Hình dạng bonsai thế nào là đẹp

Đối với hình dạng trồng ngoài trời, rễ cây phải phân bố đều quanh thân cây và phải loe một cách tự nhiên khi chúng thâm nhập vào đất.

Điều quan trọng nhất, là bạn cảm thấy hài lòng với cây bonsai của mình. Nhưng đừng để bị lừa bởi tán lá rậm rạp với lá có màu lục sáng. Cây cũng cần được kiếm tra cấu trúc bên trong của thân và cành. Tiêu chuẩn tay nghề của nghệ nhân tạo dáng cho cây cùng tác động lên chất lượng của nó. Hãy kiểm tra sức khỏe của cây bắt đầu từ dưới lên.

Đối với bonsai trồng ngoài trời, rễ cây phải phân bố đều quanh thân cây và phải loe một cách tự nhiên khi chúng thâm nhập vào đất. Rễ bị vặn vẹo, chồng chéo đan xen, hoặc đều không thấy rõ sẽ làm cho cây rất xấu và thường không thể chỉnh sửa được. Đối với bonsai nội thất, theo phong cách Trung Quốc, thì các rễ cây thường được cố tình làm cho lộ ra trên mặt đất và hiếm khi được sắp đặt. Ở đây, các nghệ nhân muốn làm nổi bật những đặc điểm kỳ dị, nhưng chúng vẫn phải có dáng vẻ tự nhiên. Một khối rễ lộn xộn như thế này không tốt và cần phải được xử lý lại nếu muốn cây này phát triển tốt

Có nhiều cây bonsai đẹp được ghép vào thân của một cây khác thuộc loài tương tự. Hầu như việc ghép cây luôn để lại một vết sẹo vĩnh cửu và thường nổi phồng lên làm biến dạng thân cây. Thay vì làm cho đẹp hơn, việc ghép cây với kỹ thuật kém sẽ làm cho cây trông tệ hơn. Thông trắng Nhật Bản (Pinus parviflora) luôn được ghép vào thân cùa thông đen (Pinus thunbergii). Các chỗ ghép luôn được thực hiện ngay bên dưới cành thứ nhất để tận dụng phần vỏ cây đã có sẵn những khe nứt của thông đen. Thường thì cành thứ nhất sẽ được uốn để che chỗ ghép, thế nên phải giữ sao cho cành này khỏe mạnh và thực hiện hoàn hảo chức năng của nó.

Thân cây có rất nhiều hình dạng. Đối với bonsai nội thất, chúng có thể cuộn tròn hoặc uốn ngược ra phía sau một cách đột ngột, ở những ngoài trời, chúng thường được uốn theo những dạng cây thông thường. Trong những trường hợp khác, thân cây phải có hình búp măng lớn ở gốc và nhỏ dần khi lên phía trên, và phải được cắt hết các cành để nhường sự phát triển cho cành nằm ở khoảng tầng thứ ba tính từ gốc trở lên. Nó cũng phải được loại bỏ hoàn toàn các sẹo xấu. Đối với việc trồng cây thành nhóm hoặc thành rừng, các thân cầy phải có chiều cao, độ dày đặc, và khoảng trống khác nhau, và đừng để cho các cây gây cản trở cho nhau.

Bonsai sản xuất hàng loạt cũng được uốn bằng dây kim loại như bất cứ bonsai nào khác, và thường được xuất khẩu với dây kim loại vẫn còn quấn vào các cành. Bản thân việc này thì không có vấn đề gì, nhưng chúng ta thường thấy dây kim loại hằn sâu vào cây tạo ra những sẹo xoắn phải mất nhiều năm mới lành. Đôi khi chúng ta có thế thấy bonsai bị dây kim loại ăn sâu vào trong vỏ và không thể loại bỏ. Đừng tin vào chuyện bịa đặt cho rằng việc này được thực hiện để làm cho cây “già đi” theo cách nhân tạo. Đây chỉ là hậu quả của sự bất cẩn chứ không vì nguyên nhân nào khác.

Tất cá mọi bonsai đều bị cắt tỉa một cách thô bạo ở một vài điểm khi được chuẩn bị để bán, và những chồ cắt này sẽ để lại một kiểu sẹo nào đó. Khi chăm sóc cây của chính bạn, hãy cẩn thận khoét đi chỗ bị tổn thương của cây. Tuy nhiên, việc làm này không thiết thực trong quy mô thương mại, nên những mỏm cụt còn lại khi cành đã bị cắt đi này thường được nhân viên vườn ươm để nguyên, bạn có thể cắt bỏ chúng và khoét đi chỗ bị tổn thương khi đã mang cây về nhà.

Trước khi mua cây, bạn hãy xem xét việc này có thế được thực hiện như thế nào. Một thân cây đã bị cắt ngang (vết cắt vuông góc với thân cây) đê giảm bớt chiều cao và để kích thích việc mọc cành không chỉ có hình dạng không tự nhiên mà còn bị những sẹo lớn tồn tại vĩnh viễn. Một cây bonsai tốt phải không có sẹo hoặc phải làm cho những tổn thương do cắt tỉa kết hợp với ý đồ tạo dáng bằng cách khoét sao cho chúng có dáng vẻ tự nhiên hoặc tạo dáng và dùng thuốc bảo quản xử lý các mỏm cụt đế tạo ra những phần gỗ chết nhân tạo ở cành (jin) trông như là do tác động của thiên nhiên (xem jin và shari). Những vết sẹo do dây kim loại gây ra trên cành hoặc thân cây sẽ làm yếu cây và phải mất nhiều năm mới lành được

Cách dễ nhất để quyết định về cấu trúc các cành của một cây bonsai là hãy nhìn vào những cây phát triến trọn vẹn chung quanh bạn. Trên một cây lâu năm thuộc họ tùng bách (các loại cây có quả hình nón chứa hạt), các cành sẽ nằm ngang hoặc cong xuống và mỗi cành mang một tán lá thưa và rộng. Càng lên cao, các cành lại trở nên ngắn và thưa hơn làm cho cây có hình nón. Ở những cây rụng lá vào mùa thu, các cành mọc ngang hoặc hơi cong lên và thường phân nhánh, mỗi cành mang một khối tán lá hình thành một phần tổng thể cua một tán hình vòm với các cành được phân bổ đều quanh thân cây. Để tạo ra sự cân xứng về tỉ lệ và có được hình dạng “lý thú” dáng ao ước, nguyên tắc tương tự cũng được ứng dụng cho bonsai cho dù theo một cách đã được đơn giản hóa. Hãy kiếm tra những dấu hàn do dây kim loại tạo ra và những sẹo xấu, đồng thời cũng phái tránh việc hai cành kế cận nhau nằm ở hai hướng trái ngược nhau hoàn toàn. Những cành “đối chọi nhau” này sẽ gây ra sự chướng mắt và về sau sẽ làm cho thân cây sưng phồng lên ở chỗ mà chúng gặp nhau. Những cây thích với gốc được chia thành ba ngạnh dễ dàng hình thành một chỗ tựa vững chắc ở đáy của thân cây – một đặc điểm được đánh giá cao ở Nhật Bản