Bài 7: Sự phát triển lịch sử và nền văn hóa đa dạng của Ấn Độ – Lịch sử 10

Trong bài học hôm trước chúng ta đã có những hình dung đầu tiên về đất nước Ấn Độ, để mở rộng thêm hiểu biết của các bạn về lịch sử và văn hóa dạng của đất nước này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu về bài học ngày hôm nay.

A. Lý thuyết

1. Sự phát triển  của lịch sử và văn hóa  truyền thống trên toàn lãnh thổ

–       Thế kỷ VII Ấn Độ  lại phân tán.

–       Hai nước  phát triển nhất là Pa-la (Đông Bắc) và Pa-la-va (miền Nam)

–       Nước Pa -la -va ở miền Nam  buôn bán đường biển với các nước Đông Nam Á  và Tây Á phát đạt nên phổ biến văn hóa Ấn Độ.

2. Vương triều Hồi giáo Đê li. Từ 1206-1526

–       Thế kỷ XI – XII người Thổ Nhĩ Kỳ lập vương triều Hồi Giáo Đê li  đã  áp đặt  Hồi Giáo và cấm đạo Hin đu, chiếm đoạt ruộng đất;ra sức  bóc lột nhân dân Ấn, kỳ thị tôn giáo và giai cấp  gây mâu thuẫn dân tộc.

–       Phổ biến văn hóa Hồi giáo: Kiến trúc Hồi giáo.

–       Các thương nhân Ấn Độ truyền  bá đạo Hồi đến  một số  nước Đông nam Á.

3. Vương triều Mô gôn (1526-1707)

–       Vua Ti -mua Leng  tự nhận là dòng dõi Mông Cổ tấn công Ấn Độ  năm 1398, nhưng  cháu nội là Ba -bua  đánh chiếm Đê- li lập ra Vương triều -Ấn Độ Mô -gôn (gốc Mông Cổ ).

–      Vua A – cơ – ba (1556-1707) tài giỏi  đã xây dựng một chính quyền mạnh mẽ, xây dựng khối hòa hợp  dân  tộc, khôi phục kinh tế, phát triển văn hóa Ấn Độ.

–       Vua A -cơ -ba được xem như một vị anh hùng dân tộc.

–       Nhưng đến thời Gia-han-ghi-a (1605-1627) và Sa Gia-han (1627-1658)  đã dùng  nhiều biện pháp quyết liệt để bắt dân phục tùng, chiếm đoạt nhiều của cải, xây dựng nhiều công trình kiến trúc: lăng mộ Ta – giơ Ma – han, lâu đài Thành Đỏ  ở Bắc Ấn Độ đó  là di sản văn hóa bất hủ.

–      Tình trạng chia rẽ  lại xuất hiện ở Ấn Độ.

–       Đầu thế kỷ XIX  thực dân phương Tây  xâm nhập Ấn Độ  báo hiệu sự khủng hoảng và suy vong của chế độ phong kiến An Độ.

Vua A-cơ-ba

Taj Ma hal

Thành Đỏ Laquila

B. Bài tập

Câu 1: Sự phát triển văn hoá thời Gúp-ta đưa đến điều gì ?

Trả lời:

Trong trường hợp này, sự phân biệt không nói lên tình trạng khủng hoảng, suy thoái mà lại phản ánh sự phát triển tự cường của các vùng địa phương. Mỗi nước lại tiếp tục phát triển sâu rộng nền văn hoá của mình, trên cơ sở văn hoá truyền thống Ấn Độ – chữ viết, văn học và nghệ thuật Hinđu, đặc biệt là văn học và nghệ thuật thời Gúp-ta.

Nước Pa-la-va ở miền Nam, thuận tiện về bến cảng và đường biển, đã có vai trò tích cực trong việc phổ biến văn hoá Ấn Độ đến các nước Đông Nam Á. Như thế, ngaỵ từ đầu Công nguyên và trong 5 thế kỉ tiếp theo (thế kỉ VII – XII), văn hoá truyền thống của Ấn Độ phát triển rộng trên toàn lãnh thổ và có ảnh hưởng ra bên ngoài.

Câu 2: Những nét chính về Vương triều Hồi giáo Đê-li

Trả lời:

Năm 1055, thủ lĩnh của người Thổ dẫn quân đánh chiếm Bát-đa, rồi cải theo Hồi giáo, lập nên một vương quốc Hồi giáo ở đây – vùng Lưỡng Hà. Đạo Hồi (Ixlam) bắt đầu được truyền bá đến I-ran và Trung Á, lập nên một vương quốc Hồi giáo nữa trên vùng giáp Tây Bắc Ấn Độ. Người Hồi giáo gốc Trung Á bắt  đầu tiến hành một cuộc chinh chiến vào đất Ấn Độ, từng bước chinh phục các tiểu quốc Ấn rồi lập nên Vương quốc Hồi giáo Ấn Độ, gọi tên là Đê-li (do vua đóng đô ở Đê-li, một thành phố Bắc Ấn).

