Bài 8: Nước Mĩ – Lịch sử 9

Nước Mĩ ra đời non trẻ hơn so với nhiều nước trên thế giới nhưng nhanh chóng phát triển và trở thành nước giàu mạnh, chiếm ưu thế tuyệt đối về mọi mặt trong thế giới tư bản. Sau thế chiến thứ II, Mĩ còn có những bước nhảy vượt bậc.

A. Tìm hiểu lý thuyết

I. Tình hình kinh tế nước Mĩ sau thế chiến thứ II

* 1945-1950: giàu mạnh, chiếm ưu thế tuyệt đối về mọi mặt trong thế giới tư bản :

+ Sản lượng công nghiệp Mĩ chiếm hơn một nửa sản lượng công nghiệp thế giới .

+ Sản lượng nông nghiệp bằng 2 lần sản lượng của Anh,Pháp, Cộng hòa Liên bang Đức, Itali & Nhật Bản cộng lại (1949)

+ Nắm trong tay ¾ dự trữ vàng toàn thế giới.

+ Quân sự mạnh nhất thế giới, độc quyền về hạt nhân.

+ Sau CTTGII, Mĩ trở thành trung tâm kinh tế, tài chính duy nhất của thế giới.

+ Vẫn còn những bất công xã hội như kỳ thị chủng tộc , phân biệt giàu nghèo…

Nguyên nhân kinh tế tăng trưởng nhanh sau CTTGII :

-Thu nhiều lợi nhuận nhờ buôn bán vũ khí .

-Không bị chiến tranh tàn phá.

-Tài nguyên phong phú, nhân công dồi dào.

-Tận dụng khoa học- kĩ thuật tiên tiến .

-Tập trung sản xuất và tư bản cao.

-Quân sự hóa nền kinh tế để buôn bán vũ khí.

* Thập niên sau 1970:

-Không còn giữ ưu thế ( sản lượng công nghiệp chiếm 39,8% của thế giới ) do sự cạnh tranh của Nhật bản và Tây Âu .

-Kinh tế Mĩ không ổn định, thường xuyên xảy ra suy thoái.

-Sự phân biệt giàu nghèo, kỳ thị chủng tộc .

-Không ổn định về kinh tế chính trị & xã hội ở Mĩ.

-Chi phí nhiều cho quân sự như chạy đua vũ trang, thực hiện chiến tranh xâm lược .

II. Sự phát triển về khoa học – kĩ thuật

– Mĩ là nước khởi đầu cuộc cách mạng khoa học -kĩ thuật lần thứ hai.

– Do có nhiều nhà khoa học lỗi lạc di cư sang Mĩ, vì ở đây có điều kiện hòa bình và đầy đủ phương tiện làm việc.

– Đạt được những thành tựu kì diệu: đi đầu sáng tạo ra công cụ sản xuất mới, nguồn năng lượng mới, những vật liệu tổng hợp mới; khoa học vũ trụ, thông tin liên lạc, giao thông vận tải , cuộc cách mạng xanh trong nông nghiệp; sản xuất vũ khí hiện đại .

– Nhờ khoa học – kỹ thuật nên kinh tế Mỹ phát triển nhanh và đời sống vật chất nhân dân được nâng cao .

III. Chính sách đối nội, đối ngoại của Mĩ sau chiến tranh

– Thể chế dân chủ ngày càng chặt chẽ, vô hiệu hóa hoạt động của công đoàn

– Đảng Dân chủ và Cộng hòa thay nhau cầm quyền phục vụ lợi ích của tập đoàn tư bản cầm quyền .

* Đối nội :

-Cấm Đảng Cộng sản Mỹ hoạt động .

-Chống lại phong trào đình công , loại bỏ những người tiến bộ ra khỏi bộ máy nhà nước.

-Thực hiện chính sách phân biệt chủng tộc .

Thí dụ : “Mùa hè nóng bỏng” – da đen: 1963-1969-1975.

Phong trào phản chiến –“Chiến tranh Việt Nam” :1960-1972.

* Đối ngoại :

Đề ra ”Chiến lược toàn cầu”, mưu đồ bá chủ thế giới :

+ Mục tiêu :

– Ngăn chặn , đẩy lùi , tiêu diệt các nước XHCN.

– Đàn áp phong trào giải phóng dân tộc, phong trào công nhân, phong trào dân chủ tiến bộ trên thế giới .

– Khống chế đồng minh của Mĩ bằng viện trợ. Nhưng thất bại ở Trung Quốc ,Triều Tiên và Việt Nam.

+ Để thực hiện :

-Viện trợ kinh tế , quân sự cho đồng minh của Mỹ .

-Chạy đua vũ trang, chống Liên Xô và các nước XHCN.

