Cổ phiếu công ty
Là một loại chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó. Là một chứng khoán có giá, có quyền nhận lãi và hoa hồng. Cổ phiếu có thể dùng mua bán và thế chấp, trở thành một ...
Là một loại chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành hoặc bút toán ghi sổ xác nhận quyền sở hữu một hoặc một số cổ phần của công ty đó. Là một chứng khoán có giá, có quyền nhận lãi và hoa hồng. Cổ phiếu có thể dùng mua bán và thế chấp, trở thành một trong những phương tiện tín dụng dài hạn chủ yếu của thị trường tiền vốn.
Trước hết, xem xét từ nhu cầu tiền vốn. Một mặt, hạng mục xây dựng trọng điểm của Nhà nước không ngừng tăng lên, mức sống nhân dân tăng lên nhanh chóng, cần nhiều tiền vốn. Mặt khác, cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước ngày càng gay gắt, nhiều xí nghiệp buộc phải thường xuyên cải tạo và đổi mới kỹ thuật do đó cần nhiều tiền vốn.
Hai là, xem xét việc cung cấp tiền vốn từ lâu đã hình thành thói quen cấp phát hoặc ngân hàng cho vay. Nhưng nguồn vốn theo cấp phát hay vay ngân hàng không đảm bảo đáp ứng hết nhu cầu ngày càng tăng về vốn và cũng chưa đạt hiệu quả tốt nhất....
Ba là, thể hiện yêu cầu quy luật vận động của tiền vốn trong quá trình phát triển kinh tế hàng hoá, phần nào giải quyết được mâu thuẫn cung cầu tiền vốn.
Cổ phiếu, phát hành công khai cần có yêu cầu chặt chẽ. Không những chất lượng cổ phiếu tốt, in đẹp, quan trọng hơn là những điều ghi trên mặt cổ phiếu cần có quy định rõ ràng. Nói chung, trên mặt phiếu ghi những điều sau đây : 1/ tên, trụ sở công ty; 2/ Số và ngày cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; 3/ Số lượng cổ phần và loại cổ phần; 4/ mệnh giá mỗi cổ phần và tổng mệnh giá số cổ phần ghi trên cổ phiếu; 5/ tên cổ đông đối với mỗi cổ phiếu ghi trên; 6/ tóm tắt về thủ tục chuyển nhượng cổ phần; 7/ chữ ký mẫu của người đại diện theo pháp luật và dấu của công ty; 8/ số đăng ký tại sổ đăng ký cổ đông của công ty và ngày phát hành cổ phiếu; 9/ đối với cổ phiếu của cổ phần ưu đãi còn có một số nội dung khác theo quy định lại các điều 55, 56, 57 luật Doanh nghiệp Việt Nam ban hành 12 - 06 - 1996.
Có tính quyết sách. Người có cổ phiếu phổ thông có quyền tham gia đại hội cổ đông, bầu cử ban quản trị tham gia quyết sách quản lý kinh doanh xí nghiệp, quyền lợi lớn hay nhỏ tuỳ theo số lượng cổ phiếu.
Có thể đổi tiền mặt. Cổ phiếu có thể chuyển nhượng bất kỳ lúc nào giao dịch ở thị trường, biến thành tiền giấy.
Giá cả và giá trị mặt phiếu không khớp nhau. Cổ phiếu là đối tượng giao dịch, giống như hàng hoá, có loại giá cả này chịu ảnh hưởng tình hình kinh doanh của xí nghiệp và chịu ảnh hưởng nhiều nhân tố kinh tế, chính trị, xã hội, luôn luôn thay đổi, tăng giảm lớn, không khớp với giá trị mặt cổ phiếu. Sự không khớp ấy tạo điều kiện hoạt động cho người đầu cơ.
Rủi ro. Cổ phiếu đã mua không thể trả lại vốn cũ. Người đầu cơ cổ phiếu có thể nhận được thù lao dự kiến hay không hoàn toàn phụ thuộc vào doanh lợi của xí nghiệp quyết định, lãi nhiều chia nhiều, lãi ít chia ít, không lãi không chia, cùng chịu thiệt hại, bị phá sản khó có thể giữ nguyên vốn. Vì vậy, người đầu cơ cổ phiếu thường chịu rủi ro nhất định.
Người có cổ phiếu nhìn chung có nhiều quyền lợi nhưng cơ bản có một số quyền sau : 1/ Bầu cử ban quản lý, quyền tham gia quản lý kinh doanh xí nghiệp; 2/ Quyền nhận lãi cổ phiếu và hoa hồng; 3/ Quyền bán và thế chấp cổ phiếu; 4/ Ưu tiên nhận thưởng; 5/ Gánh chịu rủi ro, chịu trách nhiệm kinh tế nhất định; 6/ Có các quyền cổ phiếu về luật hình sự khác. Cần làm rõ là, khi cổ phiếu chuyển nhượng cho người khác, người có cổ phiếu mới còn phải làm thủ tục “sang tên” để trở thành cổ đông mới có thể hưởng quyền lợi cổ đông : trước khi trở thành cổ đông, không có quyền tham gia quản lý kinh doanh xí nghiệp và phân phối lợi ích.
Xét theo khả năng chuyển nhượng cổ phiếu trên thị trường thứ cấp, cổ phiếu gồm hai loại : cổ phiếu ký danh và cổ phiếu vô danh.
Cổ phiếu kí danh là loại cổ phiếu ghi rõ tên tuổi, địa chỉ. Chúng không được phép tự do chuyển nhượng và mua bán trên thị trường thứ cấp. Khi muốn chuyển nhượng phải được sự đồng ý của đại hội đồng cổ đông. Với những cổ đông sang lập ra công ty cổ phần thì nắm giữ cổ phiếu đó.
Cổ phiếu vô danh : là cổ phiếu không ghi rõ tên tuổi, địa chỉ của người nắm giữ cổ phiếu. Nó có khả năng được chuyển nhượng dễ dàng trên thị trường thứ cấp.
Xét theo địa vị pháp lý của cổ đông trong công ty có cổ phiếu ưu đãi, cổ phiếu thường
Cổ phiếu ưu đãi là cổ phiếu mà mức lợi tức cổ phần dành cho cổ đông nắm giữ nó được công bố trước hàng năm hoặc ổn định trong một số năm, lợi nhuận kinh doanh cuối cùng của công ty không ảnh hưởng đến lợi tức công bố trước. Họ không được phép tham gia vào việc thảo luận và quyết định các vấn đề đặc biệt quan trọng trong công ty ( không được là thành viên hội đồng quản trị,.. )
Cổ phiếu thường là loại cổ phiếu mà người nắm giữ nó được hưởng lợi tức cổ phần phụ thuộc vào kết quả kinh doanh cuối cùng của công ty cổ phần, là người hưởng lợi sau cùng khi công ty trả hết nợ nần, thanh lý tài sản, trả lợi tức cho cổ đông ưu đãi,... Ngược lại họ có quyền quyết định những vấn đề quan trọng trong công ty như chia lợi tức cổ phần, sử dụng lợi nhuận ròng của công ty.