Trong hơn 300 năm tồn tại và phát triển, Vương triều Hồi giáo Đê-li (1206 – thi 1526) đã truyền bá, áp đặt Hồi giáo vào những cư dân theo Phật giáo và Hinđu giáo, tự dành cho mình những ưu tiên về ruộng đất, địa vị trong bộ máy quan lại. Ví như ngoài thuế ruộng đất (1/5 thu hoạch), những người không theo đạo Hồi phải nộp thêm một khoản, gọi là “thuế ngoại đạo ” -jaziah.

Mặc dù các ông vua đã cố gắng thực thi nhiều chính sách mềm mỏng để giữ yên đất nước, nhưng sự phân biệt sắc tộc và tôn giáo không thể làm tan đi nỗi bất bình của nhân dân.

Mặt khác, một yếu tố văn hoá mới – văn hoá Hồi giáo – cũng được du nhập vào Ấn Độ, vốn đã có một nền văn hoá rất phong phú và đa dạng.

Có một số công trình kiến trúc do chính quyền Hồi giáo xây dựng, mang đậm dấu ấn kiến trúc Hồi giáo. Trải qua 6 đời vua, chinh chiến nhiều hơn xây dựng, nhưng kinh đô Đê-li cũng đã trở thành “một trong những thành phố lớn nhất thế giới” ở thế kỉ XIV, như một người đương thời nhận xét sau khi đã đi rất nhiều nơi.

Điều quan trọng ở đây là sự phát hiện nhau giữa hai nền văn minh đặc sắc là Ấn Độ Hinđu giáo và Ả-rập Hồi giáo. Sự giao lưu văn hoá Đông – Tây cũng được thúc đẩy hơn.

Câu 3: Những nét chính về vương triều Mô- gôn

Trả lời:

Thế kỉ XV, Vương triều Hồi giáo Đê-li bắt đầu suy yếu, thì cũng là lúc mà một bộ phận dân Trung Á khác do thủ lĩnh — vua là Ti-mua Leng chỉ huy, cũng theo đạo Hồi nhưng lại tự nhận là dòng dõi Mông cổ, bắt đầu tấn công Ấn Độ từ năm 1398. Tuy thế, phải đến cháu nội của ông là Ba-bua mới thực hiện được việc đánh chiếm Đê-li, lập ra một vương triều mới, gọi là Vương triều Mô-gôn (gốc Mông cổ).

Vương triều Mô-gôn (1526 – 1707) là thời kì cuối cùng của chế độ phong kiến Ấn Độ. Tuy là thời kì cuối cùng, nhưng không phải chỉ có khủng hoảng, suy thoái và tan rã. Thật vậy, các vị vua thời kì đầu đã ra sức củng cố vương triều theo hướng “Ấn Độ hoá” và xây dựng đất nước. Đến thời trị vì của vị vua thứ tư là A-cơ-ba, Ấn Độ đạt được bước phát triển mới.

Câu 4: Trình bày những chính sách của A-cơ-ba và ý nghĩa của nó

Trả lời:

Các chính sách của A-cơ-ba (1556 – 1605):

–    Xây dựng một chính quyền mạnh mẽ, dựa trên sự liên kết tầng lớp quý tộc, không phân biệt nguồn gốc, số quan lại gốc Mông cổ (thực ra là gốc Trung Á Hồi giáo), gốc Ấn Độ Hồi giáo và cả gốc Ấn Độ Ấn giáo, có tỉ lệ gần như bằng nhau.

–     Xây dựng khối hoà hợp dân tộc trên cơ sở hạn chế sự phân biệt sắc tộc, tôn giáo và cũng có biện pháp hạn chế sự bóc lột quá đáng của chủ đất, quý tộc.

–    Tiến hành đo đạc lại ruộng đất để định ra mức thuế đúng và hợp lí, thống nhất các hệ thống cân đong và đo lường.

–    Khuyến khích và hỗ trợ các hoạt động sáng tạo văn hoá, nghệ thuật.

Ý nghĩa : Những chính sách đó làm cho xã hội Ấn Độ ổn định, kinh tế phát triển, văn hoá có nhiều thành tựu mới, đất nước thịnh vượng. A-cơ-ba đã được coi như một vị anh hùng dân tộc, là Đấng Chí tôn

Câu 5: Hãy cho biết vị trí của Vương triều Hồi giáo Đê-li và Vương triều Mô-gôn trong lịch sử Ấn Độ

Trả lời:

– Vương triều Mô-gôn (1526 – 1707) là thời kì cuối cùng của chế độ phong kiến Ấn Độ. Vương triều Mô-gôn cũng có vị trí nhất định trong lịch sử Ấn Độ, nhất là giai đoạn của vua A-cơ-ba trị vì. Ông đã thi hành một số chính sách tích cực làm cho xã hội Ấn Độ ổn định, kinh tế phát triển, văn hoá có nhiều thành tựu mới. Nhiều công trình kiến trúc đã trở thành di sản văn hoá của nhân loại như lăng Ta-giơ Ma-han.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 10:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 10
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 10
• Đáp án môn Lịch sử lớp 10
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 10

Bài học trên đây chúng tôi đã trình bày khái quát về sự phát triển lịch sử, văn hóa của Ấn Độ qua các thời kì lịch sử. Với hệ thống kiến thức này, hi vọng sẽ giúp ích cho quá trình học tập của các bạn!