Bài 10: Các nước Tây Âu – Lịch sử 9

Các nước Tây Âu trong thời kì Chiến tranh lạnh có những chính sách đối nội, đối ngoại phức tạp. Hầu như các nước đều tổn thất nặng nề về cả kinh tế và con người. Vì vậy các nước Tây Âu nhanh chóng tìm nguồn viện trợ khắc phục kinh tế. Khối liên minh EU ra đời là sự kiện nổi bật trong thời kì này.

A. Tìm hiểu lý thuyết

I. Tình hình chung

1. Tình hình chung :

*1939-1945: chiến tranh thế giới thứ hai : đất nước bị tàn phá nặng nề.

*1948-1951: nhận viện trợ Mỹ theo “Kế hoạch phục hưng Châu Âu”, kinh tế Châu Âu phục hồi, nhưng lệ thuộc Mỹ như không được quốc hữu hóa, hạ thuế đối với hàng hóa của Mỹ, loại những người cộng sản ra khỏi chính phủ .

+ Đối nội : giai cấp tư sản thu hẹp quyền tự do dân chủ, xóa bỏ cải cách tiến bộ, ngăn cản phong trào công nhân và dân chủ .

+ Đối ngoại : tiến hành chiến tranh xâm lược lại các thuộc địa nhằm khôi phục ách thống trị, nhưng cuối cùng thất bại , phải trả lại độc lập cho các thuộc địa.

* 1947-1989: “Chiến tranh lạnh”: Tây Âu tham gia NATO (Quân Sự Bắc Đại Tây Dương ), chống lại Liên Xô và các nước Xã hội chủ nghĩa Đông Âu, chạy đua vũ trang và thiết lập nhiều căn cứ quân sự.

2. Nước Đức :

-9-1949: Mỹ- Anh- Pháp thành lập CHLB Đức ,Mỹ đưa Đức vào khối NATO trở thành xung kích chống Liên Xô và Đông Âu, cho vay 50 tỷ Mác, nền kinh tế phục hồi nhanh chóng, 1960s-1970s công nghiệp đứng hạng 3 sau Mỹ và Nhật .

-10-1949: Cộng hòa dân chủ Đức .

-3-10-1990: Đức thống nhất là một quốc gia có tiềm lực kinh tế và quân sự lớn mạnh nhất Tây Âu .

II. Sự liên kết khu vực :

* Quá trình ra đời của cộng đồng Châu Âu-EC. Từ 1950 kinh tế Tây Âu khôi phục :

-4-1951: Pháp ,Cộng hòa Liên Bang Đúc Đức ,Ý,Bỉ, Hà Lan ,Luc xăm bua thành lập Cộng đồng than thép Châu Âu .

-3-1957: Cộng đồng năng lượng nguyên tử Châu Âu.

-25-3-1957: Cộng đồng kinh tế châu Âu – EEC – ra đời ,hinh thành 1 thị trường chung Châu Âu.

-7-1967 ba Cộng đồng trên sát nhập thành Cộng đồng Châu Âu– EC

-Hiện nay quan hệ giữa Việt Nam và EU phát triển tốt đẹp .EU là thị trường và là bạn hàng lớn của Việt Nam .

* Tháng 12-1991 các nước EC họp Hôi nghị cấp cao tại Ma-a- xtơ –rích (Hà Lan) thông qua hai quyết định quan trọng :

– Xây dựng một thị trường nội địa Châu Âu vối một liên minh kinh tế và tiền tệ Châu Âu , có một đồng tiền chung duy nhất – đồng ơ rô (EURO).

-Xây dựng môt liên minh chính trị , mở rộng sang liên kết về chính sách đối ngoại và an ninh , tiên tới một nhà nước chung Châu Âu.

* Liên Minh Châu Âu-EU : là một liên minh kinh tế -chính trị lớn nhất thế giới và trở thành một trong ba trung tâm kinh tế , tài chính thế giới .

1999 EU gồm 15 nước, 2005 sẽ là 25 nước .

* Nguyên do liên kết kinh tế khu vực:

-Đều có chung 1 nền văn minh , một nền kinh tế không cách biệt nhau lắm .

-Kinh tế phát triển rất nhanh nên muốn thoát dần sự lệ thuộc Mỹ .

-Cùng nhau cạnh tranh với các nước ngoài khu vực .

Tham khảo :

Liên minh châu Âu (EU) có trụ sở đặt tại thủ đô Brussels của Bỉ. Trước 1/11/1993 gọi là Cộng đồng Châu Âu (EC).

Số nước thành viên :

Tới 1/1/1995, EU có 15 nước thành viên gồm : Pháp, Đức, Italia, Bỉ, Hà Lan, Luxembourg, Anh, Ailen, Đan Mạch, Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Áo, Thụy Điển và Phần Lan.

Kể từ tháng 1/5/2004, EU đã chính thức kết nạp thêm 10 thành viên mới là Cộng hòa Czech, Hungaria, Ba Lan, Slovakia, Slovenia, Litva, Latvia, Estonia, Malta, Síp.

Hiện nay, EU có diện tích: 4.000.000 km2; Dân số: 455 triệu người; GDP/đầu người: 21.100 USD/năm.

Quá trình thành lập:

Quá trình thành lập EU bắt đầu từ 1951:

1. Hiệp ước Paris (1951) đưa đến việc thành lập Cộng đồng than thép châu Âu (ECSC).

2. Hiệp ước Roma (1957) đưa dến việc thành lập Cộng đồng nguyên tử lượng (Euratom) và thành lập Cộng đồng Kinh tế châu Âu (EEC).

