Bài soạn "Chiếc lá cuối cùng" số 3 - 6 Bài soạn "Chiếc lá cuối cùng" của O Hen-ri hay nhất

I. Giới thiệu tác giả

- O Hen-ri (1862 – 1910) là nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn.

- Nhiều truyện của ông đã để lại cho bạn đọc những ấn tượng sâu sắc như Căn gác xép, Tên cảnh sát và gã lang thang. Quà tặng của các đạo sĩ,...

- Các truyện của O Hen-ri thường nhẹ nhàng nhưng toát lên tinh thần nhân đạo cao cả, tình thương yêu người nghèo khổ, rất cảm động.

II. Giới thiệu tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

Chiếc lá cuối cùng là một trong số 600 truyện ngắn của nhà văn Ô Hen-ri. Đoạn trích này nằm ở phần cuối truyện.

2. Bố cục

▪ Phần 1 (từ đầu… Hà Lan): Giôn-xi mắc bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết

▪ Phần 2 (tiếp…chăm nom - thế thôi): Giôn-xi chiến thắng căn bệnh.

▪ Phần 3 (còn lại): sự thật về kiệt tác chiếc lá cuối cùng.

3. Giá trị nội dung

Truyện ngắn chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc, câu chuyện nói về tình bạn, tình yêu thương giữa những con người với nhau. Qua đó nhà văn mang tới một bức thông điệp: Hãy luôn thắp sáng ngọn lửa của khát khao hi vọng hãy luôn yêu thương, mang nghệ thuật phục vụ con người, nghệ thuật chân chính lâu bền nhất là nghệ thuật hướng tới con người và vì con người.

4. Giá trị nghệ thuật

Truyện với nhiều tình huống hấp dẫn, cách sắp xếp chặt chẽ, đặc biệt là đảo ngược tình huống lần lần tạo sự hứng thú cho người đọc.

III. Đọc - hiểu

Câu 1 - Trang 90 SGK

Những chi tiết nào trong văn bản nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi? Tại sao nhà văn bỏ qua đoạn văn cụ đã vẽ chiếc lá trong đêm mưa tuyết? Vì sao có thể nói chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác?

Trả lời:

Những chi tiết nói lên lòng thương yêu của cụ Bơ-men dành cho Giôn-xi:

▪ Cụ Bơ-men sợ sệt nhìn ra cửa sổ, nhìn cây thường xuân

➜ Cụ Bơ-men vội vã tới thăm Giôn-xi, lo lắng cho Giôn-xi

▪ Cụ Bơ-men âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió

➜ Tình yêu thương, sự hi sinh quên mình vì Giôn-xi

- Tác giả không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá bởi vì muốn dành sự bất ngờ đặc biệt ở kết truyện.

- Hình ảnh chiếc lá thường xuân trở thành kiệt tác bởi nó làm lay động sức sống của con người, giúp Giôn-xi vượt qua trọng bệnh. Đánh đổi lại cụ Bơ-men hi sinh cả mạng sống.

Câu 2 - Trang 90 SGK

Tìm những bằng chứng để khẳng định Xiu không hề được cụ Bơ-men cho biết ý định vẽ một chiếc lá thay cho chiếc lá cuối cùng rụng xuống. Nếu Xiu được biết thì truyện có kém hấp dẫn không? Vì sao?

Trả lời:

- Xiu không được cụ Bơ-men cho biết sẽ vẽ chiếc lá thay cho lá thường xuân cuối cùng sắp rụng:

▪ Trước đó, hai người không nói năng gì khi cụ Bơ-men làm mẫu cho Xiu vẽ

▪ Khi Giôn-xi đòi kéo mành lên, Xiu làm theo một cách chán nản

▪ Xiu cũng ngạc nhiên như chính Giôn-xi ngạc nhiên khi thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn sau đêm mưa gió

▪ Chỉ khi bác sĩ nói Xiu mới biết cụ Bơ-men ốm

➜ Nếu Xiu biết ý định vẽ chiếc lá của cụ Bơ-men thì truyện không còn bất ngờ, thú vị nữa. Điều này còn cho độc giả thấy được sự quan tâm, lo lắng, chăm sóc, tình cảm của Xiu dành cho Giôn-xi.

Câu 3 - Trang 90 SGK

Thử hình dung tâm trạng căng thẳng của Giôn-xi, của Xiu và bạn đọc khi hai lần Giôn-xi ra lệnh kéo mành lên. Nguyên nhân sâu xa nào quyết định tâm trạng hồi hộp của Giôn-xi? Tại sao nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu mà không để Giôn-xi phản ứng gì thêm?

Trả lời:

- Nhân vật Giôn-xi yếu đuối, tuyệt vọng:

▪ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình

▪ Giôn-xi thờ ơ, bỏ mặc bản thân mặc dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.

- Phản ứng trước hai lần kéo mành:

▪ Lần 1: Giôn-xi sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.

▪ Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.

- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:

▪ Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão

▪ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men

- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:

▪ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi

▪ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.

Câu 4 - Trang 90 SGK

Chứng minh truyện Chiếc lá cuối cùng của O Hen-ri, qua đoạn trích này được kết thúc trên cơ sở hai sự kiện bất ngờ, đối lập nhau tạo nên hiện tượng đảo ngược tình huống hai lần, gây hứng thú cho người đọc.

Trả lời:

- Truyện có hiện tượng hai lần đảo ngược:

▪ Ban đầu, Giôn-xi bị bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết. Cụ Bơ-men vẫn khỏe mạnh

▪ Sau đó, Giôn-xi hồi sinh, khỏi bệnh. Còn cụ Bơ-men chết sau hai ngày vì dầm mưa gió suốt đêm.

- Hiện tượng đảo ngược tình huống truyện:

▪ Tạo sự bất ngờ, thú vị

▪ Khẳng định nghệ thuật chân chính thực sự mang lại sự hồi sinh.

▪ Khiến độc giả rung cảm trước tình cảm, tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