình người:

                                                “ Bếp Hoàng Cầm ta chạy giữa trời

                                                   Chung bát đũa nghĩa là gia đình ấy”

Những người lính đã vượt qua gian khổ như thế đó, bằng tình người và bằng cả trái tim.

Có thể nói, người lính là kết tinh của những vẻ đẹp rất Việt Nam. Lòng yêu nước, sự dũng cảm, niềm lạc quan yêu đời, tình đồng chí, đồng đội dù trong bất cứ hoàn cảnh nào những nét đẹp ấy vẫn luôn toả sáng.

Đã mấy chục năm trôi qua, chiến tranh đã lùi xa, chúng ta đang được sống trong hoà bình. Nhưng ta không thể quên những ngày ấy, những ngày các lớp cha anh đi trước, đã thấm máu mình nhuộm cờ Tổ quốc đem lại hoà bình cho dân tộc

Và thời kì nào cũng vậy, dù chiến tranh không còn nhưng người lính cụ Hồ vẫn giữ một vai trò quan trọng với nhân dân cả nước. Vẫn những con người ấy, vẫn những vẻ đẹp ấy, các anh đang ngày càng chắc tay súng canh gác cho giấc ngủ bình yên của non sông.

Hình ảnh người lính, một hình ảnh đẹp đẽ kiêu hùng.Yêu mến các anh chúng ta phải cố gắng rèn luyện, ra sức học tập thi đua xây dựng đất nước đi tiếp con đường các anh đã xây, cũng là để xứng đáng với những hy sinh lớn lao của các anh, những người lính anh hùng.

Lương Ngọc Trâm