Câu hỏi ôn tập bài 16: Những phát kiến địa lí – Lịch sử 10

Câu 1. Nêu nguyên nhân và điều kiện dẫn đến các cuộc phát kiến khi về địa lí

Gợi ý làm bài

a) Nguyên nhân:

–               Do sự phát triển của sản xuất nên nhu cầu về nguyên liệu, vàng bạc ngày một tăng.

–            Việc buôn bán trực tiếp với các nước phương Đông bị ách tắc do con đường giao lưu thương mại qua Tây Á và Địa Trung Hải bị người Thổ Nhĩ Kì chiếm độc quyền.

b) Điều kiện:

–               Khoa học kĩ thuật có những tiến bộ đáng kể.

–              Các nhà hàng hải bước đầu hiểu biết địa lí của các đại dương; biết sử dụng là bàn và máy đo thiên văn.

–               Kĩ thuật đóng tàu có những bước tiến mới: tàu có bánh lái, có hệ thống buồm lớn, có sàn và boong để có thể đặt đại bác. Ca-ra-ven trở thành loại tàu vượt đại dương đầu tiên trong lịch sử thế giới.

–              Những tài liệu ghi chép về những cuộc hành trình của người châu Âu sáng phương Đông trước đó cũng giúp cho các cuộc phát kiến địa lí ở các thế kỉ XV – XVI có điều kiện dễ dàng hơn.

Câu 2. Trình bày những cuộc phát kiến lớn về địa lí và nêu hệ quá của những phát kiến địa lí đó.

Gợi ý làm bài

a) Những cuộc phát kiến lớn về địa lí:

–           Bồ Đào Nha là nước đi tiên phong trong các cuộc thám hiểm bằng đường biển.

–            Bắt đầu từ năm 1415, có nhiều đoàn thám hiểm người Bồ Đào Nha đi dọc theo bờ biển châu Phi. Hoàng tử Hen-ri (con vua Hoan I) là người khởi xướng và tổ chức những cuộc khám phá đầu tiên đó.

–               Năm 1487, cuộc hành trình thứ hai do B. Đi-a-Xơ (1450-1500) , hiệp sĩ Hoàng gia dẫn đầu, mới tới được mỏm cực Nam châu Phi. Bị cơn bão đẩy ra xa bờ châu Phi, khi quay lại, đoàn của ông bất ngờ đi vòng qua điểm cực Nam của lục địa châu Phi. Ông đặt tên điểm đó là mũi Bão Tô”, sau này vua Hoan II đổi tên thành mũi Hảo Vọng.

–              Năm 1492, c. Cô-lôm-bô (1451-1506) cùng với đoàn thủy thủ 90 người trên ba chiếc tàu biển đã từ Tây Ban Nha đi về phía tây, ra Đại Tây Dương mênh mông.

+ Ông đã đến một số” đảo thuộc vùng biển Ca-ri-bê ngày nay. Quay trở về Tây Bán Nha, c. Cô-lôm-bô  được phong làm Phó vương Ấn Độ và nhận danh hiệu quý tộc.

+ Chính c. Cô-lôm-bô là người phát hiện ra châu Mĩ, nhưng cho đến lúc chết, ông vẫn lầm tưởng đó là Ấn Độ.

+ Tuy nhiên người đương thời không đánh giá đúng công lao của ông. Lục địa mới do c. Cô-lôm-bô tìm ra không mang tên ông mà mang tên nhà hàng hải, nhà thám hiểm người I-ta-li-a là A.VeIXpuichi (Amerigo Vespucci) và được gọi tên là A-me-ri-ca ,châu Mĩ).

+ Cuộc hành trình của Cô-lôm-bô là một sự k-ện nổi bật nhất của lịch sử phát kiến địa lí.

–          Năm 1497, Va-Xcô đơ Ga-ma (1469 -1524) chỉ huy một đội tàu gồm 4 chiếc tàu với 160 thủy thủ đi tìm xứ sở huyền thoại của hương liệu và vàng bạc phương Đông.

+ Ông rời cảng Li-Xbon ngày 8 /7 /1497, vòng qua châu Phi, đến Ca-li-cút  trên bờ biển Tây Nam Ấn Độ vào tháng 5 / 1498.

+ Khi trở về Li-Xbon, nhân dân chào mừng ông như một người chiến thắng. Sau đó, Va-Xcô đơ Ga-ma được phong làm Phó vương Ấn Độ.