-Lập khối quân sự , gây chiến tranh xâm lược .

-Xác lập trật tự thế giới đơn cực do Mỹ hoàn toàn khống chế và chi phối .

* Các khối quân sự do Mỹ đứng đầu là:NATO, SEATO, CENTO, ANZUS.

* Mỹ đã đạt được một số thành công , góp phần làm sụp đổ chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu.

B. Bài tập

Câu 1: Những nguyên nhân nào làm cho địa vị kinh tế của Mĩ bị suy giảm ?

– Sự vươn lên mạnh mẽ của các nước Tây Âu và Nhật Bản đã trở thành những trung tâm kinh tế-tài chính ngày càng cạnh tranh gay gắt với Mĩ.

– Sự khủng hoảng có tính chất chu kì của nền kinh tế Mĩ.

– Những chi phí khổng lồ cho việc chạy đua vũ trang và các cuộc chiến tranh xâm lược…

– Sự chênh lệch giữa các tầng lớp xã hội, nhất là các nhóm cư dân – tầng lớp lao động bậc thấp, dẫn đến sự không ổn định về kinh tế, xã hội ở Mĩ.

Câu 2: Hãy nêu những thành tựu chủ yếu về khoa học – kĩ thuật của Mĩ ?

Mĩ là nước đi đầu về khoa học – kĩ thuật và công nghệ trên thế giới, đã thu được nhiều thành tựu kì diệu trong tất cả các lĩnh vực như sáng chế các công cụ sản xuất mới (máy tính, máy tự động và hệ thống máy tự động), các nguồn năng lượng mới (nguyên tử và Mặt Trời…), những vật liệu tổng hợp mới. “cách mạng xanh” trong nông nghiệp, cách mạng trong giao thông và thông tin liên lạc, trong công cuộc chinh phục vũ trụ (tháng 7 – 1969, lần đầu tiên đưa con người lên Mặt Trăng…) ; Mĩ đã sản xuất các loại vũ khí hiện đại (tên lửa chiến lược, máy bay tàng hình…). Nhờ những thành tựu khoa học – kĩ thuật đó, nền kinh tế Mĩ không ngừng tăng trưởng ; đời sống vật chất, tinh thần của người dân Mĩ có nhiều thay đổi nhanh chóng.

Câu 3: Hãy trình bày những nét nổi bật trong chính sách đối ngoại của Mĩ từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai ?

Sau Chiến tranh thế giới thứ II, các đời tổng thống Mĩ bắt đầu từ Tru-man đã thi hành “chiến lược toàn cầu” phản cách mạng, nhằm chống phá các nước xã hội chủ nghĩa, đẩy lùi phong trào giải phóng dân tộc và thiết lập sự thống trị của Mĩ trên thế giới. Thực hiện chiến lược toàn cầu, Mĩ tiến hành “viện trợ” để lôi kéo, không chế các nước ; lập ra các khối quân sự ; chạy đua vũ trang, gây chiến tranh xâm lược…

Trong việc thực hiện “chiến lược toàn cầu”, Mĩ đã gặp nhiều thất bại nặng nề, tiêu biểu nhất là thất bại trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Mặt khác, Mĩ cũng thực hiện được một số mưu đồ như góp phần làm tan rã chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu.

Sau khi Liên Xô bị sụp đổ, dựa vào ưu thế về quân sự, kinh tế, khoa học – kĩ thuật…

Các giới cầm quyền Mĩ ráo riết tiến hành nhiều chính sách, biện pháp để xác lập trật tự thế giới một cực do Mĩ hoàn toàn chi phối và khống chế. Nhưng giữa tham vọng và khả năng thực hiện vẫn có khoảng cách không nhỏ.

Câu 4: Vì sao nước Mĩ lại trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc ?

Nước Mĩ ở xa chiến trường, được hai đại dương là Đại Tây Dương và Thái Bình Dương che chở, không bị chiến tranh tàn phá. Nước Mĩ giàu lên trong chiến tranh do được yên ổn phát triển sản xuất và bán vũ khí, hàng hóa cho cnuoc miác nước tham chiến. Vì vậy, sau chiến tranh, Mĩ đã vươn lên chiếm ưu thế tuyệt đối về mọi mặt trong thế giới tư bản.

Một số chuyên mục của Lịch sử 9:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 9
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 9

Sau Chiến tranh thế giới thứ II, nước Mĩ vươn mình một cách mạnh mẽ trở thành nước tư bản chủ nghĩa giàu nhất trong các cường quốc lúc bấy giờ. Đối nội, đối ngoại với các nước có nhiều thay đổi quyết liệt. Mong những kiến thức trên có thể giúp ích cho các bạn học tập !