Câu hỏi ôn tập bài 19: Phong trào cách mạng Việt Nam trong những năm 1930-1945 – Lịch sử 9

CÂU HỎI ÔN TẬP 

Câu hỏi 1: Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 – 1923) đã tác động đến tình hình kinh tế và xã hội Việt Nam ra sao?

Trả lời câu hỏi:

Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 – 1933) từ các nước tư bản đã lan nhanh sang các nước thuộc địa và phụ thuộc của thực dân Pháp, trong đó có Việt Nam.

-Tình hình kinh tế: Kinh tế Việt Nam vốn hoàn toàn phụ thuộc vào kinh tế Pháp nên chịu những hậu quả nặng nề của cuộc khủng hoảng: nông nghiệp và công nghiệp đều bị suy sụp, xuất nhập khẩu đình đốn, hàng hóa khan hiếm, giá cả đắt đỏ.

– Tình hình xã hội Việt Nam:

+ Công nhân không có việc làm, người thất nghiệp ngày một đông, người đi làm thì tiền lương giảm.

+ Nông dân tiếp tục bị bần cùng hóa và phá sản trên quy mô lớn, ruộng đất nhanh chóng bị thâu tóm vào tay địa chủ Pháp – Việt.

+ Các tầng lớp tiểu tư sản thành thị bị điêu đứng; các nghề thủ công bị sa sút nặng nề, nhà buôn nhỏ phải đóng cửa; viên chức bị sa thải, học sinh ra trường không có việc làm.

+ Một số đông đảo tư sản dân tộc cũng lâm vào cảnh gieo neo, sập tiệm, buộc phải đóng cửa hiệu.

+ Mâu thuẫn dân tộc và giai cấp ngày càng sâu sắc.

Câu hỏi 2: Nguyên nhân nào dẫn đến sự bùng nổ của phong trào cách mạng 1930 – 1931?

Trả lời câu hỏi:

* Về kinh tế:

Do bị đế quốc và phong kiến áp bức bóc lột nặng nề, thêm vào đó thời kì 1929 – 1933 thế giới lại diễn ra cuộc khủng hoảng kinh tế của TBCN, làm cho đời sống của nhân dân càng thêm khốn khổ. Mâu thuẫn xã hội càng gay gắt, khiến cho nhân dân ta nhận thấy chỉ còn một con đường là vùng lên đấu tranh chống ách áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến.

* Về chính trị:

Đầu năm 1930, cuộc khởi nghĩa Yên Bái của Việt Nam Quốc dân đảng bùng nổ và thất bại. Lợi dụng cơ hội này bọn đế quốc Pháp đẩy mạnh chính sách khủng bố trắng đối với cách mạng. Hàng nghìn người bị bắt, tra tấn, tù đày. Tình hình đó làm cho không khí chính trị ở Đông Dương vốn đã căng thẳng lại càng thêm căng thẳng.

+ Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời:

Đầu năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đề ra hai khẩu hiệu chiến lược: “Độc lập dân tộc” và “Ruộng đất dân cày”. Hai khẩu hiệu này đã đáp ứng nguyện vọng của đại đa số nhân dân, nhất là nông dân. Đảng đã kịp thời lãnh đạo nhân dân ta đấu tranh chống đế quốc Pháp và phong kiến tay sai giành độc lập, tự do.

Từ ba nguyên nhân trên dẫn tới sự bùng nổ phong trào cách mạng 1930-1931 ở nước ta, trong đó Đảng ra đời và lãnh đạo là nguyên nhân cơ bản nhất, quyết định sự bùng nổ phong trào.

Câu hỏi 3; Trình bày những nét chính về diễn biến của phong trào cách mạng (1930 – 1931)?

Trả lời câu hỏi

– Tháng 2 – 1930 đã nổ ra cuộc bãi công của 3 000 công nhân đồn điền cao su Phú Riềng.