–               Ph. Ma-gien-lan (1480 i 1521) là quý tộc Bồ Đào Nha, có học thức.

+ Ông là người đã tiến hành chuyến đi vòng quanh thế giới bằng đưởng biển vào năm 1519. Đoàn tởu của ông đi vòng qua điểm cực Nam chầu Mĩ (chỗ này sau được gọi là eo Maigienilan), tiến vào đại dương mà ông gọi là Thái Bình Dương. Đến quần đảo Phi-lip-pin, trong một trận giao trÁnh với thổ dân, ông đã bị giết chết.

+ Các thủy thủ của Ph. Ma-gien-lan tiếp tục lên đường, họ đã dạt vào hòn đảo hương liệu, quần đảo Ma-lắc-ca, rồi trở về Ma-đrít (Tây Bán Nha) vào tháng 6 / 1522, hoàn thành công Việc khó khăn nhất ở thời đó.

b) Hệ quả của phát kiến địa lí

–             Phát kiến địa lí được coi như một “cuộc cách mạng thực sự” trong lĩnh vực giao thông và tri thức: lần đầu tiên loài người hình dung được  hình ảnh  chính xác về hành tinh, về bề rộng và hình thái Trái Đất.

–            Nó có đóng góp quyết định về lí luận cũng như thực   tiễn  cho sự phát  hiện ra loài người ở mọi nơi trên thế giới đều giống nhau.

–              Đem lại cho loài người hiểu biết về những con đường mới, vùng đất mới, dân tộc mới.

–              Một nền văn hóa thế giới bắt đầu hình thành do Việc xuất bản và truyền bá của các sách, các tập du kí và bản đồ địa lí giữa các châu lục. Đó là sự tiếp xúc giữa nhiều nền văn hóa và văn minh khác nhau.

–               Đem về cho tầng lớp thương nhân châu Âu những nguyên liệu quý giá vô tận, những kho vàng bạc, châu bầu khổng lồ mà chúng cướp được ở châu Mĩ, châu Á và châu Phi.

–           Thúc đẩy thương nghiệp châu Âu phát triển, làm cho đời sống thành thị ở khu vực này trở nên phồn thịnh.

–              Tuy nhiên, các cuộc phát kiến địa lí dẫn đến nạn buôn bán nô lệ và chế độ thực dân, gây nhiều đau khổ cho nhân dân các nước thuộc địa.

Câu 3. Nêu ảnh hưởng của các cuộc phát kiến địa lí đối với nước ta. Gợi ý làm bài

–             Sau phát kiến địa lí, ở các thế kỉ XVI i XVII, thuyền buôn của các thương nhân châu Âu (Bồ Đào Nha, Hà Lan, Ánh,…) đến buôn bán ở nước ta ngày càng nhiều, bước đầu đưa nước ta tiếp xúc với luồng thương mại quốc tế Đông phát triển, góp phần mở rộng thị trường trong nước và thúc đẩy sự hưng thịnh của một số đô thị.

–               Các giáo sĩ đạo Thiên Chúa đến truyền đạo ở nước ta góp phần tạo ra chữ Quốc ngữ.

–               Tuy nhiên cũng dẫn đến Việc nước ta bị các nước tư bản phương Tây, nhất là Pháp dòm ngó và xâm lược.

Câu 4. Vì sao Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha 1ở những nước đi tiên phong trong các cuộc phát kiến địa lí?

Gợi ý làm bài

Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha là những nước đi tiên phong trong các cuộc phát kiến địa lí, vì:

–               Có vị trí địa lí thuận lợi, gần những hải cảng lớn.

–          Đây là những nước có nền kinh tế hàng hóa phát triển nên nhu cầu về nguyên liệu, vàng bạc, thị trường ngày càng tăng, trong khi Việc buôn bán trực tiếp với các nước phương Đông lại bị ách tắc do con đường giao lưu thương mại qua Tây Á và Địa Trung Hải bị người Thổ Nhĩ Kì chiếm độc quyền nên họ muốn khám phá con đường đi mới.

–              Hạm đội thuyền của hai nước vào loại mạnh nhất ở châu Âu. Tầng lớp quý tộc thượng võ hiếu chiến, thủy thủ đoàn gan dạ, trình độ khoa học kĩ thuật có nhiều tiến bộ.

–             Các chuyến hành trình phát kiến đã được các vương triều phong kiến Tây Bán Nha và Bồ Đào Nha ủng hộ.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 10:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 10
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 10
• Đáp án môn Lịch sử lớp 10
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 10