– Từ năm 1967 cơ quan điều hành của các Cộng đồng trên được hợp nhất và gọi là Cộng đồng châu Âu.

– Năm 1987, EU bắt đầu triển khai kế hoạch xây dựng “Thị trường nội địa thống nhất Châu Âu” năm 1992.

3. Hiệp ước Liên hiệp Châu Âu (hay còn gọi là Hiệp ước Maastricht) ký ngày 7/2/1992 tại Maastricht (Hà Lan), nhằm mục đích thành lập liên minh kinh tế và tiền tệ vào cuối thập kỷ 90, với một đồng tiền chung và một Ngân hàng trung ương độc lập, thành lập một liên minh chính trị bao gồm việc thực hiện một chính sách đối ngoại và an ninh chung để tiến tới có chính sách phòng thủ chung, tăng cường hợp tác về cảnh sát và luật pháp.

B. Bài tập

Câu 1: Những nét nổi bật nhất của tình hình các nước Tây Âu từ sau năm 1945 là gì ?

– Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, nhiều nước Tây Âu bị chiến tranh tàn phá nặng nề, bị quân đội phát xít chiếm đóng. Năm 1944, sản xuất công nghiệp của Pháp giảm 38%, I-ta-li-a giảm khoảng 30 %, đến tháng 6-1945 nước Anh nợ tới 21 tỉ bảng Anh.

– Sau chiến tranh, để khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục nền kinh tế, năm 1948, 16 nước Tây Âu đã nhận viện trợ kinh tế của Mĩ (theo kế hoạch Mác-san) với tổng số tiền là 17 tỉ USD. Kinh tế Tây Âu được phục hồi nhanh chóng.

– Về đối nội : giai cấp tư sản cầm quyền các nước Tây Âu đều thực hiện chính sách thu hẹp các quyền tự do dân chủ, xóa bỏ các cải cách tiến bộ đã thực hiện trước đây, ngăn cản phong trào đấu tranh của quần chúng…

– Về đối ngoại : sau Chiến tranh thế giới thứ hai, nhiều nước Tây Âu đã tiến hành các cuộc chiến tranh xâm lược nhằm khôi phục ách thống trị đối với các thuộc địa trước đây : Hà Lan quay trở lại xâm lược In-đô-nê-xia. Pháp quay trở lại xâm lược Việt Nam…

Các nước Tây Âu tham gia vào khối quân sự NATO do Mĩ lập ra để chống lại Liên Xô và các nước XHCN, làm cho tình hình châu Âu trở nên căng thẳng.

Câu 2: Hãy xác định trên bản đồ châu Á sáu nước đầu tiên của EU ?

*Quá trình liên kết:

+ Tháng 4/1951 “Cộng đồng than thép châu Âu” ra đời gồm 6 nước: CHLB Đức, Pháp, Bỉ, Italia, Hà Lan, Luc-xăm-bua.

+Tháng 3/1957: Sáu nước trên thành lập “Cộng đồng năng lượng nguyên tử châu Âu”, rồi “Cộng đồng kinh tế châu Âu” ( EEC).

+ Tháng 7/1967: Ba Cộng đồng trên hợp thành Cộng đồng  châu Âu ra đời ( EC).

Câu 3: Hãy cho biết những mốc thời gian thành lập các tổ chức liên kết kinh tế ở khu vực Tây Âu ?

Khởi đầu là sự ra đời của “cộng đồng than, thép Châu Âu” vào tháng 4 – 1951 gồm sáu nước: Pháp, Đức, Ý, Bỉ, Hà Lan, Luc – xăm – bua.

Tháng 3 – 1957: sáu nước trên cùng nhau thành lập “ cộng đồng năng lượng nguyên tử Châu Âu” rồi “ cộng đồng kinh tế châu Âu”. Tháng 7 – 1967 cộng đồng trên sáp nhập với nhau thành cộng đồng châu Âu.

Tháng 12 – 1991: Hội nghị Ma – xtrích quyết định cộng đồng châu Âu mang tên gọi mới là Liên minh Châu Âu. Liên minh Châu Âu là 1 liên minh kinh tế – chính trị lớn nhất thế giới, trở thành 1 trong 3 trung tâm kinh tế thế giới. 1999, số nước thành viên của EU là 15 và đến năm 2004 là 25 nước. I– an– ta ( liên xô) từ 4 đến ngày 11 – 2 – 1945. phân chia khu vực ảnh hưởng giữa 2 cường quốc liên xô và Mĩ. Liên xô Đông nước Đức và Tây Âu thuộc ảnh hưởng của Mĩ, Anh trật tự 2 cực I – an – ta do liên xô và Mĩ đứng đầu mỗi cực.

Câu 4: Vì sao các nước Tây Âu có xu hướng liên kết với nhau ?

Các nước đó có chế độ tài chính giống nhau, xu hướng xã hội giống nhau, sự ổn định và ý thức chính trị như nhau. Vì thế họ liên kết với nhau để cạnh tranh với các đối lực có tiềm tàng chính trị và tham vọng khác với giá trị nhân bản khác với họ .

Một số chuyên mục của Lịch sử 9:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 9
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi – Đáp án môn Lịch sử lớp 9
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 9

Các nước Tây Âu bước ra khỏi chiến tranh mang nhiều tổn thất nhanh chóng tìm sự viện trợ từ Mĩ để khôi phục kinh tế. Nhưng vì vậy mà có những điều lệ ràng buộc về chính trị. Bài viết giúp các bạn có những thông tin thêm về các nước Tây Âu. Chúc các bạn học tập tốt !