Chuyển giá – 4 tiêu thức ảnh hưởng tới giá thị trường khi phân tích so sánh và loại trừ khác biệt

Khi so sánh và phân tích giá thị trường để lập tờ khai Giao dịch liên kết, doanh nghiệp cần phải chú ý tới 4 tiêu thức ảnh hưởng tới giá thị trường. Kế toán Centax xin chia sẻ với các bạn về Chuyển giá – 4 tiêu thức ảnh hưởng tới giá thị trường khi phân tích so sánh và loại trừ khác biệt

Cơ sở pháp lý : Thông tư 66/2010/TT-BTC

Khi so sánh giữa giao dịch độc lập được chọn để so sánh và giao dịch liên kết, doanh nghiệp phải thực hiện phân tích và đánh giá các tiêu thức ảnh hưởng và điều chỉnh các khác biệt trọng yếu (nếu có) để làm rõ tính tương đương theo 4 tiêu thức sau (gọi là 4 tiêu thức ảnh hưởng):

1. Đặc tính sản phẩm:

Bao gồm các đặc tính có ảnh hưởng chủ yếu đến giá của sản phẩm. Các yếu tố phản ánh đặc tính sản phẩm chủ yếu bao gồm:

a. Chủng loại sản phẩm (mô tả tính chất sản phẩm là hàng hóa hữu hình, bản quyền, bí quyết công nghệ hoặc dịch vụ…) và đặc điểm vật chất của sản phẩm (vật liệu cấu thành, tính chất cơ, lý, hóa…);

b. Chất lượng, nhãn hiệu thương mại của sản phẩm;

c. Tính chất chuyển giao sản phẩm mua, bán có hoặc không kèm theo điều kiện như độc quyền phân phối, li-xăng, nhượng quyền thương hiệu…

Ví dụ : Doanh nghiệp A là doanh nghiệp độc lập chuyên sản xuất khăn bông các loại (100% sợi bông), trong đó khăn bông loại A kích cỡ 120 cm x 60 cm.

Công ty M là công ty con 100% vốn nước ngoài tại Việt Nam chuyên sản xuất khăn bông các loại (100% sợi bông), trong đó khăn bông loại A kích cỡ 121 cm x 60 cm để bán (xuất khẩu) cho công ty mẹ tại nước ngoài.

Giả định: Các yếu tố khác phản ánh đặc tính của cả 2 sản phẩm khăn bông của hai công ty A và M là tương đương.

Phân tích so sánh:

Sản phẩm khăn bông của doanh nghiệp A và công ty M được coi là sản phẩm có đặc tính sản phẩm tương đương (sự khác biệt 1 cm chiều dài khăn là không trọng yếu).

2. Chức năng hoạt động của doanh nghiệp:

Bao gồm các yếu tố phản ánh khả năng sinh lời từ các hoạt động mà doanh nghiệp đã thực hiện gắn với việc sử dụng các tài sản, vốn và chi phí có liên quan. Khi phân tích chức năng hoạt động sau đây được gọi là “chức năng”, doanh nghiệp phải phản ánh được các chức năng chính trong mối quan hệ giữa việc sử dụng các loại tài sản, vốn, chi phí cũng như rủi ro gắn với việc đầu tư tài sản, vốn và chi phí đó với khả năng thu lợi nhuận mà doanh nghiệp thực hiện có liên quan đến giao dịch kinh doanh. Chức năng chính của doanh nghiệp chủ yếu bao gồm:

a. Nghiên cứu, phát triển;

b. Thiết kế, định mẫu sản phẩm;

c. Sản xuất, chế tạo, chế biến;

d. Gia công, lắp ráp, cài đặt thiết bị;

e. Phân phối, lưu thông, marketting, quảng cáo;

f. Quản lý, cung ứng vật tư;

g. Vận chuyển giao nhận, dịch vụ cung cấp kho bãi;

h. Thực hiện các dịch vụ ngành nghề như môi giới, tư vấn, đào tạo, kế toán, kiểm toán, quản lý nhân sự, cung cấp lao động, thu thập thông tin.

Ví dụ 1: Công ty N (là bên liên kết tại Việt Nam của công ty đa quốc gia X) trong năm 200x có một số thông tin sau:

– Thực hiện sản xuất thuốc tân dược trên dây chuyền sản xuất do công ty đầu tư, theo bản quyền do một công ty trong tập đoàn X cung cấp.

– Bán (xuất khẩu) cho công ty X theo các hợp đồng đã ký kết ổn định từ đầu năm;

– Không tiến hành nghiên cứu và phát triển sản phẩm nào.

Khi so sánh giao dịch liên kết với công ty X và giao dịch độc lập, công ty N phải thực hiện phân tích so sánh chức năng với một doanh nghiệp độc lập có chức năng tương tự như công ty N để loại trừ các khác biệt. Do lĩnh vực sản xuất thuốc tân dược thường gắn liền với hoạt động nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới nên trường hợp doanh nghiệp độc lập được lựa chọn có chức năng nghiên cứu, phát triển thì công ty N phải loại trừ khác biệt này.

Ví dụ 2: Tiếp theo ví dụ 1 nêu trên, giả sử công ty N, ngoài việc thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc tân dược có làm thêm dịch vụ đại lý nhập khẩu và phân phối dược phẩm tại Việt Nam cho công ty mẹ X.