– Trong tháng 4-1930 nổ ra các cuộc bãi công của công nhân nhà máy sợi Nam Định, nhà máy cưa Bến Thủy, nhà máy xi măng Hải Phòng, đồn điền cao su Dầu Tiếng. Phong trào đấu tranh của nông dân đã nổ ra ở Hà Nam, Thái Bình, Nghệ An, Hà Tình v.v… Truyền đơn, cờ đỏ búa liềm của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xuất hiện trên các đường phố Hà Nội và ở một số địa phương khác.

– Đặc biệt, nhân ngày Quốc tế Lao động (1-5-1930), lần đầu tiên công nhân và các tầng lớp nhân dân Đông Dương tỏ rõ dấu hiệu đoàn kết với vô sản thế giới và biểu dương lực lượng của mình: khắp nơi đã xuất hiện nhiều truyền đơn, cờ Đảng, mít tinh, bãi công, biểu tình, tuần hành v.v… Các cuộc đấu tranh của công nhân đã nổ ra ở Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định, Hòn Gai, cẩm Phả, Vinh – Bến Thủy, Sài Gòn – Chợ Lớn, v.v… Các cuộc đấu tranh của nông dân cũng nổ ra ở Thái Bình, Hà Nam, Kiến An, Nghệ An, Hà Tình, Quảng Ngãi, Bình Định và trên khắp các tỉnh Nam Kì.

Câu hỏi 4: Phong trào đấu tranh của công nhân và nông dân Nghệ -Tĩnh diễn ra như thế nào?

Trả lời câu hỏi:

– Nghệ – Tĩnh là nơi phong trào phát triển mạnh mẽ nhất. Tháng 9-1930, phong trào công nông đã phát triển tới đỉnh cao. Khẩu hiệu đấu tranh chính trị được kết hợp với các khẩu hiệu kinh tế.

– Các cuộc đấu tranh diễn ra quyết liệt, quần chúng tổ chức tuần hành thị uy, biểu tình có vũ trang tự vệ, tấn công vào cơ quan chính quyền địch ở địa phương. Công nhân Vinh – Bến Thủy bãi công để ủng hộ
phong trào nông dân và phản đối chính sách khủng bố” của Pháp.

Câu hỏi 5: Vì sao phong trào đấu tranh ở Nghệ – Tĩnh lại lên cao?

Trả lời câu hỏi:

Sở dĩ phong trào đấu tranh ở Nghệ Tĩnh dâng cao như vậy là vì bên cạnh những nét chung, Nghệ Tĩnh có những nét riêng:

– Đây là vùng đất nghèo lại bị ánh thống trị của đế quốc và phong kiến áp bức bóc lột nặng nề.

– Nơi đây có truyền thống cách mạng.

– Các tổ chức cộng sản và cơ sở Đảng ở đây khá mạnh.

– Có điều kiện thuận lợi cho liên minh công nông vì ở đây các cơ sở công nghiệp như Vinh – Bến Thủy là những trung tâm phát triển.

Câu hỏi 6: Chính quyền Xô viết Nghệ – Tĩnh ra đời trong học cảnh nào?

Trả lời câu hỏi:

– Trước khí thế đấu tranh của quần chúng, bộ máy chính quyền của thực dân và phong kiến tay sai ở nhiều huyện bị tê liệt, ở nhiều xã bị tan rã.

– Các Ban Chấp hành nông hội xã do các chi bộ Đảng lãnh đạo đứng ra quản lí mọi mặt đời sống chính trị và xã hội ở nông thôn, làm nhiệm vụ của chính quyền nhân dân theo hình thức Xô viết.

Câu hỏi 7: Chính quyền Xô viết Nghệ – Tĩnh đã thực hiện những chính sách gì?

Trả lời câu hỏi

– Về chính trị: kiên quyết trấn áp bọn phản cách mạng, đồng thời thực hiện các quyền tự do dân chủ cho nhân dân.

– Về kinh tế: bãi bỏ các thứ thuế do đế quốc và phong kiến đặt ra, chia lại ruộng đất công cho nông dân, bắt địa chủ giảm tô, xóa nợ.

– Về văn hóa: khuyến khích nhân dân học chữ Quốc ngữ, bài trừ mê tín dị đoan và các hủ tục v.v…

– Về xã hội: các tổ chức quần chúng đều phát triển mạnh. Việc tuyên truyền giáo dục ý thức chính trị cho quần chúng qua hội nghị, mít tinh, sách báo cách mạng được tổ chức rộng rãi. Mỗi làng đều có tổ chức các đội tự vệ vũ trang, nhờ đó trật tự trị an làng xóm được bảo đảm, nạn trộm cướp không còn.

Câu hỏi 8: Căn cứ vào đâu để cho rằng Xô viết Nghệ – Tĩnh thật sự là chính quyền cách mạng của quần chúng dưới sự lãnh đạo của Đảng?

Trả lời câu hỏi:

Tất cả việc làm trên của chính quyền Xô viết đã đem lại những lợi ích cơ bản cho nhân dân lao động, chứng tỏ lần đầu tiên nhân dân ta thực sự nắm chính quyền ở các địa phương, tỏ rõ bản chất cách mạng và tính ưu việt của chính quyền cách mạng. Đó thực sự là một chính quyền của dân, do dân và vì dân.

Câu hỏi 9: Thực dân Pháp đã đàn áp phong trào Xô viết Nghệ – Tĩnh như thế nào?

Trả lời câu hỏi:

Thực dân Pháp đã tiến hành khủng bố cực kì tàn bạo. Chúng cho máy bay ném bom tàn sát đẫm máu cuộc biểu tình của nông dân huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) ngày 12-9-1930; điều động lính Pháp và lính khố xanh về đóng chốt tại Vinh – Bến Thủy, cho quân đốt phá, triệt hạ  làng mạc. Chúng còn ra sức sử dụng những thủ đoạn chia rẽ, dụ dỗ và mua chuộc. Nhiều cơ quan lãnh đạo của Đảng bị phá vỡ, hàng vạn cán bộ, đảng viên và chiến sĩ yêu nước bị bắt, bị tù đày hoặc bị giết. Từ giữa năm 1931, phong trào tạm thời lắng xuống.

Câu hỏi 10: Phong trào cách mạng 1930 – 1931 với đỉnh cao là Xô viết Nghệ – Tĩnh có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời câu hỏi:

-Phong trào cách mạng 1930 – 1931 với đỉnh cao là Xô viết Nghệ – Tĩnh chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn nhưng có ý nghĩa lịch sử to lớn.

– Phong trào khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng đáp ứng được nguyện vọng cơ bản của quần chúng là “Độc lập dân tộc” và “Ruộng đất dân cày”.

– Phong trào đã khẳng định quyền lãnh đạo và năng lực lãnh đạo của giai cấp công nhân, Đảng Cộng sản Đông Dương đối với cách mạng Đông Dương.

– Từ phong trào, khối liên minh công nông được hình thành, công nhân và nông dân đã đoàn kết trong đấu tranh cách mạng.

– Phong trào cách mạng 1930 – 1931 khẳng định sự trưởng thành của giai cấp công nhân Việt Nam nên được đánh giá cao trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Quốc tế Cộng sản đã công nhận Đảng Cộng sản Đông Dương là phân bộ độc lập, trực thuộc Quốc tế Cộng sản.

– Phong trào cách mạng 1930 – 1931 để lại cho Đảng ta nhiều bài học quý báu về công tác tư tưởng, về xây dựng khối liên minh công nông và mặt trận dân tộc thống nhất, về tổ chức, lãnh đạo quần chúng đấu tranh.

– Phong trào có ý nghĩa như cuộc tập dượt đầu tiên của Đảng và quần chúng cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám sau này.

Một số chuyên mục của lịch sử lớp 9

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 9
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 9

Xem thêm: Câu hỏi ôn tập bài 18: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời – Lịch sử 9