Hoạt động đại lý là một chức năng bổ sung mà công ty N đã thực hiện, đã bỏ chi phí và chịu rủi ro của ngành kinh doanh dịch vụ đại lý. Hoạt động này là giao dịch liên kết của công ty N. Trường hợp này, công ty N phải xác định và kê khai doanh thu hoa hồng đại lý theo các phương pháp xác định giá thị trường được quy định tại Khoản 2, Điều 5, Phần B Thông tư này.

Ví dụ 3: Công ty M là công ty đa quốc gia tại nước ngoài có giao dịch bán buôn điện thoại di động T theo tiêu chuẩn chất lượng quốc tế đã được đăng ký tại Việt Nam với công ty A là bên liên kết và Công ty B là công ty độc lập.

Công ty A thực hiện phân phối bán lẻ điện thoại di động T, cấp thẻ bảo hành cho mỗi điện thoại bán ra và trực tiếp thực hiện dịch vụ bảo hành,

Công ty B thực hiện phân phối bán lẻ điện thoại di động T, cấp thẻ bảo hành cho mỗi điện thoại bán ra nhưng không thực hiện dịch vụ bảo hành mà thoả thuận sẽ thanh toán cho công ty A 5 đôla đối với mỗi điện thoại do công ty A thực hiện sửa chữa trong thời gian bảo hành.

Khi so sánh giao dịch liên kết giữa A và M với giao dịch độc lập giữa B và M, công ty A phải phân tích so sánh chức năng giữa công ty A và công ty B và loại trừ khác biệt:

– Chức năng hoạt động của hai công ty có sự khác nhau về việc cung cấp dịch vụ bảo hành, trong đó công ty A thực hiện nhiều chức năng hơn, sử dụng nhiều nguồn lực hơn và có khả năng thu lợi nhuận cao hơn công ty B.

– Công ty A phải điều chỉnh chức năng bảo hành sản phẩm bằng cách loại trừ các chi phí và doanh thu thực tế liên quan đến việc thực hiện dịch vụ bảo hành của công ty A.

– Trường hợp chức năng “bảo hành” chỉ diễn ra trong một vài lần với giá trị chi phí và doanh thu không đáng kể, tức là không trọng yếu thì không cần thực hiện điều chỉnh khác biệt này.

3. Điều kiện hợp đồng khi thực hiện giao dịch:

Bao gồm các quy định hoặc giao ước về trách nhiệm, quyền lợi của các bên khi tham gia giao dịch kinh doanh. Điều kiện hợp đồng khi thực hiện giao dịch sau đây được gọi là “điều kiện hợp đồng” chủ yếu bao gồm:

a. Khối lượng, điều kiện giao hoặc phân phối sản phẩm;

b. Thời hạn, điều kiện và phương thức thanh toán;

c. Điều kiện bảo hành, thay thế, nâng cấp, chỉnh sửa hoặc hiệu chỉnh sản phẩm;

d. Điều kiện về đặc quyền kinh doanh, phân phối sản phẩm;

e. Các điều kiện có ảnh hưởng kinh tế khác

Ví dụ: Dịch vụ hỗ trợ, tư vấn kiểm tra chất lượng, hướng dẫn sử dụng, hỗ trợ quảng cáo, khuyến mại…

Trong mọi trường hợp dù có hay không có hợp đồng bằng văn bản, căn cứ xác định các điều kiện hợp đồng là các sự kiện thực tế hoặc các dữ liệu tài chính, kinh tế phản ánh bản chất của giao dịch.

4. Điều kiện kinh tế khi diễn ra giao dịch:

Bao gồm các yếu tố về điều kiện kinh tế trên thị trường tại thời điểm diễn ra giao dịch ảnh hưởng đến giá của sản phẩm. Điều kiện kinh tế khi diễn ra giao dịch sau đây được gọi là “điều kiện kinh tế” chủ yếu bao gồm:

a. Quy mô và vị trí địa lý của thị trường sản xuất hoặc tiêu thụ sản phẩm;

b. Thời gian và tính chất hoạt động của giao dịch trên thị trường

Ví dụ: Giao dịch thuộc hoạt động bán buôn, bán lẻ thông thường, phân phối độc quyền, sự phân đoạn thị trường theo đối tượng tiêu dùng sản phẩm.

c. Mức độ cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường;

d. Các yếu tố kinh tế tác động đến chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh tại nơi diễn ra giao dịch (ví dụ: các loại thuế, phí, các ưu đãi tài chính);

e. Chính sách điều tiết thị trường của Nhà nước.

Để hiểu rõ hơn về Chuyển giá, mời các bạn xem thêm

Chuyển giá – Hướng dẫn xác định giá thị trường trong các giao dịch liên kết

Chuyển giá – Lựa chọn và số lượng tối thiểu của giao dịch độc lập khi so sánh và phân tích

Chuyển giá – Các quan hệ giao dịch kinh doanh được xác định là các bên liên kết

Chuyển giá – Những vấn đề cơ bản

Chuyển giá – Giá trị phù hợp nhất trong các giá trị của biên độ giá thị trường chuẩn